بزرگ‌ترین آزمون بایدن: خاورمیانه روی نقطه جوش

به گزارش اکوایران، خاورمیانه در آستانه لحظه «سارایوو»ی خود قرار دارد که به احتمال برافروخته‌شدن جنگی بزرگ بین اسرائیل و ایران می‌افزاید.

به نوشته رابرت هانتر برای وبگاه ریسپانسبل استیت‌کرفت، رهبران ایران و اسرائیل در دوراهی جنگ قرار دارند. اما رهبری دیگر نیز نقشی حیاتی در این ماجرا بازی می‌کند: جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده. برای جلوگیری از درگیری، قبل از اینکه به طور غیرقابل‌کنترلی تشدید شود، او باید اقتدار بیشتر و انفعال کمتری نسبت به سال گذشته نشان دهد.

سواری رایگان بایدن به بی‌بی

با گسترش تبادل آتش بین اسرائیل و ایران، مجموعه درگیری‌ها از سرزمین شامات (به علاوه یمن) فراتر رفته و به جنگی مستقیم بین اسرائیل و ایران تبدیل شده است. اگر اکنون تنش‌ها را کاهش نیابد، مقیاس جنگ و تأثیرات استراتژیک آن، چه در منطقه و چه فراتر از آن، می‌تواند در مقایسه با درگیری‌ها و تخریب‌هایی که تا کنون دیده‌ایم، بسیار بزرگ‌تر باشد.

بدون شک ایالات متحده به این درگیری کشیده خواهد شد. در واقع، نتانیاهو از این اتفاق استقبال خواهد کرد. این موضوع مدت‌هاست که بخشی از برنامه استراتژیک او بوده و رهبر انقلاب نیز ممکن است آن را غیرقابل‌اجتناب ببیند.

خبر مرتبط

ادعای آکسیوس: دولت بایدن مخالف اقدام تل‌آویو علیه تهران نیست!

اکوایران: بحران بی‌اعتمادی میان آمریکا و اسرائیل بر سر برنامه‌های نظامی و دیپلماتیک اسرائیل به اوج رسیده و منابع آمریکایی از بدبینی فزاینده دولت بایدن به کابینه نتانیاهو خبر داده‌اند.

به طرز تأسف‌باری، بحث درون مقامات ارشد دولت بایدن بر سر این نیست که آیا اصلاً اسرائیل باید در پاسخ به حملات موشکی اخیر ایران، حملات عمده‌ای علیه آن انجام دهد، بلکه بر سر این موضوع بوده که کجا و چگونه این کار انجام شود؛ حتی بایدن پیشنهادهایی نیز به صورت عمومی مطرح کرده است. هیچ نشانه‌ای از راه‌حل‌هایی برای شکستن چرخه فزاینده خشونت‌ها، اگر وجود داشته باشد، مشهود نیست.

در بیشتر سال گذشته، ایالات متحده در حمایت تقریباً بی‌قیدوشرط از کارزار جنگی اسرائیل در چندین جبهه، به عنوان یکی از طرف‌های درگیری مشارکت داشته است. اسرائیل شدیداً به تسلیحات و دیگر حمایت‌های ایالات متحده وابسته بوده که به وفور تأمین شده و استفاده از آن‌ها محدودیت‌های بسیار کمی دارد. ایالات متحده همچنین نقشی اساسی در برابر دو موج حملات موشکی ایران ایفا کرد. در حالی که واشنگتن خواستار کاهش تنش در غزه و اکنون لبنان بوده، این تلاش‌ها بیشتر شامل ترغیب طرف‌های درگیری بوده تا اقدام به توقف جنگ.

دشمن دیپلماسی

در مورد ایران، ایالات متحده و اسرائیل منافع کاملاً مشترکی ندارند. اسرائیل می‌خواهد ایران از هم بپاشد و در طول سال‌ها برای تحقق آن تلاش کرده است؛ اما در مقابل، بایدن و تیمش باید تاکنون درک کرده باشند که چنین اتفاقی چه هرج‌ومرجی را در منطقه و فراتر از آن به بار خواهد آورد.

