سهم مصرف مردم از حجم اقتصاد ایران

به گزارش اکوایران چنانچه بنا باشد اقتصاد را از روش هزینه ای بررسی کنیم، بایستی به چهار جز مصرف خصوصی، مخارج دولت، انباشت سرمایه ناخالص و خالص صادارات پرداخت. حجم مصرف خصوصی در ایران در بهار امسال 102 هزار میلیارد تومان برآورد شده که نسبت به بهار سال گذشته 11.2 درصد رشد داشته است. به بیان دیگر حجم مصرف مردم در بهار امسال نسبت به فصل مشابه سال قبل حدود 9 هزار میلیارد تومان بیشتر شده است. بررسی ها نشان می‌دهد از تابستان سال گذشته تا بهار 1401 هیچگاه رشد مصرف پایین‌تر از 10 درصد نبوده است. اینکه علی‌رغم رشد بالای مصرف در سال گذشته در سال جاری نیز رشد بسیار بالا به ثبت رسیده، نشان از میل به مصرف بالا در ایران دارد. از منظر اقتصاد کلان چنانچه بنا باشد در اقتصاد تعادل بر قرار شود بایستی تعادلی بین مصرف و پس انداز وجود داشته باشد، در غیر این صورت اقتصاد دچار مشکلات خواهد شد.

با توجه رشد بالای مصرف در بهار امسال، سهم این شاخص از کیک اقتصاد ایران از 50.5 درصد در بهار سال گذشته به حدود 54 درصد در بهار سال جاری رسیده است. بررسی ها نشان می دهد تغییرات موجودی انبار ها در بهار 1401 منفی بوده، بدین معنی که نه تنها به موجودی آن ها افزوده نشده بلکه از موجودی انبار ها کاسته نیز شده است. می توان رشد بالای مصرف و فعال بودن سمت تقاضا را از علل اصلی این رخداد دانست.

زخم مصرف به سرمایه گذاری

یکی از ارکان و شاید هم مهم ترین رکن اجزای هزینه ای در محاسبه تولید ناخالص، انباشت سرمایه است. انباشت سرمایه به عنوان موتور رشد اقتصادی شناخته می شود و چنانچه رشد سرمایه گذاری در کشور مناسب نباشد، رشد اقتصادی مناسبی هم قابل تصور نیست. کل انباشت سرمایه ناخالص صورت گرفته در بهار امسال 24 هزار میلیارد تومان برآورد شده که نسبت به فصل مشابه سال گذشته کاهش یافته است. این دومین فصل متوالی است که رشد این شاخص منفی به ثبت می رسد. البته بنا به اعلام های رسمی سرمایه گذاری خالص در کشور در چند سال گذشته منفی بوده و اکنون به جایی رسیده که سرمایه گذاری ناخالص هم منفی شده است.

با افزایش شدید مصرف در چند فصل گذشته و بالا رفتن مصرف متوسط در کشور، به طبع نرخ پس انداز و سرمایه گذاری نیز کاهش خواهد یافت. با توجه به اینکه انباشت سرمایه عامل اثر گذار تولید است، چنانچه روند نزولی سرمایه گذاری ادامه پیدا کند شاهد افت تولید ناخالص داخلی خواهیم بود. با کاهش حجم اقتصادی به دلیل چسبنگی مصرف، به طبع سرمایه گذاری و پس انداز دوباره کاهش میاید و این چرخه نفرین شده ادامه پیدا خواهد کرد. همچنین سهم انباشت سرمایه از کل اقتصاد ایران در بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته نیم درصد کاهش یافته است.