خطر تشدید تنش در مرز لبنان اوج گرفت؛ چرا بایدن مانع حمله هوایی اسرائیل شد؟

به گزارش اکوایران، مقامات لبنانی، اسرائیلی و سایر طرف‌های مذاکرات می‌گویند که دولت بایدن مذاکراتی را با اسرائیل، لبنان و واسطه‌های حزب‌الله آغاز کرده که هدف آن کاهش تنش‌های کنونی در مرز سرزمین‌های اشغالی و لبنان و همچنین بازگرداندن آرامش طولانی‌مدت از طریق دورکردن نیروهای حزب‌الله از مرز است.

به نوشته نیویورک تایمز، این تلاش دیپلماتیک توسط آموس هوخشتاین، مشاور ارشد کاخ سفید که بر مذاکرات سال گذشته نظارت داشت و منجر به توافق تاریخی میان اسرائیل و لبنان شد و اختلافات طولانی‌مدت مرزی دریایی بین دو طرف را حل کرد، رهبری می‌شود. حزب‌الله، قدرتمندترین نیروی سیاسی و نظامی لبنان، پس از ابراز مخالفت اولیه و تهدید به حمله به سکوهای گازی اسرائیل، از این توافق حمایت کرد.

این مقامات گفتند که تمرکز فوری مذاکرات بر جلوگیری از تبدیل درگیری‌های فرامرزی بین اسرائیل و حزب‌الله به نبردی تمام‌عیار است.

هوخشتاین و دیگر مقامات ایالات متحده پیام‌هایی را به اسرائیل، لبنان و حزب‌الله ارسال کرده و به آنها هشدار داده‌اند که خطر تشدید تنش‌ها بسیار زیاد است. آمریکا آن‌ها را تشویق کرده تا حداکثر خویشتن‌داری را برای جلوگیری از جنگی که می‌تواند تمام منطقه و ایالات متحده وارد درگیری کند، نشان دهند.

ایالات متحده مستقیماً با حزب‌الله مذاکره نمی‌کند. به گفته یک مقام ارشد لبنانی، وزیر امور خارجه، نخست‌وزیر و رئیس پارلمان این کشور به عنوان واسطه برای حزب‌الله عمل کرده‌اند.

علاوه بر تلاش‌ها برای مهار خطر تشدید تنش‌ها، دولت بایدن با طرف‌ها در مورد پارامترهای توافقی بلندمدت جهت افزایش ثبات در امتداد مرزها بحث کرده است.

به نوشته این روزنامه، یکی از مسائلی دولت بایدن که از آن حمایت می‌کند این است که نیروهای مسلح لبنان به تنها نیروی مرزی در سمت مرزهای این کشور تبدیل شود که در نتیجه آن، نیروهای حزب‌الله را از مرزهای سرزمین‌های اشغالی دور می‌کند.

به گفته شرکت‌کنندگان در این مذاکرات، مقامات اسرائیلی پیام‌های متفاوتی در مورد مسافتی که حزب‌الله باید عقب‌نشینی کند، ارسال کرده‌اند. طبق یکی از پیشنهادات اسرائیل، از نیروهای حزب‌الله خواسته شده که حداقل پنج کیلومتر به سمت شمال مرز عقب رفته تا احتمال انجام عملیات‌های غافلگیرکننده مانند آنچه حماس در ۷ اکتبر انجام داد، کاهش یابد.

جهت حفظ انعطاف در مذاکرات، مقامات دولت بایدن هنوز موضعی رسمی در مورد اینکه نیروهای حزب‌الله تا چه حد باید به سمت شمال مرز لبنان حرکت کنند، اتخاذ نکرده‌اند؛ اما آن‌ها معتقدند که این فاصله باید بیش از پنج کیلومتر باشد.

مقامات آمریکایی امیدوارند که حزب‌الله که به گفته آن‌ها نسبت به افکار عمومی محلی حساس است، به توافقی که منجر به استقرار نیروهای مسلح لبنان در مرز مستقر شود، پایبند باشد. آمریکایی‌ها برای علت خوش‌بینی خود به تصمیم حزب‌الله برای همراهی با توافق دریایی و عدم رضایت بیش از ۸۰ درصد مردم لبنان به درگیری جدید اشاره می‌کنند.

یکی دیگر از اهداف این گفتگوها یافتن راهی برای حل‌وفصل اختلافات طولانی‌مدت مرزی بین اسرائیل و لبنان بوده است.

مقامات لبنانی با میانجیگری هوخشتاین در مذاکرات دریایی ترغیب شدند و در تابستان به سفارت ایالات متحده در بیروت مراجعه کرده تا به او پیشنهاد دهند که مجدداً برای مناقشه ۱۳ نقطه مرزی میانجی‌گری کند.

برخی از عناصر دولت لبنان و نیروهای مسلح با باور بر اینکه توافق مرزی، جایگاهشان در داخل لبنان را تقویت می‌کند، مشتاق بوده‌اند تا مذاکرات را به سرعت ادامه دهند.

مدت‌هاست که حزب‌الله می‌گوید برای بازپس‌گیری سرزمین‌های لبنانی که اسرائیل آن را اشغال کرده، باید مسلح بماند. 

