مالکیت، مسئله اول محله «ده ونک»

ناصر امانی،عضو شورای شهر تهران در قرائت گزارش محله گردی خود از محله ده ونک واقع در منطقه3 ، گفت:  کلانشهر تهران، در برخی مناطق به اصطلاح برخوردار و در شمال شهر،  مسائل زیرپوستی و پنهانی دارد که باور و پذیرشش سخت است. مسائلی که به طور مستقیم، با زندگی روزانه و سرنوشت هزاران نفر از شهروندان آن منطقه ارتباط مستقیم دارد و علاوه بر گذشت چند دهه، همچنان لاینحل باقی مانده است. و به علت چند لایه بودن مسائل و ارتباط آن با چندین سازمان یا نهاد، تبدیل به کلافی سر در گم و بحرانی رها شده گشته است.

امانی خاطرنشان کرد: ده ونک واقع در منطقه 3 ، یکی از محلات دوگانه این ناحیه است که مشتمل بر دو محله ده ونک و آرارات است.

وی افزود: این ده علیرغم همجواری با بزرگراه شهید چمران و خیابان ملاصدرا و دانشگاه الزهرا، همچنان ده باقی مانده است و با وجود تلاش و زحمات متعدد مدیریت شهری در گذشته و حال حاضر، به دلیل در گیر بودن در مسائل زیرساختی، به ویژه به علت میراث باقی مانده از دوران ستم شاهی، مصداق بارز محرومیت و شکاف طبقاتی می باشد. این محله با 60 هکتار مساحت و حدود 1200 قطعه زمین یا پلاک و حدود 40 هزار جمعیت، دارای دوازده و نیم هکتار بافت فرسوده است.

ناصر امانی مشکلات بافت و زیر ساختی محله ده ونک را به تفصیل برشمرد که مهم ترین آنها عبارت است از: بافت مسکونی متراکم و نفوذ ناپذیر، کمبود خدمات پشتیبانی، تحقق پذیری پایین طرح موضعی مصوب کمیسیون ماده پنج، عدم توجه به سکونت ساکنین و اهالی قدیمی محله ونک، حجم بالای املاک و اراضی که نیازمند تملک در این طرحی است که مصوب شده است، عدم تطبیق کاربری و تراکم پیشنهادی در ملاک عمل و عدم توجه به هویت تاریخی محله.

این عضو شورا در تشریح درصدی سهم مالکیت اراضی ده ونک تصریح کرد: 25 درصد معادل چهارده و نیم هکتار، در مالکیت شهرداری تهران، 11 درصد معادل شش و نیم هکتار در مالکیت بانک شهر که اگر این آمار را باهم جمع کنیم، در مجموع حدود 36 درصد، معادل 21 هکتار در اختیار و مالکیت مدیریت شهری است، 4.3 درصد معادل دو و نیم هکتار در مالکیت بنیاد مستضعفان و حدود چهار هکتار از اراضی مورد ادعای بنیاد و شهرداری است که محل اختلاف است. و الباقی 58 درصد باقی مانده، دارای مالکیت اشخاص حقیقی است.

ناصر امانی در ادامه گزارش خود، خاطر نشان کرد، این محله، فاقد یا دارای حداقل سرانه آموزشی، فرهنگی، ورزشی، خدماتی و سرانه های هفتگانه شهری می باشد. و طبقه محاسبه مستند منطقه 3 در حوزه های فرهنگی و ورزشی، سرانه این محله، کمتر از یک متر مربع به ازای هر نفر هست.

وی افزود: از دوره چهارم مدیریت شهری، پروژه فرهنگی، ورزشی امامزاده قاضی الصابر(ع)، به عنوان بزرگترین پروژه در این محله شروع به کار کرده، و خوشبختانه مجموعه ورزشی آن در سال گذشته، تکمیل و در این دوره به بهره برداری رسیده است. وی ادامه داد: به دلیل اداره و مدیریت این مجموعه توسط اداره اوقاف، علیرغم هزینه کرد 55 میلیارد تومانی شهرداری از دوره چهارم تا ششم شورا، عملاً برای مردم محله، آورده‌ای نداشته است. و هزینه آن به صورات آزاد محاسبه می شود که امکان پرداخت این هزینه، برای ساکنان این محله، وجود ندارد.

