به گزارش اکوایران، توافقی که طرف‌های درگیری و جامعه جهانی انتظارش را داشتند، سرانجام حاصل شد. از همان لحظه پذیرش آن توسط حماس و اسرائیل، این توافق از همه جهات مبهم بود. حتی از نظر نام‌گذاری که قطر، میانجی مذاکرات آن را «وقفه بشردوستانه» نامید و رسانه‌های جهان عرب و اسرائیل آن را «آتش‌بس» خواندند. فارغ از تفاوت معنایی این اصطلاحات، این مسئله نشان می‌دهد که چقدر مذاکرات چندهفته‌ای، طاقت‌فرسا و حساس بوده است.

به نوشته زوران کواساک، تحلیل‌گر الجزیره، با توجه به نگاه خصمانه مذاکره‌کنندگان اسرائیلی و حماس به یکدیگر، حتی مدت این توافق نیز مبهم است؛ اطلاعات افشا‌شده از مذاکرات نشان می‌دهد که بازه آن ممکن است بین سه تا پنج روز باشد. اما در نهایت، این بازه زمانی چهار روز شد. اما ابهام توافق به اینجا ختم نشد به ازای هر 10 اسیری که حماس آزاد کند، اسرائیل یک روز به مدت آتش‌بس خواهد افزود.

آخرین ابهام مربوط به زمان اجرایی‌شدن آن است که تا پایان روز چهارشنبه اعلام خواهد شد.

علی‌رغم چندصدایی و مخالفت‌های درون کابینه اسرائیل بر سر تصویب این توافق که به آن پرداخته شده، وقفه و آتش‌بس در این نبرد می‌تواند مزایای نظامی برای اسرائیل به همراه داشته باشد؛ اگرچه خالی از معایب سیاسی نخواهد بود.

تنفس ماشین جنگی اسرائیل

ماشین جنگی اسرائیل شش هفته است که در هوا و سه هفته روی زمین در غزه با قدرت کامل فعالیت دارد. از زمان حملات حماس، بمباران هوایی اسرائیل با سرعت شگفت‌انگیزی ادامه داشته است.

از همان روز اول روشن بود که هدف اولیه از چنین بمباران‌هایی، اهداف نظامی نبوده‌اند. در ابتدا، بسیاری از تحلیلگران بر این باور بودند که حملات شدید هوایی به مردم اسرائیل نشان می‌دهد که نیروهای مسلح در حال انجام کاری هستند و با ورود نیروهای زمینی، بمباران کاهش خواهد یافت.

حتی ارتشی که به آمادگی جنگی خود می‌بالد، باید ذخایر قابل توجهی از سلاح و مهماتش را حفظ کند.

عمر بردلی، ژنرال ارتش ایالات متحده در طول جنگ جهانی دوم گفت: «آماتورها درباره استراتژی صحبت می‌کنند، حرفه‌ای‌ها درباره تدارکات». ممکن است فرماندهان اسرائیلی در خط مقدم مشتاق باشند که هرچه بیشتر به کوبیدن غزه ادامه دهند، اما رده‌های عقبی با حساب‌وکتاب‌ها سروکار داشته و وضعیت موجود را دوست ندارند. گزارش‌های موثقی وجود دارد که نشان می‌دهد بمب‌های هوشمند نیروی هوایی اسرائیل (IAF) در حال اتمام است.

چندین انجمن آنلاین تخصصی ادعا کرده‌اند که نیروی هوایی ارتش با صرف بیش از ۲۵۰۰ کیت بمب هوشمند حمله مستقیم مشترک (JDAM) بر فراز غزه، تنها ۱۰ روز از انبارش باقی مانده است.

هر ارتشی تنظیم می‌کند که چه مقدار مهمات باید برای مواقع اضطراری ذخیره شود. ارقام دقیق یک راز است، اما همه چیز نشان می‌دهد که فرماندهان اسرائیلی زنگ خطر را به صدا درآورده و درخواست تجدید فوری مهمات را دارند.

با خرید از خارج می‌توان کمبود اقلام نظامی تخصصی را جبران کرد. در دو هفته گذشته، ترابری C-17 ایالات متحده به طور منظم در فرودگاه بن گوریون در تل‌آویو و در پایگاه هوایی نواتیم صحرای نقب فرود آمده است.

بیشتر هواپیماها از پایگاه هوایی رامشتاین آلمان پرواز می‌کنند؛ جایی که ایالات متحده دارای انبارهای پر از «ذخایر اضطراری» است.

در ماه اکتبر، ایالات متحده موشک‌های خود را برای سیستم دفاع هوایی گنبد آهنین به اسرائیل فرستاد. حملات موشکی سنگین اولیه حماس و حملات حزب‌الله و حوثی‌ها، ذخایر ارتش اسرائیل را به حدی کاهش داد که ارتش آن تمام موشک‌های رهگیر تامیر که ایالات متحده خریداری کرده بود و تا زمان استقرار در اسرائیل نگه داشته بود را درخواست کرد.

نیروهای اسرائیلی همچنین از وقفه در نبرد برای ارزیابی تاکتیک‌های خود در برابر تونل‌های حماس استقبال می‌کنند. همانطور که بسیاری از تحلیلگران هشدار داده‌اند، با وجود سگ‌ها، ربات‌ها، رادارهای نفوذی و سایر فناوری‌ها، تونل‌های حماس تنها زمانی که سربازان وارد آن‌ها شوند، تخریب می‌شوند.