مهم‌ترین منافع استراتژیک واشنگتن در ایران جلوگیری از توسعه برنامه هسته‌ای بوده، با این حال، نتانیاهو مکرراً تلاش‌های ایالات متحده در این زمینه را تضعیف کرده است. در سال ۲۰۱۵، چین، روسیه، فرانسه، آلمان، اتحادیه اروپا، بریتانیا و ایالات متحده توافق هسته‌ای به نام برجام را با ایران به امضا رساندند. این توافق به طور مؤثری برنامه هسته‌ای ایران را متوقف و منجمد کرد و تهران به تعهدات خود پایبند بود.

نتانیاهو در هر مرحله علیه این توافق مبارزه کرد؛ او حتی در جلسه مشترک با کنگره و سنای ایالات متحده در سال ۲۰۱۵، شدیداً با برنامه غیرنظامی هسته‌ای ایران نیز مخالفت کرد.

تلاش‌های او نتیجه داد. در سال ۲۰۱۸، دونالد ترامپ از برجام خارج شد. وقتی بایدن در سال ۲۰۲۱ به قدرت رسید، او می‌توانست همانطور که بسیاری از اقدامات ترامپ را معکوس کرد، به راحتی دوباره به توافق بپیوندد. اما او این کار را نکرد. در عوض، او به فرآیند طولانی‌مدت برای مذاکره بر سر یک توافق «بهتر» با ایران پرداخت. هیچ ناظر منصفی نمی‌تواند بگوید که این مذاکرات جدی بوده، زیرا نه اسرائیل و نه حامیان آمریکایی آن نمی‌خواستند که این کار انجام شود.

حتی در اجلاس ماه گذشته سازمان ملل، رئیس‌جمهور ایران آمادگی دولت خود را برای پیوستن دوباره به برجام را تأیید کرد؛ اما تیم بایدن آن را نادیده گرفت.

رابطه یک‌طرفه با اسرائیل

در دیپلماسی جنگ غزه، بایدن مدت‌هاست که علناً بر لزوم آتش‌بس و آزادسازی اسرای اسرائیلی توسط حماس تأکید کرده، اما نتوانسته توان کامل آمریکا را پشت این درخواست قرار دهد. بنابراین، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا و دیگر مقامات ارشد ایالات متحده چندین‌بار به منطقه سفر کرده‌اند؛ اما بایدن نتوانسته از نتانیاهو بخواهد واقعاً از چنین توافقی حمایت کند.

حتی زمانی که حماس انعطاف‌پذیری نشان داد، نتانیاهو شروط جدیدی را تحمیل کرد. زمانی که اسرائیل دیپلماسی ایالات متحده را مختل ساخت، بایدن هیچ کاری به جز یک محدودیت جزئی بر روی تأمین بمب‌های ۲۰۰۰ پوندی، برای مشروط‌کردن یا متوقف‌کردن ارسال تسلیحات به اسرائیل انجام نداده است. بایدن همچنین ادامه حمایت نظامی را به بازکردن مرزهای سرزمین‌های اشغالی و مصر برای جریان آزاد کمک‌های بشردوستانه ضروری مشروط نخواهد کرد.

بی‌‌عملی بایدن و آتش خاورمیانه

در حالی که بایدن تنها به صحبت‌کردن درباره آتش‌بس بسنده کرده و با رد حقوق فلسطینیان توسط اسرائیل راه آمده، نتانیاهو هیچ مانعی برای اقدام بعدی در استراتژی بلندمدت خود نمی‌بیند: ریشه‌کن‌کردن حزب‌الله از لبنان. بایدن عملاً به کمپین بمباران بی‌رحمانه و تهاجم زمینی اسرائیل که تاکنون بیش از یک میلیون لبنانی را آواره کرده و ۲۰۰۰ نفر دیگر از جمله مبارزان حزب‌الله و غیرنظامیان را کشته، چراغ سبز داده است.

