به گزارش اکو‌ایران، بانک مرکزی تراز پرداخت‌های کشور را تا نیمه نخست سال 1402 منتشر کرده است. منظور از تراز پرداخت‌ها حسابی است که در آن تمام مبادلات خارجی کشور ثبت می‌شود. یکی از بخش‌های تراز پرداخت‌ها حساب جاری است که در آن آمار مبادلات کالاها، خدمات، درآمدها و انتقالات جاری ثبت می‌شود.

 در این گزارش تراز پرداخت‌های کشور در پایان تابستان سال جاری بررسی شده است. این بررسی نشان می‌دهد که خالص تراز حساب جاری کشور در این فصل برابر با 7 میلیارد و 14 میلیون دلار بوده است. مثبت بودن این رقم به معنای این است که در شش ماهه نخست 1402 ایران صادرات بیشتری نسبت به واردات داشته است. جزئیات حساب جاری نشان می‌دهد مثبت بودن تراز تجارت کالایی کشور علت این امر بوده است.

 منظور از حساب جاری تراز پرداخت‌ها چیست؟

تراز پرداخت‌ها، خالص تمام مبادلات مالی و کالایی یک کشور را با سایر کشورها -یعنی تفاوت صادرات و واردات یا هزینه‌ها و درآمدها- را در مبادلات تجاری نشان می‌دهد. این تراز یکی از مهم‌ترین شاخص‌های اقتصادی کلان است زیرا انعکاسی از وضعیت اقتصادی کلی کشور است، می‌تواند بر عرضه و تقاضای ارز نیز و همچنین بر تصمیم سرمایه‌گذاران خارجی برای سرمایه‌گذاری اثر گذارد.

تراز پرداخت‌ها در چند حساب ثبت می‌شود که حساب جاری یکی از آن‌ها است. منظور از این حساب تمام مبادلاتی است که در یک مدت انجام می‌شود. این حساب از چهار بخش تشکیل شده است؛ حساب کالا که صادرات و واردات کالاها را نشان می‌دهد، حساب خدمات که صادرات و واردات خدمات را نشان می‌دهد، حساب درآمد که دریافت‌ها و پرداخت‌های حاصل از سرمایه‌گذاری یا موارد دیگر را نشان می‌دهد و حساب انتقالات جاری که کمک‌ها و انتقالات مالی را میان دولت‌ها یا خانوارهای یک کشور به خارج از کشور نشان می‌دهد.

تراز تجاری کالاها مثبت و خالص حساب خدمات منفی

در شش ماهه نخست 1402 مجموعا 48 میلیارد و 341 میلیون دلار صادرات کالاها و خدمات اعم از نفتی و غیر نفتی و 36 میلیارد و 977 میلیون دلار واردات کالاها و خدمات نفتی و غیر نفتی صورت گرفته است. بنابراین خالص حساب کالا یا تفاوت میان صادرات و واردات کالایی کشور در این مدت برابر با 11 میلیارد و 364 میلیون دلار بوده است.

همچنین حساب خدمات نیز نشان می‌دهد که از ابتدای سال تا تابستان 1402 ارزش خدمات صادر شده از ایران برابر با 6 میلیارد و 49 میلیون دلار و ارزش خدمات وارداتی به ایران برابر با 9 میلیارد و 987 میلیون دلار بوده است. بنابراین به میزان 3 میلیارد و 939 میلیون دلار خدمات بیشتری وارد کشور شده است که این عدد همان خالص حساب خدمات را نشان می‌دهد.

021128

خالص حساب درآمد و حساب انتقالات جاری؛ منفی

خالص حساب درآمد نیز در این مدت برابر با 382- میلیون دلار بوده است. یعنی در شش ماهه نخست 1402 درآمدهای دریافتی کشور که صرف سرمایه‌گذاری در کشور یا موارد دیگر شده 382 میلیون دلار کمتر از درآمدهای پرداختی بوده است. ارقام حساب جاری تراز پرداخت‌ها نشان می‌دهد تا پایان شهریور 1402، 717 میلیون دلار درآمد دریافت و یک میلیارد و 99 میلیون دلار پرداخت شده است.

 خالص حساب انتقالات جاری نیز همچون خالص حساب درآمد در این مدت منفی بوده است. ارقام نشان می‌دهد 515 میلیون دلار انتقالات جاری به داخل کشور دریافت و 545 میلیون دلار به خارج کشور پرداخت شده است. بنابراین میزان انتقالات جاری وارد شده به کشور 30 میلیون دلار کمتر از انتقالات پرداختی به خارج بوده است.

تراز کل حساب جاری ایران در نیمه اول 1402 مثبت بوده است

 تراز کل حساب جاری از مجموع خالص چهار حساب مجزا یعنی حساب کالا، خدمات، درآمد و انتقالات جاری به دست می‌آید.

در دو فصل نخست 1402 مجموع صادرات کالاها، خدمات و منابع مالی به کشور برابر با 55 میلیارد و 620 میلیون تومان و مجموع واردات کالاها، خدمات و منابع مالی به کشور برابر با 48 میلیارد و 608 میلیون تومان بوده است. بنابراین خالص کل حساب جاری برابر با 7 میلیارد و 14 میلیون دلار به دست می‌آید.

 مثبت بودن خالص حساب جاری یا تراز پرداخت‌های یک کشور به معنای این است که درآمدهای کشور در مبادلات خارجی بیش از هزینه‌های آن بوده است. این امر به طور کلی در اقتصاد شاخصی مثبت به شمار می‌رود که نشان‌دهنده پایداری اقتصادی و کاهش وابستگی کشور به منابع خارجی است. با این حال باید توجه کرد که این شاخص در کنار شاخص‌های دیگر باید مورد بررسی قرار گیرد. مثلا با توجه به اینکه مثبت بودن تراز پرداخت‌ها از جانب مثبت بودن تراز تجاری کالاها حاصل شده، باید بررسی کرد که چه مقدار از صادرات انجام شده از نوع خام فروشی (به‌طور مشخص نفت) بوده است، یا میزان تنوع در صادرات کشور به چه اندازه بوده است.