فرصت آخر و تردید سنوار/ توپ در زمین بی‌بی افتاد؟

به گزارش اکوایران، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده در روز سه‌شنبه سرزمین‌های اشغالی را به مقصد مصر و قطر ترک کرد تا گزارش دهد که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل پیشنهاد ایالات متحده را که اختلافات باقی‌مانده بر سر توافق آتش‌بس و آزادی اسیران را برطرف می‌سازد، پذیرفته است.

آخرین فرصت؟

به نوشته بن کاسپیت برای وبگاه المانیتور، به هیچ وجه قطعی نیست که نتانیاهو واقعاً قصد دارد با تمام مصالحه‌های ارائه‌شده توسط دولت بایدن کنار بیاید. اگرچه بلینکن پیشنهاد تدوین‌شده توسط ایالات متحده و مذاکره‌کنندگان همراه آن در قاهره و دوحه را «احتمالاً بهترین، شاید آخرین، فرصت» برای چنین توافقی خوانده، اما احتمال حصول چنین توافقی همچنان نامشخص است.

روز دوشنبه، بلینکن به خبرنگاران گفت: «امروز در یک نشست بسیار سازنده با نتانیاهو، او به من تأیید کرد که اسرائیل پیشنهاد میانجیگران را می‌پذیرد و از آن حمایت می‌کند. اکنون این وظیفه حماس است که همین کار را انجام دهد».

با این وجود، چندین دستیار نتانیاهو به دنبال کاهش انتظارات افتاده و تأکید کردند که نخست‌وزیر قصد ندارد از مواضع خود کوتاه بیاید. مهمترین آن‌ها، طبق گفته دستیارانش، اصرار اسرائیل بر حفظ حضور در امتداد مرز جنوبی غزه با مصر، معروف به گذرگاه فیلادلفیا است که سال‌ها به عنوان کانالی برای انتقال سلاح و کالا به نوار غزه استفاده شده است.

سفر بلینکن به مصر و قطر جهت زمینه‌سازی برای نشست دوم مذاکرات حماس-اسرائیل طراحی شده که ایالات متحده امیدوار است روز جمعه برگزار شود. حماس از اعزام نماینده به دور اول خودداری نمود، اگرچه اسرائیل یک تیم بلندپایه، شامل دیوید بارنیا، رئیس موساد، رونن بار، رئیس شین‌بت، نیتزان آلون، هماهنگ‌کننده نظامی اسرائیل در امور اسرا و اوفیر فِلِک، مشاور سیاسی نتانیاهو را اعزام کرد.

یک منبع ارشد اسرائیلی گفت: «بدون حضور حماس در مذاکرات، هیچ فایده‌ای ندارد که دور دیگری برگزار شود. ما نمی‌توانیم واقعیت را نادیده بگیریم که مذاکرات بین اسرائیل و میانجی‌ها انجام می‌شود، در حالی که حماس همچنان به مخالفت ادامه می‌دهد».

در نشست روز دوشنبه با خانواده‌های اسرای اسرائیلی که تابعیت آمریکایی دارند، از بلینکن پرسیده شد که آیا پس از ماه‌ها تلاش بی‌ثبات برای رسیدن به توافق، این‌بار نتانیاهو جدی است یا خیر. بلینکن گفت: «به نظر ما، این‌بار نتانیاهو متعهد به یک معامله است. او به دلیل خطر واقعی شعله‌ورشدن درگیری‌ها در منطقه، موضع خود را تغییر داد». یکی از حاضران پرسید که آیا آمریکایی‌ها متوجه خواهند شد نتانیاهو در حال بلوف‌زدن است؟ بلینکن پاسخ داد: «ما متوجهش خواهیم شد. ما راهی برای سنجش تعهد نخست‌وزیر به توافق داریم».

وعده انتقام ایران و حزب‌الله

تهدیدات ایران و حزب‌الله برای انتقام از ترور اسماعیل هنیه، رئیس سابق دفتر سیاسی حماس و فواد شکر، فرمانده ارشد نظامی حزب‌الله فوریت جدیدی به مذاکرات غزه داده است. انتظار می‌رود توافقی برای پایان‌دادن به جنگ، اقدام تلافی‌جویانه خطرناک و تشدید آن به جنگی تمام‌عیار را به حداقل رسانده یا کاملاً از بین ببرد.

بلینکن در تقریباً سه ساعت مذاکره با نتانیاهو، خوش‌بینی محتاطانه‌ای ابراز داشت و سپس به خانواده‌های اسرا گفت: «به اظهارات حماس توجه نکنید. این سازمان تحت فشار شدید از همه جهات است. جو مثبتی وجود دارد و احساس می‌شود که این یک فرصت واقعی برای پایان‌دادن به خونریزی در غزه است».

