قواعد بازی شکسته شد؛ در انتظار پاسخ بی‌سابقه به ترور رهبر حماس؟

به گزارش اکوایران، ترور تکان‌دهنده اسماعیل هنیه، رهبر سیاسی جنبش حماس در تهران موجی از محکومیت و تهدید به انتقام را از سراسر خاورمیانه برانگیخته است.

به نوشته میدل‌ایست آی، اعضای ائتلاف «محور مقاومت» به رهبری ایران وعده تلافی و قصاص ترور اسماعیل هنیه را داده‌اند. ایران نیز به نوبه خود گفته که اجازه نخواهد داد حمله آشکار اسرائیل به پایتختش بدون مجازات بماند. رهبر انقلاب در بیانیه‌ای گفت: «در پی این حادثه تلخ و غم‌انگیز که در داخل مرزهای جمهوری اسلامی رخ داده، وظیفه ماست که انتقام بگیریم».

از زمان حمله ۷ اکتبر حماس، دیگر اعضای محور مقاومت در همبستگی با جنبش فلسطین و مردم غزه به اسرائیل حملاتی علیه اسرائیل انجام داده‌اند. حزب‌الله درگیر تبادل آتش‌های بی‌وقفه و سطح‌پایین در امتداد مرز لبنان و سرزمین‌های اشغالی بوده که طی ماه‌های اخیر تشدید شده است. روز چهارشنبه، اسرائیل نیز فوآد شکر، یکی از فرماندهان نظامی حزب‌الله را در بیروت ترور کرد. در همین حال، جنبش انصارالله یمن و نیروهای مقاومت عراقی حملات راکتی به پهپادی علیه اسرائیل انجام داده‌اند. یمنی‌ها همچنین با هدف قرار دادن شناورهای مرتبط با اسرائیل یا با مقصد سرزمین‌های اشغالی، کشتی‌رانی دریای سرخ را مختل کرده‌اند.

ایران نیز در ماه آوریل و پس از حمله اسرائیل به کنسولگری این کشور در دمشق که منجر به ترور چند فرمانده ارشد سپاه پاسداران شد، عملیات موشکی و پهپادی گسترده‌ای علیه اسرائیل ترتیب داد. اگرچه شماری از پرتابه‌ها منهدم شده و تلفات جانی به بار نیامد، اما این اولین‌باری بود که تهران مستقیماً سرزمین‌های اشغالی را هدف قرار می‌دهد.

پاسخ هماهنگ؟

باید دید محور مقاومت در واکنش به ترور هنیه و شکر چه اقدامی انجام خواهد داد. عبدالرسول دیوسالار، محقق ارشد مؤسسه تحقیقات خلع سلاح سازمان ملل متحد گفت که پاسخ «هماهنگ» ایران و گروه‌های مقاومت می‌تواند به مخاطرات بیافزاید. او توضیح داد: «آنچه مهم است، کمیت و مقیاس واکنش و سطح هماهنگی است و فکر می‌کنم تاکنون شاهد حمله هماهنگی علیه اسرائیل نبوده‌ایم».

عملیات ماه آوریل ایران علیه اسرائیل برای نشان‌دادن پاسخ جمهوری اسلامی طراحی شد، اما در عمل هیچ تلفات جانی به همراه نداشت. اگرچه این عملیات سنت جدید به وجود آورد؛ اما ترور رهبر ارشد سیاسی فلسطین در ایران که مهمان مراسم تحلیف رئیس‌جمهور جدید این کشور بود، موضوع دیگری است.

سیموس ملک‌افضلی، نویسنده ایرانی‌آمریکایی متخصص درباره ایران گفت: «اکنون دو راه پیش روی است. اگر پوشش رسانه‌ها و سیاستمداران جمهوری اسلامی بر هنیه به عنوان شهید و انتقام خون او متمرکز شده و تا حد زیادی از مانور بر نقض حاکمیت ایران فاصله بگیرند، به نظرم ممکن است تهران از طریق حمایت از اقدامات حزب‌الله یا یمنی‌ها به ترور هنیه پاسخ دهد».او افزود: «با این حال، اگر بحث‌هایی در مورد نقض حاکمیت و سرزمین شکل بگیرد و به احساسات غرور ملی و میهن‌پرستی که فراتر از اتحاد با فلسطینی‌ها بوده، دامن بزند، در این صورت ممکن است تهران مستقیماً وارد عمل شود».

حملات منطقه‌ای

ترور هنیه ساعاتی پس از ترور شکر در یک حمله پهپادی به بیروت صورت گرفت که اسرائیل گفت در پاسخ به برخورد راکت به بلندی‌های جولان اشغالی بود. اسرائیل ادعا کرده که این راکت متعلق به حزب‌الله بوده، اما این گروه مسئولیت آن را رد می‌کند.

همچنین سه‌شنبه‌شب، دولت عراق اعلام کرد ائتلاف تحت رهبری آمریکا که برای مبارزه با داعش تأسیس شده، یک پایگاه متعلق به نیروهای حشدالشعبی را هدف قرار داده است.

در بیانیه‌ای، بسیج مردمی عراق، نهاد دولتی این کشور که حشد‌الشعبی را اداره می‌کند، این حملات را به هم مرتبط دانست. در این بیانیه آمده است: «همزمانی این حمله با عملیات جنایت‌کارانه اسرائیل برای ترور برادر شهید، اسماعیل هنیه نقشه‌های دشمنان برای آتش‌زدن منطقه و گسترش دایره جنگ و تجاوز را برملا می‌کند».

کتائب حزب‌الله، یکی از قدرتمندترین گروه‌های ائتلاف نظامی مقاومت اسلامی عراق نیز در کانال تلگرامی خود گفت که حمله به تهران «همه قواعد درگیری» را زیر پا گذاشته است.

بی‌پروایی ترور هنیه چیزی بود که به ویژه توجهات را به خود جلب کرد. در حالی که اسرائیل قبلاً ترورهای هدفمندی را در ایران انجام داده، اما معمولاً دانشمندان هسته‌ای را به شیوه‌ای مخفیانه‌تر مورد هدف قرار می‌داده که می‌توانست در صورت نیاز، دست‌داشتن خود را انکار کند.

یک منبع نزدیک به مقامات ریاست‌جمهوری ایران به میدل‌ایست آی گفت که هنیه در نزدیکی کاخ سعدآباد تهران که دفتر رئیس‌جمهور از آن استفاده می‌کند، اقامت داشت. این منبع افزود: «این منطقه شدیداً توسط گارد جمهوری محافظت می‌شد».

ملک‌افضلی خاطرنشان کرد: «به نظر من محور مقاومت به نوعی پاسخ می‌دهد؛ اگر این کار را نکند، هدف ائتلاف را به خطر می‌اندازد. وقتی که گفته می‌شود حماس از طرف محور مقاومت مذاکره می‌کند و سپس رهبر آن در ایران با بی‌پروایی محض ترور می‌شود، پس باید کاری انجام داد؛ وگرنه اسرائیل متوجه خواهد شد که خطوط قرمزی که احتمالاً قبلاً فکر می‌کرد وجود دارد، در واقع وجود ندارد».