منطق اقتصادی؛ محرک بازارها

رفتارهای اقتصادی و واکنش‌های قیمتی بر پایه منطق اقتصادی هستند که فقط مختص یک کشور و یا یک منطقه نخواهند بود و در مواجهه با رویدادهای مختلف رفتارهای اقتصادی مشابهی در نقاط مختلف جهان قابل مشاهده خواهند بود.

در مواجهه با یک رویداد اقتصادی و سیاسی رفتارهای مشابه اقتصادی زیادی را می‌توان میان مردم یک کشور در قاره آمریکا و کشوری دیگر در آسیا مشاهده کرد که ناشی از واکنش عقلایی در تصمیمات اقتصادی است‌.

دلایل زیادی برای نوسان اخیر دلار از سوی رسانه‌های مختلف مطرح می‌شود ولی در این میان برخی رسانه‌ها هم از اثری که ترامپ بر انتظارات در بازار ارز گذاشته سخن به میان می‌آورند. این ادعا در بعضی از موارد توسط برخی افراد نقد می‌شود چرا که آن‌ها در شرایطی که هنوز کاندیداهای ریاست‌جمهوری در آمریکا تعیین نشده‌اند چنین ادعایی را واهی قلمداد می‌کنند.

انعکاس ریاست جمهوری احتمالی ترامپ در جهان

برای بررسی این دو دیدگاه ولی بهتر است به بازارهای جهانی رجوع کرد و دید آیا سایر رسانه‌های اقتصادی در جهان به احتمال حضور ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری و حضور در کاخ سفید پرداخته‌اند و یا خبرهایی که احتمال حضور ترامپ در انتخابات پیش‌رو را تقویت می‌کند تاثیری بر وضعیت اقتصادی سایر کشورها داشته است؟

اکونومیست و ترامپ

اکونومیست به عنوان یکی از مهم‌‌ترین نشریه‌های اقتصادی جهان مدت هاست که پیش از آمدن ترامپ اثر انتخابات ایالات متحده و ترامپ را در حوزه‌های مختلف بررسی می‌کند به عنوان مثال سرمقاله هفته نامه ۲۴ فوریه (پنجم اسفند) به اروپا پرداخته و با قرار دادن تصویری از ترامپ و پوتین این پرسش را مطرح کرده که آیا اروپا برای بازگشت ترامپ آماده است؟ اکونومیست در این گزارش به اثر پیروزی ترامپ بر اروپا و جنگ اوکراین می‌پردازد.

این تمام ماجرا نیست، تجربه ریاست جمهوری قبلی ترامپ شوکی به بازارهای جهانی بود، او تعرفه‌ها را افزایش داد و از پیمان‌هایی مانند پیمان آب و هوایی پاریس، پیمان ترانس پاسفیک و برجام خارج شد و بازارهای جهانی را شوکه کرد.

 یورو و انتخابات امریکا

در سی‌ام ژانویه در حالیکه نیکی هیلی هنوز در انتخابات بود، وقتی ترامپ نامزدی جمهوری‌خواهان در ایالت آیووا را به دست آورد یورو دچار نوسان شد. تقاضای بیمه در برابر نوسانات یورو در معاملات آپشن افزایش یافت و این خبر باعث کاهش دو درصدی شاخص یورو در برابر دلار در ماه ژانویه شد.

تحلیل‌های زیادی به اثر پیروزی ترامپ بر یوروی و کاهش احتمالی آن پرداخته است حتی کریستین لاگارد رییس بانک مرکزی اروپا در پایان ژانویه در حالیکه هنوز حضور ترامپ به‌عنوان کاندیدای ریاست‌جمهوری مشخص نبود نسبت به ریاست‌جمهوری او اظهار نگرانی کرد و گفت که اروپا باید احتمالا برای تعرفه‌های احتمالی و تصمیمات سخت‌گیرانه آماده شود.