نیروهای اسرائیلی اثربخشی آموزش‌های پیچیده و تخصصی خود را در شبیه‌سازهای شهر غزه بررسی می‌کنند. برخی از مفروضات شبیه‌سازی مبتنی بر حملات سال‌های ۲۰۰۹ و ۲۰۱۴ به غزه، در سال ۲۰۲۳ قابل اجرا نیستند. همچنین بررسی می‌کنند که چرا بسیاری از تانک‌های مرکاوا که تقریباً شکست‌ناپذیر هستند، زمین‌گیر شده‌اند. گزارش‌های موثق نشان می‌دهند که تا ۳۰ مورد نابود شده یا برای استفاده بسیار آسیب دیده‌اند.

مرگ سیاسی نتانیاهو

در حالی که ارتش (در خفا) از چهار روز آتش‌بس استقبال می‌کند، اما سیاستمداران آن را شکست خود می‌دانند.

در ابتدا، نتانیاهو و سیاست‌مدارهای جنگ‌طلب کابینه سرسختانه مخالف هرگونه وقفه بوده‌اند؛ بنابراین، صرف‌نظر از اینکه چگونه تعظیم در برابر فشارهای بین‌المللی را توجیه کنند، مردم آن را به عنوان ضعف کابینه اسرائیل تلقی خواهند کرد. حمایت جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده به عنوان نزدیک‌ترین متحد اسرائیل از این آتش‌بس، نمکی بر روی زخم‌های نخست‌وزیر اسرائیل بود.

اگر دوره توافق‌شده توسط دو طرف رعایت شود، سیاستمداران اسرائیلی در پایان آن با فشار جدیدی مواجه خواهند شد. ممکن است جهان بپرسد: «اگر موفقیت‌آمیز بود، چرا آن را تمدید نمی‌کنید»؟

بزرگ‌ترین کابوس نتانیاهو رسیدن به نقطه‌ای است که نه تنها نتواند حماس را نابود کند، بلکه عملاً آن را با مذاکره، حتی اگر غیرمستقیم، به رسمیت بشناسد. اگر حماس جان سالم به در ببرد، قطعاً خشم اسرائیلی‌ها متوجه نتانیاهو و کابینه‌اش خواهد بود.

پیروزی سیاسی حماس

حماس با تبدیل‌شدن به طرف مذاکره‌کننده با اسرائیل در جامعه جهانی مقبولیت سیاسی به دست آورد. تنها در شش هفته پس از ۷ اکتبر، وضعیت آن از «گروهی تروریستی که نباید با آن مذاکره کرد» به «سازمانی که باید با آن مذاکره داشت»، تغییر یافت.

اگرچه اسرائیل و ایالات متحده همچنان حماس را «تروریستی» می‌خوانند، اما آن‌ها نیز این واقعیت را درک کرده‌اند و این سازمان فلسطین را به عنوان طرف مقابل خود در مذاکرات پذیرفته‌اند.

البته حماس و اسرائیل در گذشته همواره با میانجیگری شخص ثالث، معمولاً مصر، درباره آتش‌بس مذاکره کرده‌اند. اما آن‌ها مسائل تاکتیکی میدان نبرد بودند تا توافقات بین‌المللی تمام‌عیار که شامل چندین طرف سیاسی شود.

حماس یک پیروزی مهم روانی، سیاسی و استراتژیک به دست آورد؛ کابینه اسرائیل و رئیس‌جمهور آمریکا با حماس مذاکره کردند، به توافق رسیدند و علناً اعلام کردند که قصد دارند به آن احترام بگذارند. دو ماه پیش، چنین اتفاقی غیرقابل‌تصور بود.

بی‌تفاوتی نظامی حماس

اما علی‌رغم ترس افکار عمومی اسرائیل از استفاده حماس وقفه/آتش‌بس برای سازماندهی مجدد، در بعد نظامی، حماس از آن سود چندانی نبرده و برایش تفاوت واقعی ایجاد نمی‌کند.

بر خلاف اسرائیل که دارای ارتش متعارفی بوده که روی زمین می‌جنگد و پیشرفت‌هایش را می‌توان با ترسیم موقعیت‌های زرهیش در عکس‌های ماهواره‌ای به راحتی دنبال کرد، گردان‌های قسام حماس تقریباً از هوا غیرقابل‌ردیابی هستند.

آن‌ها به آرامی، از روی زمین یا از طریق شبکه تونل‌های زیرزمینی حرکت می‌کنند. تسلیحات آن‌ها به غیر از پرتابگرهای چندراکتی، کوچک و قابل‌حمل بوده و می‌توان آن‌ها را از طریق تونل‌ها جابه‌جا کرد.

حماس با نگه‌داشتن رزمنده‌های یونیفرم‌پوش و تسلیحات قابل‌حمل در زیر زمین، تا حد زیادی فراتر از دسترس اکثر ابزارهای تشخیص متعارف باقی می‌ماند. مراکز فرماندهی حماس در زیر زمین هستند، تسلیحات حماس در زیر سطح قرار دارند و تونل‌هایشان آن‌ها را با هر نقطه در نوار غزه به هم متصل می‌کند. پس چرا باید حماس برای تجدید قوا به آتش‌بس نیاز داشته باشد؟

البته قطعاً از چهار روز بدون درگیری به نفع خود استفاده خواهد کرد؛ اما این یک موقعیت فرصت‌طلبانه و تاکتیکی است تا یک ضرورت استراتژیک.

در صورت برقراری آتش‌بس، حماس می‌تواند تعداد نیروها در دیدبان‌ها، کمین‌ها و آمادگی عملیاتی را کاهش داده و به رزمنده‌های خود استراحت لازم را بدهد.

هر دو ارتش باید در طول آتش‌بس آماده باشند؛ زیرا واقعیت‌های روی زمین اغلب بسیار متفاوت از باورها و انتظارات کسانی است که میدان جنگ را از دور می‌نگرند و از دفاتر امن و هتل‌های بین‌المللی راحت مذاکره می‌کنند.