برنامه جدید دولت برای ارز ترجیحی/ سرنوشت دلار ۲۸۵۰۰ تومانی در سال ۱۴۰۳

به گزارش اکوایران، هفته گذشته بود که تصویب‌نامه هیات وزیران درباره تعیین فهرست دارو، مواد اولیه آن و تجهیزات مصرفی پزشکی مشمول ارز ترجیحی در سال ۱۴۰۳ توسط معاون اول رئیس‌جمهور ابلاغ شد.

این لیست را که در جلسه دوم اردیبهشت 1403 هیات وزیران درباره «تعیین فهرست دارو، مواد اولیه آن و تجهیزات مصرفی پزشکی مشمول ارز ترجیحی در سال ۱۴۰۳» مصوب شده بود، محمد مخبر در تاریخ هشتم اردیبهشت ابلاغ کرد. 

در لیست اعلام شده از سوی هیات دولت: "داروهای خارجی فاقد تولید داخل، مواد اولیه دارویی"، "تجهیزات و ملزومات پزشکی و مواد اولیه/ قطعات ساخت/ قطعات یدکی آنها به جز تجهیزات و ملزومات پزشکی یا مصرف خانگی، پوست، مو و زیبایی و دندانپزشکی"، "تجهیزات پزشکی، مصرفی و توانبخشی مورد نیاز جانبازان و ایثارگران"، "شیرخشک رگولار/ رژیمی، فرآورده‌های متابولیک/ غذای ویژه بیمارستانی و مواد اولیه آنها"، "ملزومات دارویی شامل محلول چشمی‌‌ (اچ پی ام سی) و هیالورونیک اسید و مواد اولیه آنها"، اقلام مشمول ارز ترجیحی در بخش سلامت هستند. 

در بخش کالاهای اساسی کشاورزی مشمول دریافت ارز ترجیحی نیز 8 قلم کالا به چشم می‌خورد. 1- انواع گوشت تازه یا سرد کرده گوساله 2- انواع گوشت تازه یا سرد کرده گوسفند 3- گندم معمولی، جو و ذرت دامی 4- دانه سویا، دانه کلزا، دانه پنبه، دانه آفتابگردان برای روغن کشی و دانه گلرنگ 5- شکر تصفیه شده 6- کنجاله سویا، کنجاله پنبه، کنجاله آفتابگردان، کنجاله کلزا و کنجاله گلرنگ 7- کود سوپرفسفات، کود کلرورپتاسیم، کود سولفات پتاسیم، مونوفسفات آمونیوم و فسفات دی آمونیوم 8- مولدهای دام و طیور و آبزیان، مواد ژنتیکی، عناوین کالاهای مشمول ارز ترجیحی در بخش کشاورزی در سال 1403 هستند. 

فهرست اعلام شده لیست دو دسته کالایی سلامت‌محور و کشاورزی مشمول ارز ترجیحی است، در فهرست منتشرشده نام برخی کالاها که در سال 1402مشمول تخصیص ارز ترجیحی بودند، مشاهده نمی‌شود. با این حال نمی‌توان به صورت قاطع از حذف ارز ترجیحی این کالاها سخن گفت. 

در همین رابطه محمد مختاریانی، عضو هیات مدیره انجمن صنفی صنایع روغن نباتی ایران و رئیس هیات مدیره انجمن تامین کنندگان و تولیدکنندگان برنج ایران به پایگاه خبری اقتصاد غذا «فود پرس»، گفته، بنا بر مصوبه اولیه هیات وزیران ارز انواع روغن خام، برنج، حبوبات و شکر خام در لیست ارز ترجیحی سال 1403 نبود اما پیگیری‌ها از مدیران وزارت جهاد کشاورزی حاکیست که در اصلاحیه این مصوبه، انواع روغن خام و برنج کماکان ارز ترجیحی ۲۸۵۰۰ تومانی دریافت می‌کنند که این اصلاحیه به زودی اعلام می‌شود. 

کالاهای جدیدی که ارز ۲۸۵۰۰ تومانی می‌گیرند

امشب هیات وزیران، مصوبه هفته گذشته خود را اصلاح کرد که بر اساس این اصلاحیه، برنج و روغن خام به لیست کالاهای مشمول دریافت ارز ترجیحی ۲۸۵۰۰ تومانی اضافه شدند.

مقایسه کالاهای مشمول ارز ۲۸۵۰۰ تومانی در سال ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳

بر این اساس مقایسه‌ای بین لیست کالاهای مشمول ارز 28500 تومانی در سال 1402 و امسال انجام دادیم.