به نظر می‌رسد آخرین تحولات لحظه‌ای تصمیم‌ساز در جنگ را نشان می‌دهند. طبق ادعای مقامات دولت بایدن، طرفین هرگز به آتش‌بس چنین نزدیک نبوده‌اند. اکنون این سؤال مطرح شده که آیا نتانیاهو قصد دارد همانطور که طی ماه‌های اخیر انجام داده، تقاضای غیرمنتظره دیگری در آخرین لحظه مطرح کند؟

تردید سنوار

برآوردهای امنیتی اسرائیل نشان می‌دهند که سنوار هنوز تصمیم نگرفته در مورد این توافق چه موضعی اتخاذ کند.

یک منبع ارشد امنیتی گفت: «از یک طرف، اگر توافقی حاصل نشود، این احتمال وجود دارد که حزب‌الله و ایران، یا فقط حزب‌الله، تهدیدات خود را عملی کنند». او افزود: «چنین رویدادی می‌تواند کل عرصه را به آتش کشیده و رویای سنوار برای جنگی تمام‌عیار توسط کل محور مقاومت علیه اسرائیل را برآورده سازد. از سوی دیگر، سنوار احتمالاً می‌داند پس از ترور محمد ضیف و اسماعیل هنیه، اکنون تنها مقام ارشد بازمانده حماس بوده و دیر یا زود اسرائیلی‌ها به او می‌رسند. سنوار اکنون یک فرصت غیرقابل‌بازگشت برای آزادکردن صدها زندانی فلسطینی از اسرائیل و حفظ قدرت حماس در غزه را دارد».

دو حادثه خشونت‌آمیز طی روزهای اخیر خطر تشدید بیشتر را برجسته ساخت: یک بمب‌گذاری انتحاری ناکام در خارج از یک کنیسه در تل‌آویو و بمباران یک انبار سلاح و مهمات حزب‌الله توسط اسرائیل در عمق لبنان.

یک منبع ارشد نظامی اسرائیلی گفت: «حمله بزرگ انتحاری در قلب تل‌آویو می‌توانست مذاکرات را پایان داده و اوضاع را بدتر کند». حمله نادر به تأسیسات حزب‌الله در انبارهای مهمات دره بقاع در عمق لبنان نیز نشان می‌دهد که اسرائیل همچنان منتظر پاسخ حزب‌الله برای ترور هنیه بوده و با از بین بردن بخشی از توانایی‌های این گروه، به دنبال خنثی‌ساختن آن است.

یک منبع ارشد دیپلماتیک اسرائیلی نیز خاطرنشان کرد: «اگر تا پایان هفته، توافق و نشستی انجام نگیرد، نصرالله احساس خواهد کرد که از تعهد خود برای تضعیف‌نکردن مذاکرات خلاص شده و احتمالاً پاسخ حزب‌الله تا آخر هفته انجام خواهد گرفت».

توپ در زمین نتانیاهو؟

حرکت‌های بعدی به عهده نتانیاهو و سنوار است. سنوار یکی از بیش از ۱۰۰۰ زندانی فلسطینی بود که در سال ۲۰۱۱، اسرائیل آزاد کرد. مخالفان نتانیاهو ادعا می‌کنند که طی سال‌ها، او سنوار را یک دارایی سیاسی و دیپلماتیک می‌دیده و به او اجازه داده مذاکرات برای ایجاد کشور فلسطین با جنبش فتح که رقیب حماس محسوب می‌شود را متوقف سازد. حمله ۷ اکتبر حماس تصور اشتباه نتانیاهو را آشکار ساخت و او را مجبور کرد تا با پیامدهایش دست و پنجه نرم کند.

در مواجهه با اعتراضات عمومی بر سر شکست کابینه رژیم در جلوگیری از ۷ اکتبر، نتانیاهو سخت تلاش کرده تا ائتلاف خود را دست‌نخورده نگه داشته، به خواسته‌های مختلف شرکای تندروی خود تن دهد و از توافق با حماس که باعث می‌شود آن‌ها از ائتلاف خارج شوند، خودداری کند. با این وجود، یک ارزیابی محتاطانه طی روزهای اخیر پدید آمده نشان می‌دهد که ممکن است نتانیاهو بتواند بدون آسیب‌زدن به ائتلاف ح.پ، با حماس به توافق برسد. منابع سیاسی اسرائیل معتقدند که در امتیازدادن به حماس، احتمالاً ایتامار بن‌گویر، وزیر راست افراطی امنیت داخلی از دولت خارج شده، اما برای سرنگونی آن اقدام نکند و در نهایت باز گردد.

او توضیح داد: «اگر این ارزیابی درست باشد، ممکن است چراغ‌سبزی به نتانیاهو بدهد. مشکل اینجاست که همه چیز مبهم بوده و به یک نخ آویزان است. نتانیاهو بر ثبات کابینه خود قمار نخواهد کرد؛ زیرا برای او بسیار مهمتر از توافق با حماس است که آن را نوعی تسلیم و پذیرش ادامه حکومت این گروه در غزه می‌بیند».