عضو شورای شهر در ادامه اشاره به محرومیت این محله شمال تهران، افزود: مرکز بهداشت این محله که مربوط به اوایل انقلاب است، فرسوده است و برای بسیاری از خدمات درمانی قابل ارائه خدمت نبوده و اهالی محله برای موارد درمانی، به ناچار باید به سایر نقاط شهر مراجعه نمایند.

ناصر امانی ضمن اشاره به کم برخورداری این محله از سرانه فضای سبز، خاطرنشان کرد: زمینه رو به روی مرکز بهداشت این محله که فضای سبز کوچک و رو به زوالی دارد، اخیراً مدعی مالکیتی پیدا کرده است که متأسفانه از محاکم حکم گرفته و معلوم نیست آن را به چه شکل به دست آورده.

وی افزود: این شخص فضای سبز مذکور را دارد تخریب می نماید و به علت اختلاف شهرداری با مالک، این فضا در مرکز این محله و جنب میدان اصلی ده ونک رها شده است.

این عضو شورا در ادامه گزارش خود، با اشاره به مشکلات ثبتیِ اسنادیِ این محله گفت: این معضل باید از طریق سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، پیگیری شود. چرا که سابقه آن به قبل از انقلاب و اصلاحات ارضی مربوط به دوره ستم شاهی می باشد و همین معضل مسب شده که بخش قابل توجهی از اراضی این محله، قابلیت ساخت و ساز نداشته باشند.

وی با اشاره به دیگر معضل این محله، یعنی مشکلات ترافیکی، خاطرنشان کرد: بدلیل عدم اجرای اصولی شبکه معابر، که اجرای آنها منوط به اجرای طرح موضعی است که به تصویب کمیته ماده پنج درآمده است، ترافیک سنگینی برای مردم به ارمغان آورده و آنها را از برخورداری از حمل و نقل عمومی نیز محروم کرده است.

امانی در بخش دیگر گزارش خود با اشاره به عدم اجرایی شدن طرح موضعی، و عدم تکمیل معابر، متأسفانه امکان ارائه خدمات به شهروندان، در حوزه های زیرساختی، از قبیل : آب، فاضلاب، برق و مخابرات وجود ندارد؛ زیرا هرگونه حفاری و اخذ مجوز از شهرداری، نیاز به اجرای کامل طرح معابر و عقب نشینی املاک بر اساس طرح موضعی ابلاغی می باشد. وی همچنین خاطرنشان کرد، وجود زمین هفت هکتاری بانک شهر در انتهای ده ونک و عدم تعیین تکلیف آن، باعث ایجاد مشکلات عدیده ای، برای شهروندان شده است.

این عضو شورا افزود: حضور دانشگاه الزهرا در این محله و عدم تعریف تعامل مثبت و طرفینی بین این مجموعه، از یکطرف، و ساکنین از طرف دیگر، و اینکه دانشگاه در انجام مسئولیت های اجتماعی خود کوتاهی نموده است، باعث بروز درگیری و مشکلات قضایی متعدد شده است.

ناصر امانی، در پایان، با جمع بندی اصلی ترین نکات حائز اهمیت در این گزارش، خاطرنشان کرد:مشکلات اراضی و املاک و درگیری های قضایی عدیده بر سر ادعای مالکیت بر سر زمین های این محله و کمبود سرانه های هفتگانه شهری و نیز عدم امکان ارائه خدمات به شهروندان این محله، در حوزه های زیرساختی و مهم به علت عدم  اجرایی شدن طرح موضعی از اصلی ترین معضلات ده ونک برشمرد.

این عضو شورا همچنین در ادامه تشریح مشکلات این محله، به ذکر هفت مورد از مهم ترین درخواست ساکنان این محله پرداخت و خاطرنشان کرد: تعیین تکلیف اراضی و املاک ساکنین، تسهیل شرایط نوسازی و ساخت و ساز بر اساس طرح موضعی مصوب، نوسازی و توسعه خدمات بهداشتی و درمانی مرکز بهداشت محله بر اساس طرح موضعی مصوب، جلوگیری از تملک زمین مقابل مرکز بهداشت، مشارکت شهرداری در مدیریت مجموعه فرهنگی، ورزشی امامزاده قاضی الصابر (ع) و فراهم نمودن امکان استفاده مردم از این مجموعه، انجام مسئولیت اجتماعی توسط دانشگاه الزهرا واقع در ده ونک باتوجه به تبعات ترافیکی، خدماتی و اجتماعی که این مجموعه برای ساکنین و اهالی این محله ایجاد کرده است و آخرین مطلب نیز شامل تعیین تکلیف در قبال زمین تحت تملک بانک شهر، از مهم ترین درخواست مردم اهالی ده ونک می باشد.

