به گزارش اکوایران؛ به گفته فعالان، افزایش قیمت حبوبات در سال جاری علاوه بر تأثیر افزایش قیمت جهانی، به دلیل حذف ارز نیمایی از این محصولات بوده است. بطوریکه ابتدا شاهد حذف این محصولات از تالار بودیم و پس از آن از تخصیص ارز نیمایی نیز حذف شدند. نگاه ما این است که اگر واردات به شکل صحیح انجام می‌شد، می‌توانست در تنظیم بازار اثرگار باشد، اما اقدامات نادرست در این زمینه موجب شد تا بازار با مشکل کمبود و گرانی مواجه شود.

به گفته دبیر انجمن حبوبات ایران، در حال حاضر، بین ۶۰ تا ۷۰ درصد حبوبات مصرفی کشور تولید داخلی است و حدود ۳۰ درصد از طریق واردات تامین می‌شود. اما همین میزان نیز تاثیر مهمی در تنظیم قیمت‌ها دارد و تصمیم وزارت جهادکشاورزی هم می‌تواند تعادل بازار بر هم بزند.

سید عبدی افتخاری در نشستی خبری درباره افزایش قیمت حبوبات و نامه وزارت جهاد کشاورزی مبنی بر واردات این محصولات با ۲۰ درصد زیر قیمت بازار طی یک ماه توسط تجار، به این نکته اشاره کرد که این تصمیم بدون مشورت با انجمن و فعالان بازار گرفته شده و فاقد مبنای کارشناسی است.

دبیر انجمن حبوبات ایران با اشاره به اقدام صورت گرفته از سوی وزارت جهادکشاورزی با اشاره به مشکلات پرداخت اعتبارات تجار در سال ۱۴۰۲ افزود: این تصمیم در حالی گرفته شده که برخی تجار هنوز نتوانسته‌اند اعتبارات خود را دریافت کنند و خریدهایشان با تاخیرهای طولانی انجام می‌شود. از سوی دیگر بسیاری از بازرگانان سفارش‌های خود را انجام داده‌اند، اما هنوز اعتبارات سال گذشته را دریافت نکرده‌اند.

افتخاری در ادامه به این نکته اشاره کرد که برخی از واردکنندگان کالاهای خود را وارد و در بازار عرضه کرده‌اند، اما هنوز پرداختی انجام نشده است و بسیاری از سفارش‌هایی که دو ماه پیش انجام شده، هنوز ارز تخصیص نیافته و برخی کالاها در گمرک مانده‌اند.

افتخاری در ادامه به نامه اخیر وزارت جهاد کشاورزی اشاره کرد و گفت: در این نامه اعلام شده که کسانی که می‌توانند کالا را ۲۰ درصد زیر قیمت بازار وارد کنند، ظرف سه روز اعلام آمادگی کنند. این تصمیم در حالی اتخاذ شده که مبنای کارشناسی ندارد و فرآیند واردات و تخصیص ارز را زیر سؤال می‌برد.

وی افزود: ما در جلسات متعدد بررسی کردیم و مشخص شد که این تصمیم کارشناسی‌شده نیست. مشخص نیست که چه افرادی می‌توانند محصول را ۲۰ درصد زیر قیمت مصوب وارد کنند و اصلاً چه کسانی از این تصمیم سود می‌برند. تخصیص ارز برای این واردات یک‌ماهه در نظر گرفته شده، در حالی که خرید، بارگیری و حمل کالا زمان‌بر است و حداقل به یک ماه زمان نیاز دارد. این مسئله نشان می‌دهد که برخی افراد از قبل کالا وارد کرده‌اند و حالا می‌خواهند از این فضا استفاده کنند.

دبیر انجمن حبوبات ایران در بخش دیگری از سخنانش گفت: در ابتدا دو شرکت خاص پیشنهاد واردات با ۲۰ درصد تخفیف را ارائه کردند، اما در نهایت اعلام شد که هر شرکتی می‌تواند در این طرح شرکت کند. تعداد متقاضیان به ۳۸ شرکت رسید، اما این مسئله همچنان مبهم است که چه کسانی حاضرند با چنین تخفیفی کالا وارد کنند و آیا این روند باعث ایجاد رانت نمی‌شود؟

وی ادامه داد: این دو شرکت احتمالاً به دنبال ایجاد سابقه واردات و دریافت سهمیه در آینده بوده‌اند. در واقع، آن‌ها حاضر شده‌اند در ابتدا ضرر کنند تا بعدها از طریق دریافت سهمیه، سود بیشتری به دست آورند.

افتخاری با اشاره به نحوه انتشار این تصمیم گفت: در ۲۷ بهمن‌ماه، وزارت جهاد کشاورزی این نامه را روی سایت خود منتشر کرد، اما انجمن و تجار رسمی اطلاعی از آن نداشتند. تنها در ۲۸ بهمن، برخی همکاران از انتشار این نامه مطلع شدند. این در حالی است که معمولاً برای چنین بخشنامه‌هایی حداقل یک هفته زمان اطلاع‌رسانی در نظر گرفته می‌شود.

وی در ادامه افزود: ما بارها هشدار داده‌ایم که کمبود کالا باعث افزایش قیمت خواهد شد، اما جلسات مؤثری در این خصوص برگزار نشده است. در برخی جلسات غیرمرتبط، مانند جلسه قیمت‌گذاری، این موضوع را مطرح کردیم، اما توجه کافی به آن نشد.

افتخاری گفت: قرار بود سهمیه‌ای ۶۰۰۰ تنی برای واردات لوبیا چیتی و قرمز در نظر گرفته شود تا تعادل در بازار برقرار گردد، اما وزارت جهاد کشاورزی ناگهان نامه‌ای صادر کرد که به جای حل مشکل، مسیر را برای برخی شرکت‌های خاص باز می‌کند.

نتایج احتمالی تصمیم وزارت جهادکشاورزی

دبیر انجمن حبوبات ایران در پایان تأکید کرد: این روند باعث می‌شود شرکت‌هایی که سابقه واردات نداشته‌اند، در آینده سهمیه دریافت کنند و کنترل بازار در دست گروه‌های خاص قرار گیرد. ما نگران ایجاد یک فضای رانتی جدید هستیم که به جای تنظیم بازار، باعث انحصار بیشتر شود. انتظار داریم دولت و وزارت جهاد کشاورزی در تصمیم‌گیری‌های خود از نظرات کارشناسان و فعالان بازار استفاده کنند تا شاهد التهاب بیشتر در بازار حبوبات نباشیم.