اولین تصویر رسمی از ضریب جینی در 1402: نابرابری افزایش یافت

به گزارش اکوایران، برای نشان‌دادن اختلاف درآمدی و اختلاف طبقاتی بین خانوارها نماگرهای متفاوتی وجود دارد که یکی از آن‌ها ضریب جینی است. تازه‌ترین گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد که این شاخص در سال 1402 نسبت به سال 1401 در کل کشور افزایش یافته است. رفتار مناطق شهری و روستایی در این شاخص یکسان نبوده به طوری که به نظر می‌رسد اختلاف طبقاتی در شهرها بالا رفته در حالی که در روستاها کاهش یافته است. بنابراین، افزایش ضریب جینی کل کشور نیز تحت تاثیر افزایش این شاخص در مناطق شهری به وقوع پیوسته است.

خبر مرتبط

روایت ۴۰ ساله از نابرابری در ایران؛ افزایش شکاف درآمدی در سال ۱۴۰۲

اکوایران: آخرین بررسی‌ها نشان می‌دهد روند نزولی ضریب جینی در سال ۱۴۰۲ به پایان رسیده و میزان نابرابری در کشور روندی فزاینده به خود گرفته است.

هر چه ضریب جینی به صفر نزدیک‌تر باشد نشان‌دهنده نابرابری درآمدی کمتر و هر چه به یک نزدیک‌تر باشد نشان‌دهنده شکاف درآمدی بالاتر است. می‌توان برای درک بهتر ارقام، ضریب جینی را به صورت درصد نیز بیان کرد.

اختلاف طبقاتی ایرانیان زیر ذره‌بین ضریب جینی

مرکز آمار در تازه‌ترین گزارش خود، وضعیت هزینه و درآمد خانوارهای شهری و روستایی در سال 1402 را منتشر کرده است. یکی از مهم‌ترین شاخص‌های به روز شده در این گزارش، ضریب جینی است.

ضریب جینی یک تعریف ریاضی پیچیده دارد که به زبان ساده نشان می‌دهد وضعیت اختلاف طبقاتی و نابرابری درآمدی بین خانوارها چه وضعیتی داشته است. این ضریب بین صفر و یک تعریف می‌شود و هر چه به یک نزدیک‌‌تر باشد، شکاف درآمدی بالاتری را نشان می‌دهد. در صورت تبدیل این ضریب به درصد، مقادیر ضریب جینی بین صفر و صد درصد تعیین می‌شود.

تازه‌ترین آمارها حاکی از آن است که این ضریب در کل کشور در سال 1401 برابر با 38.77 درصد بوده در حالی که در سال گذشته به 39.79 درصد رسیده است. به عبارت دیگر، ضریب جینی در کل کشور تقریبا یک واحد درصد افزایش را تجربه کرده است.

البته تجربه مناطق مختلف کشور در این افزایش یکسان نبوده و این ضریب در مناطق شهری با افزایش روبرو بوده در حالی که در مناطق روستایی کاهش را تجربه کرده است.

ضریب جینی شهرها از 36.96 درصد به 38.2 درصد افزایش یافته است. در مقابل، این ضریب در روستاها از 36.43 درصد به 35.83 درصد اُفت کرده است. بنابراین، در یک نتیجه‌گیری ساده‌شده می‌توان اینطور برداشت کرد که اختلاف طبقاتی و نابرابری درآمدی در طول سال گذشته نسبت به سال 1401 در شهرها بیش‌تر شده اما در روستاها کاهش یافته است.

احتیاط واجب در تحلیل ضریب جینی

در تحلیل ضریب جینی باید دقت کرد چرا که برخی تحلیل‌گران نقدهایی بر آن وارد کرده‌اند. برخی گمان می کنند کاهش این ضریب و نزدیک تر شدن آن به صفر به معنی بهبود فقر در جامعه است، اما چنین نیست بلکه ضریب جینی تنها گویای میزان اختلاف طبقات جامعه از نظر درآمدی بوده و کاهش آن لزوما به معنی کاهش فقر نیست. به بیان ساده تر ممکن است همراه با فقیر تر شدن جامعه ضریب جینی کاهش یابد و اصطلاحا مردم در فقر با هم برابر تر شوند.

همچنین ممکن است نحوه توزیع درآمد بین دهک ها و اقشار مختلف جامعه تغییر کند، اما ضریب جینی تغییر نکند. از آن جایی که ضریب جینی ار طریق یک محاسبه هندسی به دست می آید، این امکان وجود دارد که موقعیت دهک ها و خانوار به طوری جا به جا شود که تغییری در عدد ضریب دیده نشود.