شی جین‌پینگ در نقش مهندس اجتماعی

به گزارش اکوایران، برای نمایش قدرت اجتماعی یک حزب سیاسی، هیچ چیزی مثل یک عروسی جمعی نیست. هفدهم فوریه، رئیس ادارۀ پروپاگاندای شهرستان نینگدو، در تپه‌های پر از درخت پرتقال استان جیانگشی، میزبان مراسم ازدواج جمعی 66 زوج بود. اگرچه همۀ زنان و مردان لباس سنتی قرمز عروسی پوشیده بودند، این برنامه یک گردهم‌آیی حزب کمونیست بود. با ادای احترام به شی جین‌پینگ، رهبر معظم، آغاز شد. در میدان اصلی نینگدو، در حضور خانواده و محلی‌های کنجکاو، این زوج‌ها پیمان‌های ازدواج‌شان را از روی یک صفحۀ نمایش بزرگ خواندند. تعهد دادند همدیگر را دوست بدارند، مراقبت والدین هم باشند، فرزندانشان را آموزش بدهند و به ندای حزب برای ساخت چینی خوشایند و متمدن گوش فرا دهند. عبارت متمدن یک سرنخ است. این زوج‌ها صرفاً از یک مهمانی رایگان لذت نمی‌بردند. حالا اعضای یک کارزار ایدئولوژیک ملی بودند که هدفش ریشه‌کن کردن سنت‌های «غیرسالم» و حمل «تمدن معنوی سوسیالیستی» به درون خانه، به ویژه خانه‌های روستایی، است. 

به نوشته اکونومیست، عادات بدی که این کارزار آنها را هدف قرار می‌دهد، ممکن است از جایی تا جای دیگر متفاوت باشند اما هدف اعلامی‌اش در همه جا یکسان است: حل مشکلات واقعی برای اینکه «توده‌ها شخصاً احساس کنند حزب کمونیست خوب است.» مأموریت ازدواج جمعی نینگدو روی بنری نوشته شده بود: «نه به شیربها، بله به خوشبختی.»

نینگدو جای ثروتمندی نیست. مانند بسیاری از شهرستان‌های جیانگ‌شی، نینگدو هم بابت شیربهای بالا، یا کایلی، بدنام است. بسیاری از خانواده‌های روستایی پیش از ازدواج پسرشان باید 200،000 یوان (27،800 دلار) جور یا قرض کنند تا به والدین عروس بدهند. چنین مبلغی برای روستاییان بار سنگینی است اما تنها مانع ازدواج برای مردان روستایی نیست که ساکن کشوری هستند که پس از دهه‌ها سقط جنین انتخابی، تعداد مردانش تقریباً 35 میلیون نفر بیشتر از زنان است. رهبران جیانشی شیربهای بالا را هم در کنار ازدواج‌های (و مراسم‌های خاکسپاری) گران قیمت روستایی به عادات قدیمی اضافه کرده‌اند که باید تغییر کنند.

در چین آقای شی، به محض آغاز یک کارزار، تقریباً چیزی به برای شانس و احتمالات نمی‌ماند. ازدواج جمعی نینگدو به نگرانی‌های محلی می‌پردازد. اما وقتی دامادی را روی صحنه فرا می‌خوانند تا از حزب تشکر کند و جوانان را تشویق کنند «فرهنگ جدید تمدن» را بپذیرند، آن حرف‌ها شعارهای ملی بودند. دوربین‌های فیلم برداری بالای سرشان در پرواز بودند زیرا پروپاگاندای چینی عاشق فیلم‌برداری با پهپاد است. 

پهپادها را که نگاه می‌کردیم، تصور می‌کردیم که برای گرفتن یک لانگ شات عقب می‌روند. بر فراز میدان آنقدر بالا رفتند تا نقطۀ بعدی این کارزار دیده شود: مرکز فعالیت تمدنی عصر جدید. یک مرکز آموزش ایدئولوژیک تحت مدیریت حزب که به تالار یادمانی وصل می‌شود که به افتخار مبارزان دهۀ 1930 ارتش سرخ ساخته شده است. نخستین مراکز این چنینی چین در سال 2018 و به صورت آزمایشی ساخته شدند. در سال 2021، این کارزار به کل کشور گسترش یافت. پس از تکرار سلسله مراتبی که در تمام کشور دنبال شد، حالا شبکۀ فعالیت تمدنی نینگدو مرکزی تمام عیار دارد که در سطح منطقه‌ای، 25 اداره و 338 ایستگاه از آن حمایت می‌کنند و شهرستانی با حدود 700،000 سکنه را پوشش می‌دهد. 