امیل هوکایم، کارشناس ارشد امنیت خاورمیانه در مؤسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک گفت: «حزب‌الله کاری انجام نمی‌دهد که بقا، اعتبار بازدارندگیش یا موقعیت نظامیش را به خطر بیندازد».

به گفته شرکت‌کنندگان در گفتگوها، رهبران اسرائیل در ابتدا نسبت به همتایان لبنانی خود اشتیاق کمتری برای پیگیری مذاکرات نشان دادند.

در حالی که هوخشتاین در حال انجام گفتگوهای اولیه با طرفین بر سر ۱۳ نقطه مرزی مورد مناقشه بود، حمله ۷ اکتبر حماس رخ داد که باعث شد اسرائیل به بهانه و خیال حذف این گروه به غزه حمله کند.

برای نمایش همبستگی، رزمندگان حزب‌الله شروع به شلیک راکت به سمت شمال سرزمین‌های اشغالی کردند. ارتش اسرائیل نیز در تلافی مواضع حزب‌الله در جنوب لبنان را بمباران کرد.

به گفته مقامات اسرائیلی و آمریکایی، با افزایش تنش در امتداد مرزهای لبنان و سرزمین‌هایش اشغالی، رهبران اسرائیل به فکر انجام حمله هوایی بزرگی علیه نیروهای حزب‌الله بودند.

مقامات اسرائیلی که برای حمله هوایی فشار آوردند، استدلال کردند قبل از اینکه حزب‌الله نبرد را آغاز کند، اسرائیل باید این گروه را فلج کند.

مقامات دولت بایدن از رهبران اسرائیل خواستند که حمله هوایی را انجام نداده و به اطلاعاتی اشاره کردند که نشان می‌داد حزب‌الله و متحدانش در محور مقاومت خواهان جنگ با اسرائیل نیستند. مقامات آمریکایی همچنین ارزیابی کردند که حزب‌الله می‌تواند به سرعت از شوک اولیه حمله اسرائیل سالم بیرون آمده و موشک‌های قدرتمندی را به سمت اهداف استراتژیک در سراسر سرزمین‌های اشغالی پرتاب کند.

مقامات آمریکایی می‌گویند که رهبران اسرائیل عمیقاً در مورد توجیه حمله هوایی اختلاف نظر داشته و در نهایت موافقت کردند که در عوض، راه‌حل دیپلماتیک را بر اساس مذاکرات تعیین مرز که هوخشتاین پیش از ۷ اکتبر آغاز کرده بود، دنبال کنند.

به گفته شرکت‌کنندگان در مذاکرات، اندکی پس از اینکه دولت بایدن موافقت اسرائیل را به دست آورد، هوخشتاین رفت‌وآمد میان رهبران اسرائیل و همتایان آن‌ها در لبنان را آغاز کرد.

مهم‌ترین تمرکز مذاکرات، حفظ درگیری‌ها میان اسرائیل و حزب‌الله در پایین‌ترین سطح ممکن بود.

سرهنگ جاناتان کنریکوس، سخنگوی ارتش اسرائیل در روز دوشنبه گفت که از زمان آغاز جنگ غزه، حزب‌الله بیش از هزار موشک، راکت، خمپاره، پهپاد و سایر پرتابه‌ها را به سمت اسرائیل شلیک کرده است.

مقامات آمریکایی می‌گویند که حزب‌الله مقداری خویشتنداری نشان داده و خاطرنشان کردند که تعداد کشته‌های اسرائیل نسبتاً کم بوده است؛ زیرا به ادعای آن‌ها این گروه عمداً بسیاری از موشک‌های خود را به مناطق خالی شلیک کرده است.

اما حملات تلافی‌جویانه ارتش اسرائیل به لبنان مرگبارتر بوده است. به گفته مقامات لبنانی، بیش از ۱۰۰ رزمنده حزب‌الله و بیش از ده‌ها غیرنظامی کشته شده‌اند.

با این حال، برخی از مقامات اسرائیلی می‌گویند که اگر ایالات متحده نتواند به توافقی دیپلماتیک دست یابد، باید با تهدید حزب‌الله علیه اسرائیل مقابله شود.

نفتالی گرانوت، معاون سابق موساد مدعیست: «حملات فرامرزی حزب‌الله توجیهی به دست اسرائیل می‌دهد که برای حذف نیروهای حزب‌الله از شمال مرزها، با ابزارهای سیاسی یا ابزار نظامی، حتی به قیمت جنگی تمام‌عیار اقدام کند».

مقامات لبنانی امیدوارند که در صورت دستیابی به توافق، اسرائیل مجبور شود از حمله هوایی به خاک لبنان منصرف شود.

اگر تلاش‌های دیپلماتیک ایالات متحده شکست بخورد و جنگی تمام‌عیار میان اسرائیل و حزب‌الله آغاز شود، نتایج برای هر دو طرف می‌تواند فاجعه‌بار باشد. موشک‌های حزب‌الله می‌توانند به فرودگاه‌ها، بنادر و بخش بزرگی از شبکه برقی اسرائیل آسیب جدی وارد کند. پاسخ اسرائیل نیز احتمالاً بخش‌های عظیمی از لبنان را نابود خواهد کرد.