به گزارش اکوایران، توافق‌های مربوط به سرمایه‌گذاری خارجی در عربستان سعودی به کمترین سطح خود از سال 2021 افت پیدا کرده است؛ موضوعی که بر چالش این کشور در جذب سرمایه‌گذاران و شرکت‌های خارجی تأکید می‌کند.

به نوشته میدل ایست آی، داده‌های وزارت‌ سرمایه‌گذاری عربستان نشان می‌دهد این کشور در سه‌ماهه نخست سال جاری میلادی 64 توافق سرمایه‌گذاری را نهایی کرده که نشان‌دهنده افت 40 درصدی تعداد این توافق‌ها نسبت به مدت مشابه سال 2023 است.

این کاهش شدید منعکس‌کننده چالشی است که عربستان در متنوع‌سازی اقتصادِ وابسته به نفت خود با آن روبه‌روست. تعداد زیادی از بانکداران و مدیران غربی برای بهره‌برداری از صندوق ثروت دولتی عربستان، در این کشور حضور یافته‌اند تا بتوانند از طریق این قراردادها، پول قابل توجهی به دست آورند، اما عربستان سعودی نیاز دارد که شرکت‌های خارجی در داخل این کشور سرمایه‌گذاری کنند.

سرمایه‌گذاران خارجی در کمک به تحول اقتصادی عربستان، مردد هستند. همین امر باعث شده بار اصلی این تغییر بر دوش صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان باشد که ریاست آن را محمد بن سلمان - ولیعهد سعودی - بر عهده دارد.

با این حال، این کشور مجبور شده در گستردگی برخی از جاه‌طلبانه‌ترین پروژه‌های خود تجدید نظر کند.

یکی از ابرپروژه‌های عربستان به ارزش 1/5 تریلیون دلار، نئوم نام دارد و سازمان‌دهندگان این پروژه مدعی شده‌اند که نئوم در نهایت 33 برابر بزرگ‌تر از شهر نیویورک آمریکا خواهد بود و در دل این پروژه، یک شهر خطی به طول 170 کیلومتر وجود دارد. البته در وسعت و بزرگی این شهر موسوم به «لاین»، تجدید نظر انجام شده است.

مقامات سعودی پیش از این اعلام کرده بودند که این شهر تا سال 2030 محل زندگی 1/5 میلیون نفر خواهد بود، اما اکنون آن‌ها انتظار دارند که تا آن زمان، کمتر از 300 هزار نفر در شهر لاین زندگی کنند. در این میان، انتظار می‌رود که تا سال 2030 میلادی، تنها 2/4 کیلومتر از شهر 170 کیلومتری لاین تکمیل شود.

میزان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی که عربستان سعودی تا سال 2030 و در هر سال به آن نیاز دارد، یک سرمایه‌گذاری چشمگیر به میزان 100 میلیارد دلار است.

از آنجایی که دولت سعودی در حال باز کردن اقتصاد خود است و در کنار آن، اصلاحات اجتماعی را نیز قرار داده است، این موضوع باعث افزایش علاقه کشورهای دیگر به عربستان شده است. برای مثال، میزان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در عربستان در سه‌ماهه چهارم سال 2023 با رشد 16 درصدی نسبت به مدت مشابه سال 2022 همراه شد. با این حال، میزان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در این کشور طی سال 2023 که در مجموع 19 میلیارد برآورد شده است، بسیار پایین‌تر از هدف‌گذاری ریاض در این خصوص بود.

در اقدامی که کارشناسان آن را نشانه‌ای از تلاش عربستان برای ایجاد سرمایه بیشتر در جهت تکمیل پروژه‌های چشم‌انداز 2030 این کشور می‌بینند، آرامکو - غول نفتی دولتی عربستان - اعلام کرد حدود 12 میلیارد دلار از سهام خود را به فروش می‌رساند. عرضه اولیه سهام آرامکو در سال 2019 یک رکورد ثبت کرد و این شرکت برای جذب خریداران، سود تقسیمی خود را افزایش داده است.

از آنجایی که دولت عربستان حدود 82 درصد از سهام آرامکو را در اختیار دارد، سود تقسیمی بالا باعث فرآهم آمدن سرمایه برای آن می‌شود.

رشد قابل توجه مجوزهای سرمایه‌گذاری جدید

طبق اعلام وزارت سرمایه‌گذاری سعودی،‌ آمریکا و بریتانیا جزء سرمایه‌گذاران پیشتاز در این کشور بوده‌اند و امارات متحده عربی، مصر و سنگاپور پس از آن‌ها قرار می‌گیرند.

عمده این سرمایه‌گذاری‌ها به شکل چشمگیری در زمینه نوآوری، کارآفرینی و ورزش بوده‌اند. صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان در حال سرمایه‌گذاری در ورزش‌هایی مانند گلف و فوتبال است و به ساخت تفریح‌گاه‌های ساحلی در امتداد دریای سرخ می‌پردازد.

اما جاه‌طلبی‌های عربستان فراتر از گردشگری می‌رود. مانند دیگر کشورها، عربستان می‌خواهد در زمینه استخراج مواد معدنی ضروری، گام‌های خود را مستحکم‌تر کند و در زمینه فناوری‌ها و علوم مدرن، پیشرفت داشته باشد.

اما در سه‌ماهه نخست سال جاری میلادی،‌ عربستان تنها یک سرمایه‌گذاری در بخش‌های فناوری زیستی،‌ فناوری اطلاعات، فناوری ارتباطات و کشاورزی به دست آورد. این در حالیست که هیچ سرمایه‌گذاری‌ای در بخش معدن و نیمه‌رساناهای این کشور انجام نشد.

در سه‌ماهه نخست سال 2024، تعداد مجوزهای سرمایه‌گذاری که از سوی دولت عربستان صادر شد، حدود دو برابر بیشتر از مدت مشابه در سال 2023 بوده است. اما این مجوزها برای سرمایه‌گذاران ثروتمند غربی که عربستان به دنبال جذب آن‌ها بوده، صادر نشده است. عمده این مجوزها به هند، سوریه، یمن و مصر اعطا شده است.

از سوی دیگر، عربستان در زمینه ترغیب شرکت‌های بین‌المللی در ایجاد یک دفتر منطقه‌ای در خاک این کشور، موفق‌تر عمل کرده است. گزارش‌ها نشان می‌دهد در سه‌ماهه نخست سال جاری میلادی،‌ 127 شرکت بین‌المللی دفتر منطقه‌ای خود را به داخل عربستان انتقال داده‌اند که نشان‌دهنده رشد 477 درصدی نسبت به یک بازه یک‌ساله است.

عربستان اعلام کرده شرکت‌های بین‌المللی برای واجد شرایط شدن در جهت دریافت قراردادهای دولتی، باید یک دفتر منطقه‌ای در خاک این کشور ایجاد کنند.