رونمایی رئیس بانک مرکزی از وضعیت جدید هسته تورم‌ساز

به گزارش اکوایران، محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی در شامگاه بیست‌وهفتم آذر ماه در گفتگوی تلویزیونی برخی از آمارهای مهم اقتصادی را به صورت تلویحی اعلام کرد. دو مورد از مهم‌ترین شاخص‌هایی که آمار جدید برای آن‌ها اعلام شده، نقدینگی و پایه پولی است که آمار مربوط به آن از شهریور به بعد به روز رسانی نشده است. در ادبیات اقتصادی، از پایه پولی به عنوان «هسته تورم‌ساز» یاد می‌شود چرا که طبق طیف وسیعی از نظریات اقتصادی، افزایش پایه پولی با ضریبی مشخص به افزایش نقدینگی و بعد از آن، به تورم منجر می‌شود.

گزارشات متعدد به همراه اظهانظر کارشناسان حاکی از آن است که یکی از علل اصلی کاهش تورم از میانه سال 1402 تا کنون، سیاست بانک مرکزی در کنترل رشد نقدینگی بوده و تا افسار این شاخص سرکش اقتصادی مهار نشود، نرخ تورم نیز در ایران کاهش نخواهد یافت.

تصویر جدید از تورم‌‌سازهای اقتصاد ایران

رشد نقدینگی در کانال 28 درصد

فرزین در این گفتگو با اشاره به وضعیت پایه پولی و نقدینگی در ایران گفت: «در سال گذشته هدف‌گذاری بانک مرکزی برای نرخ رشد نقدینگی کاهش این نرخ  به ۲۵ درصد بود که خوشبختانه تا پایان سال این متغیر به ۲۴.۳ درصد رسید و بانک مرکزی توانست به هدف‌تعیین شده و حتی اندکی کمتر برسد  همچنین با برنامه ریزی انجام شده رشد پول کنترل شد هرچند  نباید زیاد جلو رشد پول را گرفت، چون ممکن است انسداد پولی ایجاد شود و تعیین این میزان و تنظیم آن به شرایط اقتصادی کشور بستگی دارد.»

این در حالی است که رشد نقدینگی از اردیبهشت امسال وارد کانال 25 درصد شد و یک روند صعودی شکل داد به طوری که این نرخ حتی تا 28.4 درصد در مرداد ماه هم رسید. آخرین گزارشی که بانک مرکزی به صورت رسمی از وضعیت نقدینگی منتشر کرده، مربوط به شهریور 1403 است. در این ماه، رشد نقدینگی 27.8 درصد اعلام شده است.

فرزین در گفتگوی خبری با این که به صورت دقیق به این اشاره نکرد که ارقامی که اعلام می‌کند مربوط به چه ماهی است اما از مفهوم صحبت آن می‌توان برداشت کرد که آمار جدید رشد نقدینگی به ماه‌های آبان و آذر ارتباط دارد و هنوز وضعیت رشد نقدینگی در مهر ماه نامشخص باقی مانده است. وی با اشاره به فاصله گرفتن رشد نقدینگی از هدف‌گذاری 25 درصدی و دلایل این اتفاق اذعان کرد: «در سال جاری نیز نرخ رشد نقدینگی را در کانال ۲۵ درصد حفظ خواهد شد  اما طی 5-6 ماه اخیر به دلیل شوک‌های مختلف و غیرقابل پیش بینی، نرخ رشد نقدینگی محقق نشد، همچنین برای جلوگیری از انسداد پولی و به دلیل اینکه بخش‌هایی مشکل نقدینگی داشتند، محدود نرخ رشد نقدینگی را کاهش داده شد . به طوری که تا یک ماه پیش نرخ رشد نقدینگی به ۲۸.۶ درصد رسید. البته بانک مرکزی مجدداً با عملیات بازار باز، نرخ رشد نقدینگی را کاهش داد و امروز این رقم به ۲۸.۱ درصد کاهش یافته است.»

با توجه به این که این گفتگو در روزهای پایانی آذر ماه برگزار شده، به نظر می‌رسد منظور رئیس بانک مرکزی از نرخ رشد نقدینگی در ماه قبل و در حال حاضر، وضعیت این نرخ در آبان و آذر ماه باشد. بر این اساس، رشد نقدینگی در پاییز امسال مهمان کانال 28 درصد بوده است.

به نظر می‌رسد کاهش 50 همتی ذخیره قانونی برای پاسخ به وام‌های ازدواج و فرزندآوری یکی از دلایل این افزایش در رشد نقدینگی باشد. او هشدار داده است که ممکن است این اقدام بانک مرکزی منجر به افزایش رشد نقدینگی شود.

استعلام پاییزی از پایه‌پولی

رئیس کل بانک مرکزی در خصوص آخرین وضعیت هسته‌تورم ساز تصریح کرد: «نرخ رشد پایه پولی که طی سالهای گذشته معمولاً بیش از ۴۰ درصد بود در حال حاضر این نرخ به ۲۰.۴یا 20.5 درصد کاهش یافته است، بنابراین بانک مرکزی بر پول مسلط شده و نگرانی در این زمینه ندارد. البته بانک مرکزی در تلاش است انسداد پولی به وجود نیاید، به همین دلیل نیز برای این که صنعت دچار مشکل نشود، در قالب بسته ۲۵۰ همتی به صنایع کمک هایی می شود که از این رقم، ۲۰۰ همت برای صنعت، ۵۰ همت برای کشاورزی است و برای صنعت نفت نیز بسته‌های ریالی و ارزی تعریف شده است.»

به نظر می‌رسد مقصود فرزین از این ارقام، رشد پایه پولی در آذر ماه باشد. در این صورت، با این که رشد پایه پولی در سطحی به مراتب پایین‌تر از سال قبل قرار گرفته اما نسبت به کفی که در شهریور ماه ثبت کرده بود فاصله قابل‌توجهی گرفته است. طبق آخرین آمارهای رسمی، رشد پایه پولی در شهریور ماه تنها 18 درصد بوده است.