دیپلمات‌ها عازم پاریس شدند؛ پایان جنگ غزه نزدیک است؟

به گزارش اکوایران، مذاکرات تحت رهبری آمریکا در حال نزدیک‌شدن به توافقی هستند که طبق آن، در ازای آزادی بیش از ۱۰۰ اسیری که در دست حماس است، اسرائیل برای حدود ۲ ماه تمام عملیات‌های نظامی خود در غزه را متوقف می‌کند. احتمالاً این توافق طی دو هفته آینده امضا شده و فاجعه‌ای که در حال بلعیدن منطقه است را متحول سازد.

به نوشته نیویورک‌تایمز، مذاکره‌کنندگان پیش‌نویس توافق‌نامه‌ای را تهیه کرده‌اند که پیشنهادات ۱۰ روز گذشته اسرائیل و حماس را در چهارچوبی ادغام کرده و موضوع مذاکرات روز یکشنبه در پاریس خواهد بود. به گفته مقامات آمریکایی، در حالی که هنوز اختلافات مهمی وجود دارد که باید حل شود، مذاکره‌کنندگان محتاطانه خوشبینند که توافق نهایی نزدیک است.

روز جمعه، جو بایدن به طور جداگانه با رهبران مصر و قطر که به عنوان میانجی با حماس عمل کرده‌اند، به منظور کاهش اختلافات باقی‌مانده، تلفنی گفتگو کرد. او همچنین ویلیام برنز، مدیر سازمان سی‌آی‌ای را برای گفت‌وگوهای روز یکشنبه با مقامات اسرائیلی، مصری و قطری به پاریس اعزام کرد. اگر برنز پیشرفت کافی داشته باشد، ممکن است بایدن هماهنگ‌کننده امور خاورمیانه خود، برت مک‌گورک را که به تازگی به واشنگتن بازگشته

، مجدداً به منطقه فرستاده تا به نهایی‌شدن توافق کمک کند.

جمعه‌شب، کاخ سفید خلاصه گفتگوی رئیس‌جمهور آمریکا با شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخست‌وزیر قطر را این‌طور توصیف کرد: «هر دو رهبر تأکید کردند که تبادل اسرا برای برقراری آتش‌بس بشردوستانه طولانی‌مدت و اطمینان از رسیدن کمک‌های بشردوستانه حیاتی بیشتر به غیرنظامیان غزه، اهمیت دارد. آن‌ها بر فوریت این مسئله تأکید کرده و از همکاری نزدیک تیم‌های خود برای پیشبرد گفتگوهای اخیر استقبال کردند».

بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل در بیانیه روز شنبه خود بر تعهدش برای تضمین آزادی اسرایی تحت توافق ماه نوامبر آزاد نشده بودند، تأکید کرد. او گفت: «تا به امروز، ۱۰۰ اسیر را بازگردانده‌ایم و متعهدیم که همه آن‌ها را به خانه برگردانیم».

آتش‌بس کوتاه‌مدت نوامبر با میانجیگری بایدن همراه با قطر و مصر، منجر به توقف هفت‌روزه درگیری‌ها در ازای آزادی بیش از ۱۰۰ اسیر اسرائیلی و حدود ۲۰ اسیر و زندانی فلسطینی شد.

مقامات می‌گویند که توافق پیش گسترده‌تر از توافق قبلی خواهد بود. در مرحله اول، جنگ برای حدود ۳۰ روز متوقف می‌شود و زنان، سالمندان و اسرای زخمی توسط حماس آزاد خواهند شد. در این دوره، دو طرف جزئیات مرحله دوم را بررسی خواهند کرد که عملیات نظامی را برای تقریباً ۳۰ روز دیگر در ازای آزادی سربازان اسرائیلی و غیرنظامیان مرد به حالت تعلیق در می‌آورد. نسبت آزادی فلسطینی‌ها از زندان‌های اسرائیل هنوز قابل مذاکره است، اما به عنوان موضوعی قابل حل تلقی می‌شود. این توافق همچنین امکان ارسال کمک‌های بشردوستانه بیشتر به غزه را فراهم می‌سازد.

