جهان در انتظار توافق بزرگ ترامپ و پوتین؛ دست دوستی واشنگتن و مسکو؟

به گزارش اکوایران، دو رهبر خودخوانده مرد آلفا در ژئوپولیتیک، سال آینده با یکدیگر روبرو خواهند شد.

در یک طرف رئیس‌جمهور دونالد ترامپ است که به دنبال توافق صلح اوکراین است که او را مانند یک منجی صلح جهانی نشان دهد. در گوشه دیگر رئیس‌جمهور روسیه ولادیمیر پوتین است، یک دیکتاتور زیرک، فریبکار و شدیداً ضد آمریکایی که امیدوار است ترامپ را متقاعد کند تا یک نظم جهانی جدید بدون قواعد یا حقوق بشر ایجاد کند.

به گزارش واشنگتن‌پست، پوتین به دنبال یک توافق بزرگ در زمینه امنیت اروپا است که اوکراین را به دست کرملین بسپارد، ناتو را ضعیف کند و جایگاه روسیه را به عنوان یک قدرت جهانی تثبیت کند.

قبل از هرگونه مذاکره، کرملین به دقت پیام‌ها، بلندپروازی‌ها و آسیب‌پذیری‌های ترامپ را ارزیابی می‌کند، در حالی که به دلیل پیش‌بینی‌ناپذیری او همواره محتاط است. ضعف‌های ترامپ، طبق تحلیل‌های روسی، شامل بی‌تجربگی ژئوپولیتیکی، تمرکز کوتاه‌مدت و تمایل به تکیه بر احساسات به جای تفکر است.

کنستانتین رمتچوکوف، سردبیر روزنامه نیزاوایمیایا گازتا گفت: «فکر می‌کنم ترامپ عمداً سکوت می‌کند، چون نمی‌داند. ما کمپین او را دیدیم. او یک اندیشمند عمیق در مسائل ژئوپولیتیکی نیست.»

بزرگ‌ترین مسئله بین این دو مرد، جنگ در اوکراین خواهد بود که ترامپ قول داده است ظرف ۲۴ ساعت آن را پایان دهد.

اما پوتین شرایط سختی برای هر توافقی تعیین کرده است، از جمله خارج ماندن اوکراین از ناتو به طور دائم، کاهش قابل توجه نیروهای نظامی آن و حفظ سرزمین‌های اوکراین. تحلیلگران با توجه به موضع حداکثری پوتین و نگرانی ترامپ از اینکه اگر بیش از حد به روسیه امتیاز بدهد، ضعیف به نظر برسد، برای توافق صلح امید زیادی ندارند.

یوشوا هومینسکی، معاون ارشد مرکز مطالعات ریاست جمهوری و کنگره گفت ترامپ «مانند هر رهبر جهانی، می‌خواهد از موضع قدرت مذاکره کند. او نمی‌خواهد ضعیف به نظر برسد و نمی‌خواهد به عنوان کسی که به پوتین تعظیم می‌کند، شناخته شود.»

تا به حال، سیگنال‌دهی بین پوتین و ترامپ نشان‌دهنده یک دوران جدید از روابط گرم‌تر نیست. مجریان تلویزیون دولتی روسیه تصاویر برهنه ملانیا ترامپ را تنها چند روز پس از انتخابات پخش کردند و با تمسخر درباره بانوی اول آمریکا بحث کردند.

سپس، ماه گذشته پوتین هشدار داد که ترامپ «در امنیت نیست»، که به نظر می‌رسید اشاره به احتمال ترور او باشد: «متاسفانه، در تاریخ ایالات متحده حوادث مختلفی اتفاق افتاده است.»

در این میان، ترامپ پس از اینکه پوتین متحد سوری خود، بشار اسد را از دست داد، با لذت اعلام کرد که روسیه به دلیل جنگ اوکراین و اقتصاد ضعیف خود در «وضعیت تضعیف‌شده‌ای» قرار دارد. او گفت «حالا زمان او برای عمل است.» و از پوتین خواست که برای آتش‌بس در اوکراین و مذاکرات صلح اقدام کند.

با این حال، در بسیاری از موارد، این دو مرد دیدگاه‌های مشابهی دارند.

پوتین هیچ تحملی نسبت به لیبرالیسم غربی، رهبران خارجی که برای او درباره مورد سرکوب روسیه و ارزش‌های جهانی مانند حقوق بشر موعظه می‌کنند، ندارد. در ترامپ، او یک واقع‌گرای بی‌رحم مشابه می‌بیند.

