به گزارش اکوایران، با توجه به افزایش فعالیت‌های اقتصادی که تقاضا برای حمل و نقل بار را بیشتر می‌کند، چه اتفاقی می‌افتاد اگر راهی وجود داشت که می‌توانستیم کالاها را جابجا کنیم بدون اینکه کامیون‌های بیشتری را به جاده‌ها اضافه و ترافیک بیشتری ایجاد کنیم؟ چه اتفاقی می‌افتاد اگر می‌توانستیم مقادیر زیادی از غلات، مواد معدنی، کانتینرها و سایر کالاها را از مراکز تولید به بنادر و دیگر مراکز ترانزیتی برای صادرات منتقل کنیم؟ چه اتفاقی می‌افتاد اگر می‌توانستیم همه این‌ها را با کاهش هزینه‌های لجستیکی و کاهش انتشار کربن انجام دهیم؟

اگرچه این ایده بلندپروازانه به نظر می‌رسد، اما به طور قطع می‌تواند به واقعیت تبدیل شود. اما این امر نیازمند یک تغییر بزرگ است: کشورها باید بخشی از ترافیک حمل و نقل بار را از جاده‌ها به آبراه‌های داخلی مانند رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و کانال‌ها منتقل کنند.

به گزارش بانک جهانی، آبراه‌های داخلی حدود ۵ تا ۱۰ درصد از ترافیک حمل و نقل بار داخلی را در ایالات متحده، اتحادیه اروپا و چین تشکیل می‌دهند، در حالی که حمل و نقل جاده‌ای به صورت جهانی غالب است. با این حال، در بسیاری از نقاط جهان، آبراه‌ها می‌توانند نقش بسیار بزرگتری در زنجیره حمل و نقل ایفا کنند. رودخانه‌های معروفی مانند می‌سی‌سی‌پی، راین، مکونگ، برهماپوترا، یانگ‌تسه، نیل و آمازون و بسیاری دیگر از آبراه‌های داخلی پتانسیل بسیار بالایی برای این کار دارند.

با توجه به مزایای بالقوه این روش، اگر به درستی اجرا شود، حمل و نقل در آبهای داخلی (IWT) فرصتی منحصر به فرد برای حمل و نقل ایجاد می‌کند که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

لجستیک سبز:  انتشار گازهای گلخانه‌ای از حمل و نقل سنگین جاده‌ای به سرعت در حال افزایش است و گاهی تا ۴۰ درصد از انتشار گازهای حمل و نقل یک کشور را تشکیل می‌دهد. انتقال بار بیشتر به IWT می‌تواند راهی قدرتمند برای معکوس کردن این روند باشد، زیرا IWT تا شش برابر کمتر از کامیون‌ها به ازای هر تن-کیلومتر انتشار دارد.

حمل و نقل ارزان‌تر:  یکی از مزایای اصلی IWT این است که بار را به جای کامیون‌های فردی، بر روی کشتی‌های بزرگ تجمیع می‌کند. در واقع، یک کشتی IWT می‌تواند چند صد کانتینر را حمل کند که معادل چند صد کامیون است. این امر به صرفه‌جویی‌های مقیاس قابل‌توجهی منجر می‌شود و هزینه‌های حمل و نقل به ازای هر تن-کیلومتر را که می‌تواند چندین برابر کمتر از حمل و نقل جاده‌ای باشد، کاهش می‌دهد.

حمل و نقل ایمن‌تر:  اگرچه حمل بار از طریق IWT ممکن است به زمان‌های بیشتری نسبت به حمل و نقل جاده‌ای نیاز داشته باشد، اما خطر برخورد جدی یا سایر حوادث به مراتب کمتر است. به همین دلیل، برخی مطالعات نشان داده‌اند که IWT تا ۵۰ برابر ایمن‌تر از نظر تعداد تلفات به ازای هر تن-کیلومتر است.

در همین راستا، بانک جهانی با کشورهای مختلف در چندین منطقه کار کرده است تا پتانسیل IWT را باز کرده و آن را به بخش اساسی‌تر از سیستم حمل و نقل گسترده‌تر تبدیل کند. توسعه این حوزه با چالش‌هایی مواجه است که مهمترین آنها عبارتند از:

تأمین مالی: هدایت تأمین مالی مناسب به سمت IWT همواره یک چالش بزرگ بوده است. در اقتصادهای نوظهور، بودجه‌های حمل و نقل اغلب محدود هستند و جاده‌ها معمولاً سهم عمده‌ای از بودجه را به خود اختصاص می‌دهند. حتی در کشورهایی که از سیستم‌های آبراهی گسترده برخوردارند، بخش IWT کم‌بودجه است و معمولاً تنها بخش کوچکی از کل بودجه حمل و نقل را دریافت می‌کند. 

زیرساخت‌های مکمل: همانند سایر سیستم‌های حمل و نقل، IWT نیز به زیرساخت‌های مکمل نیاز دارد. برای مثال در ویتنام، علاوه بر ارتقاء آبراه‌ها برای حرکت کشتی‌های بزرگتر، بانک جهانی در حال کمک به سرمایه‌گذاری و توسعه بنادر مکمل، جاده‌های دسترسی، پل‌های بلندتر برای عبور کشتی‌های بزرگتر، اتصالات چندوجهی، و همچنین قفل‌های ناوبری و کانال‌های دسترسی دریایی برای اتصال آبراه‌ها به دریاها و بنادر ساحلی برای تجارت بین‌المللی است.

سیاستگذاری:  علاوه بر سیاست‌هایی که عملیات و ایمنی را هدایت می‌کنند، باک جهانی با مقامات حمل و نقل همکاری کرده تا از بهترین شیوه‌های بین‌المللی که برای حمل و نقل پایدارتر مانند IWT مفید است، استفاده کنند. این موارد شامل ایجاد استراتژی حمل و نقل برای یکپارچگی چندوجهی، تسهیل تبادل داده‌ها بین حالت‌های حمل و نقل برای ایجاد اتصالات بدون درز، تشویق شرکت‌های حمل و نقل به استفاده از IWT و سایر حالت‌های پایدار، هماهنگی بهتر خدمات کشتی‌های برنامه‌ریزی شده، و تجمیع بار بر روی کشتی‌ها برای کاهش هزینه‌ها و انتشار مربوط به کامیون‌های شخصی است.

در مواجهه با تقاضای سرسام‌آور برای حمل و نقل، ممکن است وسوسه شویم که وضعیت موجود را حفظ کرده و به مدل فعلی تکیه کنیم: جاده‌های بیشتر، کامیون‌های بیشتر، ترافیک بیشتر، انتشار بیشتر گازهای گلخانه‌ای. با این حال، کار تحلیلی و تجربیات میدانی بانک جهانی نشان می‌دهد که حمل و نقل آبی داخلی می‌تواند یک جایگزین واقعی سبزتر، ارزان‌تر و ایمن‌تر باشد. سخت است که تصور کنیم چرا کشورها باید از این فرصت چشم‌پوشی کنند، به ویژه در شرایطی که دولت‌ها برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و متنوع‌سازی زنجیره‌های تأمین خود تلاش می‌کنند.