خبرگزاری تسنیم اول دی 1402 در خبری اختصاصی از تخصیص دلار 28500 تومانی به 28 قلم کالا خبر داد. 

براساس اعلام این خبرگزاری در نیمه دوم سال گذشته، ۲۸ قلم کالا شامل 1- دانه‌های روغنی 2- برنج 3- کود 4- صنایع غذایی، شیلات، دام، طیور و دامپزشکی 5- سم 6- گوشت مرغ 7- تخم‌مرغ 8- ذرت 9- تجهیزات و ملزومات پزشکی 10- صنایع شیمیایی و پلیمری 11- گندم 12- واکسن‌ها و کیت‌های پزشکی 13- ماده اولیه غذا، شیرخشک، مکمل و غیره 14- کاغذ 15- داور و مواداولیه دارو 16- کنجاله سویا 17- لاستیک و مواد اولیه لاستیک 18- بذر 19- حبوبات 20- صنایع منسوجات و پوشاک و کفش 21- صنایع ماشین آلات و تجهیزات تولید و کشاورزی 22- روغن خام (پالم، آفتابگردان و غیره) 23- جو 24- قندو شکر 25- گوشت قرمز 26- صنایع سلولزی،‌ چاپ و نوشتار 27- محصولات باغی و زراعی 28- صنایع معدنی، ریلی، دریایی و هوایی و تجهیزات مرتبط ارز ترجیحی 28500 تومانی دریافت کردند. 

پیش از این 200 قلم کالای اساسی مشمول ارز 28500 تومانی بود که در نیمه دوم سال 1402 به 28 قلم کالا تقلیل پیدا کرد. 

این درحالی است که در گذشته تنها 5 قلم کالا ارز ترجیحی 4200 تومانی دریافت می‌کردند.

ارز ۳۷۵۰۰ تومانی جایگزین ۲۸۵۰۰ تومانی نشد

کلیات بودجه 1403 در سال گذشته در حالی به مجلس فرستاده شد که نمایندگان با حذف کامل ارز 28500 تومانی و جایگزینی ارز با نرخ 37500 تومانی در بودجه 1403 مخالفت کردند و لایحه بودجه را به دولت برگرداندند.

 در این میان باتوجه به بودجه 1403 باید این موارد را در نظر گرفت که با کاهش لیست کالاهای مشمول ارز 28500 تومانی ممکن است شاهد افزایش قیمت کالاها در طول سال باشیم. از طرفی تخصیص ارز 28500 می‌تواند تقاضای کاذب برای واردات کالاهای مشمول ایجاد کند و پای رانت و سوءاستفاده‌های بعدی را باز کند. 

سرنوشت ارز ۴۲۰۰ تومانی چه شد؟

با موافقت مجلس ارز 4200 تومانی به طور کامل از بودجه 1401 کشور با شرط تخصیص یارانه مستقیم حذف شد و در اردیبهشت 1401 ارز ترجیحی 28500 تومانی جای آن را گرفت که این اتفاق منجر به جهش ارزی و افزایش یکباره تورم شد. 

در نیمه دوم سال 1400، فهرست کالاهای مشمول دریافت ارز 4200 تومانی دستخوش تغییراتی شد و ارز 4200 تومانی به جای 25 قلم کالا به 5 قلم کالا تخصیص پیدا کرد. 

سال 97 نیز ارز 4200 تومانی در ابتدا به همه کالاها تخصیص پیدا می‌کرد که اواخر تابستان 97 لیست کالاهای مشمول این ارز محدود شد. 

 لیست کالاهای مشمول به مرور زمان کوچک و کوچکتر شد تا تنها ارز 4200 تومانی به چند قلم کالای اساسی (پنج قلم) و دارو و تجهیزات پزشکی تخصیص یافت. 

پس از حذف ارز 4200 تومانی در سال 1401، تا اواخر سال 1401 کالاهای اساسی و غیراساسی یک ارز واحد به نرخ بازار دریافت می‌کردند. 

در ادامه ارز 28500 تومانی به یک سری کالاهای اساسی تخصیص داده شد که بیشتر از کالاهایی بودند که در مقطع حذف ارز 4200 تومانی، ارز ترجیحی می‌گرفتند.

در مجموع به نظر می‌رسد که لیست منتشر شده اخیر نسبت به کالاهایی که در سال گذشته ارز 28500 تومانی گرفته‌اند مختصرتر باشد اما از نظر قانونی نسبت به آخرین مقطعی که به موجب قانون ارز 4200 تومانی داده می‌شد، کالاهای بیشتری مشمول این ارز هستند.