به گزارش اکوایران، در حال حاضر گاز طبیعی اصلی ترین حامل انرژی در کشور است و بیش از 70 درصد بخش مصرفی کشور به آن وابسته است. به‌طور کلی 80 درصد از سبد انرژی در بخش خانگی، 61 درصد از بخش تجاری و خدمات عمومی، 79 درصد از بخش صنعتی، 13 درصد از بخش حمل و نقل، 32 درصد از بخش کشاورزی و 55 درصد از خوراک پتروشیمی وابستگی مستقیمی به گاز دارد.

همچنین نیروگاه‌های کشور نیز وابستگی بالایی به گاز طبیعی داشته و سبد تولید برق نیز به آن متکی است. به همین ترتیب بررسی تولید و مصرف آن یک ضرورت به‌نظر می‌رسد.

کاربرد گاز طبیعی در بخش انرژی و غیرانرژی

گاز طبیعی در دو بخش مصارف نهایی و بخش انرژی مورد استفاده قرار می‌گیرد که خود مصرف نهایی نیز به دو بخش انرژی و غیرانرژی تقسیم می شود. مصارف نهایی انرژی از گاز طبیعی شامل تامین انرژی مورد نیاز زیربخش‌های خانگی، تجاری و عمومی، صنعت، حمل و نقل، کشاورزی و سوخت مورد استفاده قرار می‌گیرد. 

همچنین مصارف بخش انرژی گاز طبیعی شامل سوخت پالایشگاه‌های نفت و گاز، ایستگاه‌های تقویت فشار، سوخت توربین ها و دیزل ژنراتورهای موحود در مسیر لوله و گاز مصرفی در نیروگاه‌ها است و در واقع گاز طبیعی در این بخش مورد استفاده برای تولید انرژی است. 

این درحالیست که مصرف گاز طبیعی به عنوان خوراک پتروشیمی جزو مصارف نهایی غیرانرژی تلقی می‌شود. 

1402122805

تاریخ 45 ساله تولید و مصرف گاز طبیعی در ایران

بررسی‌ها نشان می‌دهد ایران از سال 1355 تا اواخر دهه 60 کمتر از 20 میلون تن گاز طبیعی در کشور تولید می‌کرد که در سال‌های ابتدایی انقلاب اسلامی ایران حدود 20 درصد از آن و در دهه 60 حدودا تا 40 درصد از گاز طبیعی تولید شده، به مصرف نهایی در کشور می‌رسید. 

این درحالیست که مجددا در اواخر دهه 60 علاوه بر اینکه به مرور تا انتهای دهه 70 تولید گاز طبیعی ایران به 50 میلیون تن رسید اما شدت مصرف نهایی نیز افزایش پیدا کرد و با یک جهش، خود را فراتر از کانال 50 درصدی قرار داد. این درحالیست که حتی در سال 1374 نسبت مصرف نهایی گاز طبیعی به تولید آن در ایران سقف تاریخی خود را در نسبت 60 درصد به ثبت رساند. 

دهه 80 را نیز می‌توان به عنوان یکی از موفق ترین دهه ها در زمینه تولید گاز طبیعی ایران دانست. در این سال‌ها تولید کل گاز طبیعی از حدود 50 میلیون تن به حدود 130 میلیون تن در انتهای دهه 80 رسید. د راین سال‌ها نیز نسبت مصرف گاز در بخش نهایی حدود 50 تا 55 درصد از کل تولید بود.

دهه 90 نیز به مرور زمان میزان تولید این محصول از حدود 130 میلیون تن به 220 میلیون تن رسید اما نسبت مصرف نهایی به کل تولیدات گاز طبیعی نیز کمی دچار کاهش شد و به محدوده 45 تا 50 درصد رسید. 

1402122807

شایان ذکر است در سند سیمای انرژی در سال 1400 که حدود 25 سال پیش منتشر شد، اشاره شده است تا سال 1400 گاز طبیعی در مصرف داخل باید نقش زیادی داشته باشد و تا حدود زیادی جایگزین نفت شود. همانطور که می‌توان مشاهده کرد این رویکرد در بخش خانگی و تجاری پیشرفت خوبی داشته است، در بخش صنعت متوسط بوده و در بخش حمل و نقل هنوز راه بسیاری در پیش‌رو است.