در حالی که این توافق به معنای آتش‌بس دائمی مورد نظر حماس نیست، مقامات نزدیک به مذاکرات بر این باورند که اگر اسرائیل جنگ را به مدت دو ماه متوقف کند، احتمالاً آن را به همان شکلی که اکنون جریان دارد، از سر نخواهد گرفت. این آتش‌بس دریچه‌ای برای دیپلماسی بیشتر فراهم می‌سازد که می‌تواند به حل‌وفصل گسترده‌تر درگیری منجر شود.

چنین توافقی برای بایدن که به دلیل حمایتش از پاسخ اسرائیل به حمله ۷ اکتبر، انتقاد زیادی را از جناح چپ حزب خود متحمل شده، فضای خوبی مهیا می‌کند. نتانیاهو نیز تحت فشار قابل توجهی برای آزادی اسرا قرار گرفته است.

اما از طرفی، نخست‌وزیر در برابر فشارهای آمریکا و بین‌المللی برای کاهش شدت کارزار نظامی علیه حماس مقاومت کرده و عزم خود را در بیانیه روز شنبه‌اش تکرار کرد. او گفت: «ما مصمم هستیم که کار را به پایان برسانیم، تا حماس را از غزه بیرون برانیم و حتی اگر زمان ببرد، ما در انجام مأموریت تسلیم نخواهیم شد».

توافق جدید نه تنها ممکن است مقداری از تنش‌های داخلی بایدن را پایین بیاورد، بلکه می‌تواند وخامت وضعیت بی‌ثبات خاورمیانه را کاهش دهد. در خلال توقف هفت‌روزه ماه نوامبر، دیگر گروه‌های محور مقاومت مانند حوثی‌ها و حزب‌الله نیز حملات سطح پایینی که علیه اهداف آمریکایی، اسرائیلی و سایر اهداف انجام می‌دادند را متوقف کردند.

پس از فروپاشی آتش‌بس ماه نوامبر، حماس و اسرائیل عملاً ارتباط از طریق واسطه‌های خود را متوقف کردند. اما با توافق محدود ۱۶ ژانویه که در ازای ارسال دارو و کمک بیشتر به غیرنظامیان فلسطینی غزه، اسرای اسرائیلی نیز دارو دریافت می‌کردند، یخ میان دو طرف آب شد.

از آن نقطه، هم اسرائیل و هم حماس پیشنهادهایی را روی کاغذ برای توافقی گسترده‌تر ارائه کردند و واسطه‌های آمریکایی نیز آن‌ها را در پیش‌نویسی با هم ترکیب کردند. در ۱۹ ژانویه، بایدن با نتانیاهو تلفنی صحبت کرد که اولین گفتگوی آن‌ها پس از نزدیک به یک ماه بود. طی تماس، آن دو در مورد چگونگی ادامه آزادی اسرا گفتگو کردند.

دو روز بعد، رئیس‌جمهور آمریکا مک‌گورک را به منطقه فرستاد که در آنجا با ژنرال عباس کامل، رئیس سرویس اطلاعات عمومی مصر و دومین مقام قدرتمند کشور و همچنین شیخ محمد قطر دیدار کرد. گفتگوها زمانی پیچیده شد که رسانه‌های اسرائیلی نواری پخش کردند که در آن، ظاهراً نتانیاهو میانجیگری قطر را به دلیل رابطه‌اش با حماس «مشکل‌آفرین» توصیف می‌کند. این رخداد موجب واکنش قطر شد و مقامات آن این اظهارات را «غیرمسئولانه و مخرب» خواندند.

روز جمعه، مک‌گورک به واشنگتن بازگشت و با بایدن، برنز و آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا ملاقات کرد. بایدن همراه مشاورانش با عبدالفتاح السیسی رئیس‌جمهور مصر و شیخ محمد به طور جداگانه تماس گرفت.

کاخ سفید در گزارش خلاصه تماس خود با سیسی گفت: «آن‌ها تأکید کردند که اکنون باید تمام تلاش‌ها برای منعقدکردن توافقی انجام شود که منجر به آزادی همه اسرا و توقف بشردوستانه طولانی‌مدت در جنگ شود».