مهم‌تر از همه، خطر کنونی بی‌عملی بایدن است. شاید او با اسرائیل حرف بزند و ترغیبش کند، اما خواسته‌ای مطرح نمی‌کند در همین حال، نتانیاهو تمرکز نظامی خود را به سمت ایران تغییر می‌دهد؛ جبهه‌ای که برای آینده کل خاورمیانه و منافع استراتژیک آمریکا در آنجا بسیار حیاتی‌تر است.

همیشه نتانیاهو محاسبات دقیقی درباره سیاست داخلی ایالات متحده داشته است. با نزدیک‌شدن انتخابات ریاست‌جمهوری به فاصله تنها یک ماه، او می‌داند که بایدن هیچ کاری برای محدودساختن کارزار نظامی اسرائیل تا ۵ نوامبر و حتی تا روز تحلیف انجام نخواهد داد. بایدن ریسک قطع رابطه با اسرائیل و لابی قدرتمند آن در واشنگتن را نمی‌پذیرد.

صِرف درخواست از نتانیاهو برای حمله‌نکردن به تأسیسات حساس ایران که می‌تواند جنگی بزرگ را اجتناب‌ناپذیر سازد و ایالات متحده را به درگیری بکشاند، از تشدید این وضعیت جلوگیری نخواهد کرد. در واقع، مدت‌هاست که رویای نتانیاهو این بوده که ایالات متحده مشکل «ایران» را برای اسرائیل حل کند.

تأمین امنیت در ازای حرف‌شِنَوی

حمایت عمومی آمریکایی‌ها از امنیت بنیادین اسرائیل همیشه محکم بوده، اگرچه در برخی موارد، به ویژه در جنگ ۱۹۵۶ سوئز و محاصره ۱۹۸۲ بیروت، واشنگتن با برخی عملیات‌های تهاجمی نظامی اسرائیل مخالف بوده است. آمریکا همچنین برخی سیاست‌های اسرائیل را مانند گسترش شهرک‌های کرانه باختری، البته با صحبت و نه اقدام جدی، محکوم کرده است.

خبر مرتبط

منطقه در آستانه آب‌های ناشناخته؛ بایدن مانع از تحقق بدترین سناریو می‌شود؟

اکوایران: در آستانه ششمین جنگ بزرگ خاورمیانه، کشورهای خلیج فارس با اضطراب به تحولات نگاه می‌کنند؛ آیا جنگ ایران و اسرائیل منطقه را به کام ویرانی‌های بی‌پایان خواهد کشاند؟

به عنوان حامی برجسته و قدرتمند اسرائیل، آمریکا اکنون باید برای این رژیم روشن کند که اگر نتانیاهو و نزدیکانش به ارزیابی‌های ایالات متحده از نیازهای امنیتی اسرائیل کاملاً بی‌اعتنا باشد، ادامه حمایت نظامی و دیپلماتیک ایالات متحده در خطر خواهد بود. اسرائیل همچنین باید به منافع ایالات متحده توجه کند که شامل عدم ایجاد خطر برای جنگی بزرگ است. سپس ایالات متحده و دیگران می‌توانند ایران را نیز تشویق کرده که به آتش‌بس تن دهد، وگرنه در جنگی ویرانگر به شدت آسیب خواهد دید. شاید تهران هم‌اکنون این موضوع را درک کرده باشد.

اگر بایدن بخواهد از چنین وقوع «سارایوو»ی خاورمیانه  جلوگیری کند، باید اکنون منافع ایالات متحده را در اولویت قرار داده، نه اینکه به دیدگاه‌ها و خواسته‌های اسرائیل تن دهد. بنابراین، آزمونی ریاست‌جمهوری بایدن در سیاست خارجی در جریان است. هنوز مشخص نیست که آیا او آنچه را که لازم است انجام خواهد داد یا خیر.