تحلیلگران و اقتصاددانان جهان، ماه‌‌هاست که درباره اثر پیروزی ترامپ، بر بازارهای مختلف و کشورها و موقعیت‌های مختلف می‌نویسند تا هم برای سیاست‌مداران شفاف سازی کنند و هم با آگاهی بخشی از تر‌س‌ها و اقدامات احساسی بکاهند.

جهان مدتهاست که احتمال بازگشت ترامپ در موقعیت‌های گوناگون را بررسی می‌کند و بازارها هم تحت تأثیر بازگشت ترامپ قرار گرفته‌اند.

اثر ترامپ بر اقتصاد ایران

اقتصاد ایران هم در دوره قبلی ریاست‌جمهوری ترامپ شرایط سختی تجربه کرد ولی تحلیل‌های منطقی و شفاف در بازه کنونی می‌تواند از نگرانی بازارها کم کند.

به عنوان مثال چندی‌ پیش دنیای اقتصاد به گزارشی پرداخت که در آن به بی‌اثر شدن تحریم‌های نفتی ترامپ در اواخر دوره ریاست‌جمهوری اش پرداخته بود و روشن می‌کرد که در آینده فروش نفت در صورت پیروزی ترامپ مانند گذشته تحت فشار قرار نخواهد گرفت.

معامله‌گران آینده بازارها را خریداری می‌کنند و با بررسی اثر متغیرها بر آینده بازار، در حال حاضر قیمت ‌گذاری می‌کنند. به عنوان مثال درهفته گذشته قیمت طلای جهانی به سقف شکنی خود ادامه داد چرا که پس از سخنرانی جروم پاول رییس فدرال رزرو، تعداد معامله گرانی که پیش بینی میکردند که نرخ بهره از ماه ژوئن شروع به کاهش کند افزایش یافت، یعنی بازار پیش از وقوع یک اتفاق و انتشار خبری در این مورد، افزایش احتمال وقوع یک اتفاق را بر دلار قیمت‌گذاری کرده است.

در ایران هم برخی تحلیلگران اثر ترامپ بر اقتصاد ایران را فعلا کوتاه‌مدت و روانی می‌دانند و‌ معتقد هستند که ترامپ دیگر مانند گذشته نمی‌تواند بر اقتصاد ایران اثر گذار باشد و در چنین موقعیتی هر تحلیلگری متناسب با مستندات و تخصص خودش تحلیلی ارایه می‌دهد حتی برخی هم می‌گویند ترامپ به دلیل عدم توانایی در ایجاد اجماع برای ایران بهتر خواهد بود.

ولی تجربه سال ۹۹ انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا برای بازار ارز نشان می‌دهد که بازار ریسک‌ها را می‌تواند قبل از حادثه و اتفاق قیمت‌گذاری کند و سپس در مواجهه با واقعیت مسیر منطقی‌تری در پیش بگیرد. سال ۹۹ دلار تهران قبل از انتخابات آمریکا با قیمت‌گذاری ریسک انتخاب ترامپ افزایش یافت ولی در ادامه با پیروزی بایدن عقب‌نشینی کرد.

افزایش تقاضای جهانی و رشد قیمت‌ها بعد از کاهش نرخ بهره توسط آمریکا و اروپا در سال جاری و سیاست‌های انبساطی دولت‌ها در سالی که جهان انتخابات زیادی در پیش دارد، می تواند به افزایش قیمت‌های جهانی و اقتصاد ایران پس از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا کمک کند.

هم‌چنین مخالفت شدید ترامپ با رواج ارزهای دولتی دیجتال مورد دیگری است که به نفع ایران می‌تواند باشد، چراکه رواج درهم و دلار دیجیتال در شرایط تحریم برای ایران چندان مطلوب نیست و ریسک معامله را دو چندان می‌کند.

ارز و طلا کاهش یافت

روز قبل قیمت دلار و سکه کاهش یافت و بازار ارز و طلا کاهشی شدند. ارزش معاملات خرد در بازار سرمایه هم در حال حاضر به اندازه‌ای پایین آمده که نمی‌تواند تضمین کننده روزهای خوش برای این بازار باشد.