به گزارش اکوایران، تصمیم حوثی‌های یمن برای گسترش نفوذشان در عراق نقطه‌عطفی حیاتی در استراتژی منطقه‌ای این گروه به شمار می‌رود و نگرانی‌های قابل توجهی را در مورد ثبات منطقه‌ای در میان درگیری‌های جاری و رقابت‌های ژئوپلیتیکی، به ویژه جنگ اسرائیل-حماس می‌آفریند.

به نوشته فرانچسکو چیواوی، تحلیل‌گر مسائل منطقه‌ای، برای وبگاه المانیتور، در تاریخ ۹ جولای، رسانه‌های عراقی گزارش دادند که ابوادریس الشرفی، نماینده حوثی‌ها در این کشور دفتر مرکزی خود را در محله الجادریه بغداد، نزدیک منطقه سبز و دفاتر اعضای ارشد احزاب عراقی و نیروهای بسیج مردمی (حشدالشعبی) را افتتاح کرده است. 

چند روز قبل، الشرفی از مقر حشدالشعبی بازدید داشت، بر وحدت آن‌ها با جنبش حوثی تأکید کرد و با همراهی افسران حشدالشعبی به دیدار رهبران قبایل و مذهبی مختلف در چند استان جنوبی عراق رفت.

علاوه بر ایجاد سؤال در مورد استراتژی خود حوثی‌ها، گسترش نفوذ این گروه به عراق توازن ظریف بغداد بین منافع ملی و تحولات منطقه‌ای را با پرسش مواجه کرده و پیامدهای بالقوه این تغییر قدرت را برجسته می‌سازد.

نگرانی‌ها درباره توانایی‌های این گروه در ماه‌های اخیر افزایش یافته و حمله پهپادی ۱۹ جولای به تل‌آویو که حوثی‌ها مسئولیت آن را بر عهده گرفتند، تهدید را بیش از پیش بیشتر برجسته کرده است.

هماهنگی فزاینده حوثی‌ها و مقاومت عراق

حضور حوثی‌ها در عراق به سال ۲۰۱۱ بازمی‌گردد. در جریان جنگ ۲۰۱۴-۲۰۱۷ داعش و مداخله نظامی سال ۲۰۱۵ به رهبری عربستان سعودی در یمن، حوثی‌ها فعالیت‌های خود با گروه‌های مقاومت عراق به طور فزاینده‌ای هماهنگ کردند. این هماهنگی رو به رشد، اگرچه تا حد زیادی نمادین تلقی شد، اما نشان‌دهنده تغییر قابل توجهی در روابط بین دو گروه بود. جنگ غزه پیوندهای میان نیروهای حوثی و برجسته‌ترین گروه‌های مقاومت عراق را بیشتر تقویت کرده است.

کتائب حزب الله عراق

چند ماه پیش، دو گروه مقاومت همکاری خود را گسترش دادند. در ماه می، شاخه حوثی‌ها در عراق با کتائب حزب‌الله، یکی از برجسته‌ترین گروه‌های مقاومت اسلامی عراق که حملاتی را علیه نیروهای ایالات متحده و متحدانش در منطقه انجام داده‌اند، اعلامیه مشترکی صادر کرد. در ماه ژوئن، عبدالملک الحوثی، رهبر حوثی‌های یمن خواستار افزایش عملیات تهاجمی مشترک با مقاومت اسلامی عراق علیه همه کشتی‌هایی شد که در بنادر سرزمین‌های اشغالی پهلو می‌گیرند. طی یک ماه، هر دو گروه مسئولیت حداقل ۱۲ حمله به «اهداف حیاتی» در سرزمین‌های اشغالی را بر عهده گرفته که آخرین مورد آن حمله پهپادی ۱۹ جولای به تل‌آویو بود.

کانون باشگاه مقاومت

اگرچه هیچ‌یک از این حملات هماهنگ خسارت قابل توجهی به بار نیاورده، اما پیام‌های نمادین قدرتمندی را به همراه دارند. در میان بی‌ثباتی ناشی از جنگ غزه، این حملات نشان می‌دهد گروه‌هایی که با فاصله جغرافیایی قابل توجهی از هم دارند، می‌توانند اقدامات مسلحانه خود علیه یک دشمن مشترک را هماهنگ کنند.

تامر بدوی، دانشجوی دکترای دانشگاه کنت و پژوهشگر عراق و اقلیم کردستان به المانیتور گفت که مقاومت اسلامی عراق به دنبال تبدیل این کشور به «کانونی برای گروه‌های دیگر از باشگاه محور مقاومت» هستند.

