به گزارش اکو ایران، یکی از مهم‌ترین مواردی که به آن یارانه تخصیص داده می‌شود نان است. نان به عنوان یکی از کالاهای اصلی در سبد خوراکی مردم ایران است و از این جهت جایگاهی استراتژیک در امنیت غذایی کشور دارد.

 مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی به منابع و مصارف یارانه‌ها در لایحه بودجه سال 1403 پرداخته و آن را از جهات گوناگون مورد بررسی قرار داده است. یکی از موارد مصارف یارانه‌ها یا به عبارت دیگر مواردی که به آن یارانه پرداخت می‌شود، نان است. به این صورت که دولت گندم را با قیمت بالاتری از کشاورزان می‌خرد و با قیمت پایین‌تری که همان قیمت یارانه‌ای است به نانوایی‌ها می‌فروشد. هزینه‌ای که دولت در این میان می‌کند همان یارانه نان است.

 با وجود اینکه یارانه نان 150 درصد رشد کرده، مرکز پژوهش‌های مجلس با محاسبات خود این میزان افزایش را پاسخگوی 100 درصد یارانه نان در سال جدید ندانسته است. با این حال این مرکز با توجه به این بررسی‌ها دولت را در سال 1403 دارای تسلط بیشتری بر بر ساز و کار تخصیص یارانه نان ارزیابی کرده است.

یارانه نان در بودجه 1402 و 1403

 در بودجه سال 1402 کل مبلغی که برای یارانه نان تخصیص داده شده بود برابر با 56 هزار میلیارد تومان بود. با این حال 159 هزار تومان به منظور پرداخت یارانه این کالا از سوی دولت پرداخت شد. این موضوع نشان می‌دهد که پیش‌بینی مبلغ لازم برای تامین یارانه نان در بودجه سال 1402 کاملا کم برآورد شده و از این جهت موجب ناترازی شدیدی در بودجه هدفمندی یارانه‌ها شده است.

 دولت در لایحه بودجه سال 1403 یارانه نان را برابر با 143 هزار میلیارد تومان تخمین زده که نسبت به سال 1402 به میزان 150 درصد رشد کرده است. هرچند همچنان 16 هزار میلیارد تومان از میزان یارانه تخصیص داده شده در سال 1402 به نان کمتر است.

 اما مرکز پژوهش‌های مجلس با در نظر گرفتن فروضی اقدام به محاسبه مبلغ لازم برای یارانه نان کرده است.

030129

یارانه پیش‌بینی شده برای نان کافی خواهد بود؟

 با در نظر گرفتن چند فرض می‌توان یارانه لازم برای نان را محاسبه کرد. اگر فرض شود که قیمت واردات و قیمت خرید تضمینی گندم یکسان است و میانگین میزان گندم لازم برای تولید نان کشور همچون سال‌های قبل برابر با 10 میلیون تن در نظر گرفته شود و میانگین رشد سالانه گندم مورد نیاز هم در نظر گرفته شود و در مجموع فرض شود که 10.22 میلیون تن گندم در سال 1403 برای تولید نان مورد نیاز است، و همچنین متوسط قیمت یارانه‌ای گندم نیز برابر با 727 تومان فرض شود، می‌توان میزان یارانه را در دو حالت محاسبه کرد.

 یک حالت این است که قیمت واردات و خرید تضمینی گندم برابر با 19 هزار و 500 تومان باشد که در این حالت یارانه مورد نیاز نان در سال 1403 برابر با 192 هزار میلیارد تومان می‌شود. در این صورت رقم موجود در لایحه برابر با 143 هزار میلیارد تومان تنها 74 درصد مبلغ لازم خواهد بود و بنابراین 26 درصد از این مبلغ تحقق‌نیافته باقی می‌ماند.

 حالت دیگر این است که قیمت واردات و خرید تضمینی گندم برابر با 17 هزار و 500 تومان باشد که در این حالت یارانه مورد نیاز برابر با 178 هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود و رقم موجود در لایحه 80 درصد مبلغ لازم خواهد بود و بنابراین 20 درصد از این مبلغ تحقق نیافته باقی می‌ماند.

 با وجود اینکه با توجه به محاسبات مرکز پژوهش‌های مجلس یارانه نان در سال 1403 نیز همچنان با مقداری کسری مواجه است، اما این مرکز با اشاره به اینکه قرار است مقداری از تخصیص آرد به صورت الکترونیکی انجام شود و نیاز کشور به آرد تا حدی کاهش یابد، پیش‌بینی کرده که در سال پیش رو تسلط دولت بر ساز و کار تخصیص یارانه نان بیشتر خواهد شد.