این می‌تواند یک مزیت باشد، زیرا او در تلاش است روسیه را به یک قدرت جهانی در نظم نوین چندقطبی تبدیل کند؛ نظمی که در آن ارزشی برای حقوق بشر وجود ندارد و غول‌های جهانی نقشه جهان را بین خود تقسیم کرده و حاکمیت کشورهای ضعیف‌تر را معامله می‌کنند.

به گفته رمتچوکوف «این رویکرد به ارزش‌ها آن چیزی را تشکیل داد که پوتین بیشتر از همه از آن متنفر است، نظم مبتنی بر قوانین. ترامپ در این زمینه به نظر می‌رسد که فردی است که به ارزش‌ها اهمیت نمی‌دهد، به ایدئولوژی اهمیت نمی‌دهد، درباره هیچکدام از این مسائل موعظه نمی‌کند یا سرزنش نمی‌کند. ترامپ می‌گوید، من اهمیتی نمی‌دهم که شما در داخل چه کار می‌کنید.»

چند روز پس از پیروزی ترامپ، پوتین لحن پیروزمندانه‌ای داشت و ادعا کرد که نظم جدید او تقریباً در حال وقوع است.

او اعلام کرد: «پیش چشمان ما، یک نظم جهانی کاملاً جدید در حال ظهور است، چیزی که هرگز مثل آن را ندیده‌ایم» و افزود که با مرگ نظم مبتنی بر قوانین قدیمی، «یک نبرد شدید و بی‌رحمانه در جریان است تا نظم جدید شکل گیرد.»

او گفت «ناتو یک پدیده کهنه و منسوخ است.» منشور سازمان ملل که از حملات جلوگیری می‌کند توسط پیروزها ایجاد شده است و باید تغییر کند زیرا «مراکز قدرت جدید در حال ظهور هستند.» لیبرالیسم غربی «در  ذات خود توتالیتر است.»

میخائیل زیگار، نویسنده برجسته روسی که در ایالات متحده مستقر است اما در ژوئیه در روسیه به دلیل انتقاد از جنگ محکوم شد، گفت که به نظر می‌رسد پوتین زمانی که گفت که دیر یا زود غرب نیاز به «یک رویکرد عملیاتی، عاقلانه، بر اساس ارزیابی نسبتاً سخت و گاهی بی‌رحمانه، اما منطقی از وقایع و توانایی‌های خود» را درک خواهد کرد، مستقیما ترامپ را مخاطب قرار داد.

زیگار در یک تحلیل اخیر نوشت «به طور ساده، پوتین اصرار دارد که هر دیکتاتوری شایسته تحمل است. هر رژیمی حق انجام سرکوب‌های خود را دارد. پوتین جنگ‌ها را اجتناب‌ناپذیر می‌داند.»

پوتین دو روز قبل از استفاده از موشک اورشنیک گفت: «قدرت، حق را تعیین می‌کند و این اصل نیز کارایی دارد. کشورها باید از منافع خود به‌طور نظامی دفاع کرده و با هر وسیله‌ای که لازم باشد آن‌ها را تثبیت کنند.»

او سپس تهدید کرد که از این موشک‌ها برای نابود کردن مراکز تصمیم‌گیری سیاسی و نظامی کیف استفاده کند.

به عنوان نماینده خود در اوکراین، ترامپ ژنرال بازنشسته کیت کلوگ را انتخاب کرده است که استدلال کرده که رویکرد ترامپ در دوره اول به او اجازه داد تا «تنش‌ها را با پوتین کاهش دهد در حالی که بر منافع امنیتی آمریکا ایستاده است.»

در حالی که پوتین و ترامپ آماده می‌شوند تا در یک نبرد سایه‌ قرار گیرند، رهبر روسیه تحت فشار محدودیت زمانی است که اقتصاد تحریم شده‌اش چقدر می‌تواند جنگ را تحمل کند، اما او حدس می‌زند که این مدت بیشتر از آن خواهد بود که اوکراین قادر به مقاومت باشد، به ویژه اگر آنطور که مسکو باور دارد، تحویل سلاح‌های غربی تحت ترامپ متوقف شود.

تاتیانا استانووایا، عضو ارشد مرکز کارنگی روسیه-اوراسیا در مصاحبه‌ای گفت: «پوتین به این امید است که بتواند برای چیزی با ترامپ تصمیم بگیرد.» و افزود که پوتین امیدوار است که «بتواند ترامپ را متقاعد کند که جنگ باید تمام شود، البته بر اساس شرایط پوتین.»

او افزود: «اگر این اتفاق نیفتد، او فقط به ادامه جنگ به همان شکل قبلی خواهد پرداخت. او به این امید است که اوکراین نتواند برای مدت طولانی مقاومت کند.»