پس از حمله مرگبار ماه ژانویه به پایگاه برج ۲۲ در اردن که منجر به کشته‌شدن سه نیروی آمریکایی شد، بسیاری از گروه‌های عراقی تصمیم گرفتند حملات خود علیه نیروهای و منافع آمریکا را در خاورمیانه متوقف کنند. از آن زمان به بعد، تمرکز تهاجمی مقاومت اسلامی عراق تنها به سمت اسرائیل تغییر یافته و دست‌کم ۱۳۰ حمله علیه اهدافی در سرزمین‌های اشغالی را به عهده گرفته است. به گفته بدوی، گسترش همکاری نیروهای مقاومت عراقی با حوثی‌ها هم نقش «تهاجمی» آن‌ها را به جبهه آمریکا و اسرائیل نشان می‌دهد و هم «اعتبارشان را در درون باشگاه محور مقاومت» تقویت می‌کند.

برای حوثی‌ها، این فعالیت‌های تهاجمی بخشی از یک استراتژی منطقه‌ای گسترده‌تر با اهداف متعدد است. بدوی افزود: «حوثی‌ها به دسترسی جغرافیایی به ایران، هماهنگی حملات با گروه‌های عراقی، تبادل تخصص و احتمالاً دسترسی به بازارهای ارز خارجی نیاز دارند. آن‌ها همچنین می‌خواهند با قرارگرفتن در نزدیکی مرزهای شمالی پادشاهی عربستان، ریاض را عصبانی کنند». تقویت حس محاصره‌بودن در ریاض، به طور واضح برای استراتژی یمنی‌ها محوری است.

همین منطق در مورد فعالیت اخیر شاخه حوثی‌ها در عراق صدق می‌کند که عمدتاً بر استان‌های جنوبی عمدتاً شیعه‌نشین این کشور متمرکز شده است؛ جایی که گذرگاه‌های مرزی زمینی کلیدی با عربستان سعودی در آنجا قرار دارد. بدوی خاطرنشان کرد: «با توجه به اشتراکات ایدئولوژیک و دشمنان مشترک، گروه‌های عراقی مشتاق تسهیل حضور حوثی‌ها هستند».

پیامدها بر روابط عراق و عربستان

چنین تحولاتی سؤالاتی را در مورد روابط عراق با حوثی‌ها و وضعیت حضور آن‌ها در خاک این کشور، به ویژه در میان تلاش‌های بغداد برای دور نگه داشتن خود از دخالت مستقیم در اقدامات این گروه علیه اسرائیل و متحدان غربی آن، مطرح می‌کند. خطرات بالقوه برای روابط عراق با عربستان سعودی به دلیل حضور حوثی‌ها نیز حائز اهمیت بوده و احتمال تیره‌شدن روابط دیپلماتیک جدی است.

مقاومت اسلامی عراق

بر اساس گزارش‌های رسانه‌های عراقی، واحدهای حشد‌الشعبی مسئولیت رسیدگی و حفظ روابط با حوثی‌ها را بر عهده دارند. حشد‌الشعبی روابط نزدیکی با ایران داشته و بخشی از محور مقاومت است و به همین ترتیب، آن‌ها احتمالاً رابط اصلی بین عراق و حوثی‌ها هستند.

اگر تنش‌ها بین ریاض و حوثی‌ها بالا بگیرد، حضور یمنی‌ها می‌تواند به یک معضل قابل توجه برای محمد شیاع السودانی نخست‌وزیر عراق تبدیل شود. السودانی در تلاش برای تثبیت جایگاه عراق به عنوان میانجی منطقه‌ای، با چالش برقراری تعادل بین حمایت تهران و پیگیری روابط دیپلماتیک و اقتصادی قوی‌تر با ریاض مواجه است.

به گفته بدوی، پیامدهای حضور حوثی‌ها در عراق به چندین عامل بستگی دارد. اول و مهم‌تر از همه، «اینکه آیا حوثی‌ها در عراق دارای توانایی نظامی هستند و اینکه آیا نشانه‌هایی از قصد حمله مرگبار آن‌ها به پادشاهی وجود دارد»؟ او افزود: «در حال حاضر، ریاض و بغداد در حال نزدیک‌شدن هستند، اما اگر روند تنش‌زدایی بین ریاض و تهران متزلزل شود، عربستان سعودی ممکن است در مورد حضور حوثی‌ها در عراق علناً موضع بگیرد. در حال حاضر، رسانه‌های حکومتی ریاض در مورد این موضوع گزارش می‌دهند که یعنی ریاض در حال بررسی و رصد وضعیت است».