علی نصیری، درباره حادثه خیابان ولیعصر در پی ترکیدگی لوله در خیابان برزیل، افزود: روز جمعه پنجم مرداد ۱۴۰۳ حادثه اصلی ترکیدگی لوله اصلی آب که وظیفه انتقال آب مخزن به مخزن را داشته در خیابان برزیل نرسیده به میدان ونک بوده است. این لوله، لوله اصلی آب شرب منطقه نبوده است. در پی شکسته شدن لوله آب نفوذ کرده و وارد خیابان ولیعصر می‌شود و باعث ایجاد حفره و ریزش در این محدوده می‌شود.

وی تصریح کرد: در حال حاضر با حضور به موقع نیروهای آتش نشانی تخلیه آب صورت گرفته است. همچنین آب در سطح معبر به صورت کامل تخلیه شده است و در حال ترمیم و عملیات فنی و اجرایی حفره ایجاد شده هستند.

نصیری ادامه داد: در پی این حادثه با شرکت گاز هماهنگی لازم صورت گرفته است تا در خصوص ایمن سازی این منطقه گاز منطقه قطع شود و در حال حاضر نیز عملیات حفاری و ایمن سازی و بازسازی محدوده در حال انجام است. خوشبختانه با حضور به موقع عوامل شهرداری و نیروهای امدادی و خدماتی از بروز حادثه‌ای شبیه حادثه خیابان شهران جلوگیری شد.

رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران تصریح کرد: در حال حاضر فرماندهی این بحران با مدیریت خدمات شهری شهرداری تهران و آقای نظری معاون خدمات شهری شهرداری تهران در محل حادثه حضور دارند. همچنین مهندس حق بین معاون فنی و عمرانی، مدیرعامل سازمان آتش نشانی شهرداری تهران نیز در محل حادثه حضور دارند.

وی افزود: همچنین واحد سیار پشتیبانی عملیات و معاونان پیشگیری و کاهش خطر و آمادگی و عملیات سازمان پیشگیری و مدیریت بحران تهران، نیروهای واحد HSE منطقه و سازمان مدیریت بحران تهران، نیز از ساعات اولیه در محل حادثه حاضر هستند، مدیرعامل آبفا و رئیس پلیس راهور تهران بزرگ، جانشین فرمانده قرارگاه ثارالله و مسئولان شرکت گاز نیز در حال حاضر در محل حادثه حضور دارند. همچنین یک متخصص فروریزش و فرونشست سازمان مدیریت شهر تهران از مجموعه مرکز تحقیقات وزارت راه و مسکن در محل حادثه حضور دارند و محدوده‌ای که نیاز به ایمن سازی دارد توسط این متخصصان بررسی شده است تا از بروز حوادث ثانویه پیشگیری شود.

نصیری با بیان اینکه امیدواریم شرایط این محدوده را تا فردا به حالت عادی باز گردانیم، گفت: تمام تلاش دستگاه‌ها این است که تا فردا این معبر ایمن سازی و پایدار سازی شده و بازگشایی شود.

اما دلیل این فروریزش زمین در میدان ونک چه بود؟مدیر بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، نفوذ آب و فرسایش تونلی را دلیل رخداد پدیده فرونشست امروز میدان ونک دانست و گفت: در تهران علاوه بر وجود خطوط انتقال آب و نفت و گاز فرسوده با عمر ۶۰ سال،به طور متوسط هر ۵۰۰ متر یک خط قنات از شمال به جنوب تهران داریم که به دلیل گودبرداری و ساختمان سازی مسدود و رها شده اند.

  علی بیت اللهی در خصوص جزئیات این پدیده توضیح داد: به دلیل نفوذ آب و فرسایش تونلی، یک تونلی را در زیر معبر ایجاد و در نهایت رویه آسفالتی ریزش ناگهانی کرده و طبق گزارش منتشر شده خوشبختانه تنها یک نفر مصدوم شده است که این کاهش تلفات و خسارات به دلیل ترافیک کم این منطقه بوده و به حادثه منجر به فوت تبدیل نشده است.

رییس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، پدیده میدان ونک را ناشی از عواملی چون گسیختگی لوله آب و نشت جریان آب عنوان کرد و یادآور شد: در شهر تهران بیش از ۶ تا ۷ گزارش در خصوص فرونشست های ناگهانی را منتشر کردیم که عمدتا به دلیل حفاری های زیر سطحی و یا به دلیل نشت آب و جریان زیر سطحی و بیشتر از همه به دلیل وجود رشته قنوات قدیمی رها شده است که متاسفانه خطر جدی در ساختگاه تهران تلقی می شود.

وی خاطر نشان کرد: طبق برآوردهای ما بیش از ۵۵۰ کیلومتر رشته قنوات در بستر تهران و نزدیک به ۵۰ هزار حلقه چاه قنات شناسایی شده و بخش عمده ای از آنها شناسایی نشده است. همه این رشته قنوات از شمال به جنوب است.

