شیفت دولت از نفت به مالیات؛ تخمین دولت از دخل و خرج سال بعد

به گزارش اکوایران، خاندوزی، سخنگوی اقتصادی دولت در نشست خبری صبح امروز اعلام کرد لایحه بودجه 1403 در آخرین روز آبان ماه تقدیم مجلس خواهد شد. خاندوزی در ادامه صحبت‌های خود اشاره کرد که منابع عمومی دولت در سال آینده نزدیک به 18 درصد نسبت به سال جاری افزایش خواهد یافت.

تا زمانی که کلیات لایحه بودجه 1403 به طور کامل منتشر نشود نمی‌توان اظهارنظر قطعی درمورد آن داشت اما می‌توان با استفاده از ارقام ارائه شده، به تصویری کلی از سند دخل و خرج دولت در سال آینده دست پیدا کرد. شواهد به دست آمده از این محاسبات نشان می‌دهد که در سال 1403، دولت بیش‌تر روی درآمدهای مالیاتی حساب باز کرده و درآمدهای نفتی خود را کاهش داده است.

رشد 41 درصدی درآمدهای مالیاتی در سال 1403 

یکی از اجزای درآمدی دولت در سند بودجه، «منابع عمومی دولت» است. این بخش شامل «درآمدها»، «واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای» و «واگذاری دارایی‌های مالی» می‌شود. طبق آمار منتشر شده از سوی خبرگزاری تسنیم منابع عمومی دولت در بودجه سال آینده به 2 هزار و 429 هزار میلیارد تومان (همت) می‌رسد که 16.7 درصد نسبت به بودجه 1402 افزایش یافته است. طبق گفته‌های سخنگوی اقتصادی دولت، 13.65 میلیارد یورو نیز برای واردات کالاهای اساسی در نظر گرفته شده است.

همچنین، «درآمدهای پایدار بودجه» به یک هزار و 495 همت خواهد رسید که 41.9 درصد نسبت به بودجه سال جاری بیش‌تر شده است. درآمدهای پایدار بودجه به بخشی از درآمدهای دولت گفته می‌شود که بخش عمده آن از طریق اخذ «مالیات» و باقی آن از طریق دریافت انواع عوارض و جریمه و فروش کالا و خدمات تامین می‌شود.

به عبارت دیگر، دولت برای کسب درآمد در سال آینده قصد دارد درآمدهای مالیاتی خود را نزدیک به 50 درصد نسبت به سال جاری افزایش دهد. البته این ارقام پیش‌بینی است و باید برای اظهارنظر قطعی تا زمان انتشار رسمی لایحه بودجه 1403 منتظر ماند.

کاهش 8 درصدی درآمدهای نفتی در سال آینده

بنظر می‌رسد دولت قصد دارد اتکای مالی خود به منابع نفتی را در سال آینده کاهش دهد؛ شواهد به دست آمده نشان می‌دهد که درآمدهای فروش نفت، گاز و فرآورده‌های نفتی در لایحه بودجه 1403 به 554 همت رسیده در حالی که این رقم در بودجه سال جاری برابر با 623 همت بوده است. بنابراین تخمین دولت از درآمدهای نفتی در سال آینده 11 درصد نسبت به سال جاری کاهش می‌یابد.

فروش اوراق، دومین منبع درآمدی با رشد بالا در بودجه 1403

یکی از محل‌های تامین مالی دولت، فروش اوراق است. درآمدهای پیش‌بینی‌شده از این محل در بودجه سال 1402 برابر با 187 همت بوده در حالی که این رقم در سال لایحه بودجه سال آینده به 254 همت رسیده است. به عبارت دیگر، درآمدهای دولت از محل فروش اوراق مالی در سال بعد 36.1 درصد نسبت به سال جاری افزایش خواهد یافت.

فروش اوراق یکی از راه‌های تامین مالی است که به دولت کمک می‌کند برای تامین نیازهای خود در صورت کمبود منابع، دست به استقراض از بانک مرکزی نزند. 

دورنمایی از تغییرات اجزای منابع عمومی در سال‌های اخیر

برای این که بدانیم لایحه بودجه 1403 کجای کفه ترازو ایستاده است، می‌توان ارقام منتشر شده از آن را با سال‌های گذشته مقایسه کرد. نتیجه مقایسه این مولفه‌ها با سال‌های 1402 و 1401 نشان می‌دهد که بیش‌ترین کاهش درآمد، از محل «فروش نفت» اتفاق افتاده است. به بیان دقیق‌تر، در قانون بودجه 1402 درآمدهای نفتی 64 درصد نسبت به سال 1401 افزایش یافته حالی که درآمدهای نفتی در لایحه بودجه 1403 حدود 11 درصد نسبت به سال 1402 کاهش یافته است. 

طبق اظهارات سخنگوی اقتصادی دولت، قرار است در سال آینده روزانه یک میلیون و 350 هزار بشکه نفت به قیمت 65 یورو توسط دولت فروخته شود. 

این در حالی است که در لایحه بودجه 1402 پیش‌بینی‌ شده بود روزانه 1.4 میلیون بشکه نفت با قیمت 85 دلار به فروش برسد؛ تخمینی که بعدتر از سوی داود منظور رئیس سازمان برنامه و بودجه اعلام شد بیش‌برآوردی داشته است. 

به همین دلیل به نظر می‌رسد لایحه بودجه 1403 بیش‌تر به سمت درآمدهای پایدار حرکت کرده و هدف اصلی آن کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی بوده است.