رئیس شورای شهر تهران، در پاسخ به گزارش این عضو شورا گفت: مشکلات محله ده ونک، سابقه‌ای طولانی دارد و در دوره های قبلی شورا نیز، بارها و بارها از این محله بازدید صورت پذیرفته و نشست هایی با محوریت این محله برگزار شده است.

وی افزود: در خلال این پیگری های مدیریت شهری، مقداری از مشکلات حل می شد ولی مجدداً متأسفانه حل مشکلات متوقف می شد.

چمران گفت: اختلافی هم بر سر مالکین اراضی این محله و دانشگاه الزهرا وجود دارد، که سابق در ساختمان های آنجا، صنایع دفاع مستقر بوده که به دانشگاه داده شده است و بیش از 70 سال است که در آنجا نشستند، و بدین سبب، مشکلات بسیاری به وجود آورده است.

وی در ادامه اظهار امیدواری کرد که طرحی که توسط کمیسیون ماده پنج مصوب شده، اجرایی شود.

مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران، گفت: قرار است تا سال آینده اتفاق و اقدامات مثبتی برای ساکنان ده ونک صورت بپذیرد. وی افزود: ما براساس حکم 73 قانون چهارم شهرداری، به موضوعات ده ونک ورود کردیم، ده ونک 58 هکتار است که 17 هکتار از این مساحت، با ابلاغ طرح موضعی ده ونک، مسائل شهرسازی اش حل شد.

هدایت ادامه داد: حدود ده پروانه صادر شده و بیست پروانه در دست اقدام می باشد و تنها مشکلی که ما در این 17 هکتار داریم، معضلات ثبتی است، که ما کارگروهی ثبتی برای حل این قبیل مشکلات این محله ایجاد کرده‌ایم که قرار است به مردم و اهالی این محله، در مسائل ثبتی کمک کند.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: 80 درصد از متصرفینی که در محدوده ده ونک هستند؛ در سه و نیم هکتار زمین شهرداری و دو و نیم هکتار زمین بنیاد مستقر هستند.

هدایت با اشاره به برنامه سازمان نوسازی شهرداری در این رابطه گفت: دفتر توسعه گری ما قرار است از بیست روز آینده در محله مستقر شود و با توجه به توجیه اقتصادی بالایی که ساخت و ساز در ده ونک دارد، طبق فراخوانی که داده ایم، 17 شرکت بزرگ داوطلب شدند که در ده ونک، حاضر شوند و اقدام به توسعه گری و ساخت و ساز کنند که تکلیف آن، طبق فراخوان تا هفته بعد مشخص می شود.

وی خاطرنشان کرد: در سه و نیم هکتار زمین تحت تملک شهرداری، قرار است 900 واحد مسکن بنا شود. که از این 900 واحد مسکن، بخشی از آن سهم متصرفین است که حدود 270 خانوار هستند. و بخش دیگر سهم شهرداری و بخش دیگر سهم بنیاد مستضعفان می گردد. و پروژه ورزشی، فرهنگی، خدماتی، بهداشتی برای این محله پیش بینی شده است که کسری خدمات ده ونک، به شرط تصویب بودجه، برطرف خواهد شد.

مدیرعامل سازمان نوسازی شهرداری، خاطرنشان کرد: با مذاکراتی که با مدیرعامل بانک شهر نیز داشته اییم، قرار شد، زمین تحت تملک آنها، بجای کاربری اداری، تجاری، به کاربری مسکونی تبدیل شود که از بار ترافیکی این محله کاسته شود و قرار است بخش دیگری از زمین های تحت تملک بانک شهر نیز، تحت قالب مسکن معوض به مردم کمک بشود.

وی نوید داد تا در سال آینده اتفاق و اقدامات مثبتی برای ساکنان ده ونک صورت بپذیرد.

عضو شورای شهر با ارائه تذکری، خواستار شد که نسبت به مالکیت اراضی خصوصی ده ونک چاره اندیشی شود تا با رایزنی های فی مابین شهرداری با مالکین خصوصی، زمینه واگذاری این اراضی به مردم، فراهم گردد.