اگر پهپاد روی یک ایستگاه منطقه‌ای پایین می‌آمد، معلوم می‌شد که چند تن از مسئولان پروپاگاندا و گروه‌های داوطلب آنجا را پر کرده‌اند. در یکی از بخشنامه‌های سال 2019 حزب آمده بود که 13 درصد از ساکنان باید در پایگاه‌های فعالیت تمدنی داوطلب شوند. بعضی فعالیت‌ها ظریفند: درس‌های امنیت آب برای کودکان، کلاس‌های رقص برای مستمری بگیران. داوطلبان خریدهای افراد مسن را به آنان می‌رسانند. دیگر فعالیت‌ها رئیس‌مآبانه‌اند. روستاهای سرتاسر جهان «کمیته‌های سرخ و سفید» را تأسیس کرده‌اند تا مراسم عروسی و ترحیم مقرون به صرفه برگزار کنند که گهگاه در غذاخوری‌های اشتراکی برگزار می‌شود. پیپلز دیلی، بلندگوی حزب، روستایی در استان هوبئی را ستود که خانوارهایش «درستکار» یا «غیردرستکار» ارزیابی می‌شوند و خانواده‌های درستکار بابت مبادلۀ کالا در «سوپرمارکت امتیازها» امتیاز می‌گیرند. به مردی ارجاع داشت که میانجی روستا را در زمینۀ نزاع با همسایه‌ها پذیرفته بود تا امتیاز از دست ندهد. «سوپرمارکت امتیازها» که در ایستگاه فعالیت تمدنی جیانگشی دیدیم چشم‌گیر نبود: کمدی با نمای شیشه‌ای که بسته‌های صابون، پودر رختشویی و خمیردندان داشت. 

اگر پهپاد بالاتر پرواز می‌کرد، می‌دید که چگونه کارزارهای محلی بازتاب بلندپروازی‌های رؤسای حزب است. آقای شی ارتباطاتی بین مشکلات بزرگی مثل افت نرخ ازدواج و تولد، و کارهای مردمی برای «تقویت هدایت دیدگاه‌های جوانان به سوی ازدواج، فرزندآوری و خانواده» ترسیم کرده است. با مرتبط شدن آن کارزار به کارزار دیگر، شبکه‌هایی از فعالیت متمدنانه ظاهر شده‌اند: برنامۀ شبکۀ مدیریت عصر شی برای نظارت بر محله‌ها.

حزب دانای کل و حلال مشکلات

به‌روشنی، حزب واقعاً می‌خواهد مأموریتش در تک تک خانه‌ها حس و دیده شود. اما هنگام بازگشت پهپاد به زمین در نینگدو، تصویر تارتر می‌شود. این را هم بگویم که آن جشن عروسی جمعی از نزدیک بسیار متفاوت به نظر می‌رسید. از جمله وقتی که کودکی به سمت زوجی دوید که قرار بود تازه ازدواج کرده باشند و با خنده گفت «مامان» و زیر لباس زن قایم شد. وقتی از دیگر زوج‌ها هم پرسیده شد، پاسخ دادند سال‌ها از ازدواج‌شان گذشته است. دامادی با لباس سرخ گفت یک دهه پیش ازدواج کرده و برای «کمک به ادارۀ پروپاگاندا» در این برنامه شرکت کرده است.

معلوم شد دست کم یکی از دامادها تازه داماد است. سپس اعتراف کرد مهمانی عروسی برای «200 یا 300 نفر» برگزار کرده و تأکید بر مقرون به صرفه بودن را زیر سؤال برد. مرد جوان در ادامه گفت شیربهای بالا «خیلی بد است»، مخصوصاً اگر والدین عروس پول را نگه دارند و آن را به نو عروس و داماد ندهند. اما او افت نرخ ازدواج چین را به مشکلات بزرگ‌تری نسبت داد. مردانی که به شهرها می‌روند با «رقابت شدید» و مسکن بسیار گران مواجه می‌شوند. اما اگر در مناطق روستایی بمانند، «هیچ دختر در سن ازدواجی وجود ندارد.» او از کارزار تمدن حمایت کرد، اگرچه شک داشت که تغییر رسوم ریشه‌دار ممکن است یک نسل طول بکشد. او بی‌آنکه بخواهد، افشا کرد «از آنجا که عضو حزبم، باید در این فعالیت‌ها شرکت کنم.»

آقای شی نفوذ حزبش در زندگی روزمره را افزایش داده است و با حل مشکلات عملی به دنبال تقویت کنترل‌های اجتماعی است. اما تغییر قلب‌ها و ذهن‌ها دشوار است. بعضی نمایش‌ها فقط نمایش‌اند، نه بیشتر.