یک آکادمیک روسی که به دیپلمات‌های ارشد روسیه نزدیک است، گفت که با پیشروی نیروهای آن‌ها در شرق اوکراین، هیچ تمایلی به مصالحه در کرملین وجود ندارد و هیچ‌کس پیش‌بینی ورشکستگی اقتصادی نمی‌کند.

او گفت: «روسیه آماده است که مذاکراتی را انجام دهد، اما مذاکراتی از موضع قدرت نه از موضع ضعف.»

دست‌وپا زدن‌های ترامپ که می‌تواند به سرعت یک توافق را نهایی کند، بی‌صبری را نشان می‌دهد، بنابراین مقامات مسکو به طور مداوم تأکید می‌کنند که توافق باید «علل ریشه‌ای» جنگ را مورد بررسی قرار دهد و پیشنهاد می‌دهند که قصد دارند مذاکرات را به گفتگوهای طولانی و پیچیده‌ای در مورد یک پیمان امنیتی وسیع‌تر اروپایی تبدیل کنند.

تمایل پوتین به یک توافق بزرگ در مورد معماری امنیتی اروپا توسط یک اولیگارش محافظه‌کار نزدیک به کرملین، کنتانتین مالوفیف، در مصاحبه‌ای با فایننشال تایمز در دوبی در این ماه فاش شد که هشدار داد پوتین هر توافقی از ترامپ را رد خواهد کرد مگر اینکه نه تنها اوکراین، بلکه اروپا و جهان را شامل شود.

آکادمیک روسی گفت که مسکو ممکن است پیشنهاد دهد که در برخی از خواسته‌های سرزمینی خود در اوکراین در ازای امتیازاتی در مورد ترکیب آینده معماری امنیتی اروپا، انعطاف‌پذیر باشد.

این امر به طور اساسی به معنای یک نشست ترامپ-پوتین است که توافق ‌کند جهان را به عرصه‌های نفوذ، با تضمین برتری روسیه بر اوکراین، گرجستان و سایر همسایگان سابق شوروی که عضو ناتو نیستند، تقسیم کنند. این توافق ناتو را محدود کرده و امنیت اروپا را به خطر می‌اندازد.

یک دیپلمات سابق ارشد آمریکایی و کارشناس روسیه، که به دلیل قوانین اندیشکده آمریکایی که او را استخدام کرده است، به شرط ناشناس ماندن صحبت کرد گفت: «من امیدوارم که ترامپ به این تله نیفتد، چون اروپایی‌ها به آن اعتراض خواهند کرد و فکر می‌کنم اوکراینی‌ها هم همینطور.» او افزود که پوتین «همیشه خواسته است که نوعی صلح تحمیل‌شده توسط ایالات متحده و روسیه در این زمینه وجود داشته باشد.»

مسئله دیگری که وجود دارد مسئله‌ای است که در میان بسیاری از اطرافیان ترامپ محبوب است، یعنی شکستن اتحاد نوظهور روسیه-چین. در مصاحبه‌ای در اکتبر با تاکر کارلسون، مفسر راست‌گرا، ترامپ گفت که باید «روسیه و چین را از هم جدا کند.»

الکساندر گابوئف، مدیر مرکز کارنگی روسیه-اوراسیا در برلین نوشت «این تفکر در میان بسیاری از مردم در جهان ترامپ، از جمله کسانی که برای تیم امنیت ملی او منصوب شده‌اند، محبوب است.»

یک کارمند جمهوری‌خواه کنگره این «استراتژی شکاف‌» را به عنوان تلاش‌های تبلیغاتی روسیه برای متقاعد کردن غرب به نرم‌تر شدن موضعش در برابر پوتین رد کرد.

او گفت: «این معمولاً کدی است برای کسانی که می‌خواهند در برابر روسیه نرم عمل کنند و ممکن است اصلاً به چین اهمیت ندهند.»

روسیه به تجارت با چین وابسته است و پوتین و رئیس‌جمهور چین، شی جین‌پینگ، هر دو می‌دانند که ترامپ در مدت چهار سال آینده از قدرت کنار خواهد رفت.

طبق گفته گابوئف، هر اقدام ترامپ برای تضعیف روابط مسکو-پکن، به دلیل «رابطه شخصی بین این دو دیکتاتور، بی‌اعتمادی مشترک آن‌ها نسبت به واشنگتن و امید آن‌ها به تبدیل شدن به قدرت‌های بزرگ‌تر در یک نظم جهانی چندقطبی به هزینه ایالات متحده.» موفق نخواهد بود.