بیت اللهی با تاکید بر اینکه اگر این حوادث به دقت مورد توجه قرار نگیرند، احتمال رخداد آن بیشتر است، نمونه این حوادث را در بالای میدان انقلاب و ابتدای خیابان کارگر شمالی عنوان کرد که فروریزش سطحی را به همراه داشته است.

وی اضافه کرد: چنین حوادثی هر چند که تلفات جانی نداشته است ولی با توجه به زمان وقوع و اهمیت معابر پر ترافیک می تواند خطرزا باشد از این رو شناخت زیر سطح شهر تهران و شناسایی حفرات، پر کردن و ترمیم آنها، صیانت از قنوات و جلوگیری از ریزش های ناگهانی قنوات امیدوارم مورد توجه مسوولان قرار گیرد.

این محقق حوزه مخاطرات نمونه دیگر این پدیده را در شهر اصفهان دانست که به کرّات تکرار و گزارش های آن منتشر شده است، گفت: در تهران نیز شاهد رخدادهای فروریزش نیز هستیم به گونه ای که در جنوب تهران شاهد فروریزش های تدریجی و گسترده را داریم و همه این پدیده ها به شریان های حیاتی زیر سطحی مانند لوله های فاضلاب، لوله های انتقال اب و نفت، بنزین و گازی وابسته است که موجب تنش در زیر سطحی و گسیختگی سطحی می شوند و فرو ریزش و فروچاله ها را به دنبال خود دارد.

بیت اللهی تاکید کرد: بستر شهر تهران به دلیل وجود شبکه آب بسیار قدیمی که بخشی از شعب اصلی آنها شناسایی نشده در حالی که عمر برخی از این خطوط انتقال بالای ۶۰ سال است. با توجه به رخداد پدیده فرونشست و وجود قنوات قدیمی و مهمتر از همه ارتعاشات ناشی از ترافیک که هر آن لایه های سطحی را با ریزش همراه می کند، همواره یک محیط پر خطری ایجاد می شود که نیاز است طی یک برنامه مشخصی، ساختگاه تهران اسکن شود و عملیات ترمیم این ساختگاه صورت گیرد.

مدیر بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با بیان اینکه تاکنون فرو نشست ها در جنوب تهران بوده و اکنون به شمال تهران گسترش یافته است، اظهار کرد: در امتداد خیابان مولوی- سه راه خیام به صورت دومینووار چندین فروریزش رخ داد و بعد از آن در بخش میانی در سمت میدان انقلاب رخ داد.

وی اضافه کرد: در بخش های شمالی نیز حادثه فرونشست خیابان پیامبر رخ داد و بعد از آن در خیابان شهران گزارش شد که در خیابان شهران فرونشست همراه با انفجار خط لوله گاز همراه بود.

به گفته وی، پدیده فرونشست خیابان شهران به دلیل حفاری های مترو بود ولی در خیابان پیامبر به دلیل وجود رشته قنواتی بود که مسدود شده و آب شستگی موجب شد که کف خیابان پیامبر شکاف برداشت و یک خودرو به طور کامل در آن افتاد.

بیت اللهی افزود: بالاتر از این محدوده نیز فرو ریزش هایی رخ داد که در حوالی تجریش بود ولی ابعاد آن کوچک بوده و مشکل ساز نبوده است و همه این پدیده ها نشان می دهد که ساختگاه تهران بر روی یک بستر آبرفتی نسبتا ناپایداری قرار دارد و عوامل متعددی در افزایش مخاطرات آن نقش دارند؛ از یک سو خطوط انتقال با قدمت بالا که در اثر گسیختگی و ترکیدگی، با آب شستگی های عجیبی همراه می شوند که فروریزش را موجب می شود و از سوی دیگر وجود رشته قنوات نیز این امر را تشدیده کرده است.

وی گودبرداری ها و انسداد قنات های قدیمی را از دیگر مخاطرات شهر تهران نام و گفت: با این قنات های قدیمی آب از سمت شمال به جنوب هدایت می شد ولی به دلیل انسداد این مسیر از طریق گودبرداری ها و ساخت ساختمان های بلند مرتبه همراه با زیر زمین های چندین طبقه، آب پشته می کند و اطراف خود را در زیر زمین شست و شو می دهد و مواد خاک را با خود می برد و در نهایت حفرات زیادی را ایجاد می کند که به صورت فرونشست و فروریزش خود را نشان می دهد.

بیت اللهی با تاکید بر اینکه نیاز است تا مطالعات در این زمینه عمیق شود، خاطر نشان کرد: در این زمینه قوانین متقنی نداریم. کلیه قنواتی که پتانسیل ریزش دارند در سند، مالکیت خصوصی دارند ولی از آنجایی که مسدود شده اند، این قنات ها رها شده اند و مسوولیت نگهداری و صیانت آنها قانونا مشخص نیست. این از جمله مشکلاتی است که باید به آن رسیدگی شود و جا دارد که در دولت و شهرداری به منظور ارتقاء ایمنی شهر تهران به آن رسیدگی شود.