به گزارش اکوایران، صندوق بین‌المللی پول داده‌هایی مبنی بر میزان برق تولید شده در ایران از طریق منابع تجدید پذیر و تجدید ناپذیر را منتشر کرده است. بر اساس این داده‌ها، بخش قابل توجهی از برق کشور از طریق سوخت‌های فسیلی تامین می‌شود و انرژی‌های پاک سهم بسیار کمی دارند. به‌طوری‌که، مقدار برق تولید شده از طریق سوخت‌های فسیلی حدود ۲۳ برابر برق تولید شده از انرژی‌های تجدید پذیر است.

طی ۱۴ سال، سطوح برق تولید شده از برخی انرژی‌های پاک چندین برابر شده و رشد قابل توجهی داشته‌اند. به‌طوری‌که، برق تامین شده از انرژی خورشیدی در این دوره بیش از ۲ هزار برابر شده است. با وجود اینکه، انرژی‌های زیستی سهم بسیار ناچیزی از تولید برق دارند، ولی در این مدت توانسته‌اند رشد خوبی داشته باشند. این مسئله نشان می‌دهد کشور ظرفیت قابل توجهی برای تولید برق از طریق انرژی‌های تجدید پذیر دارد که این مسئله می‌تواند به حل مشکلاتی مثل ناترازی انرژی و آلودگی کمک کند.

چرا انرژی پاک مهم است؟

در سال‌های اخیر، بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته در حال تجربه گذار انرژی هستند؛ یعنی از سیستم‌های انرژی مبتنی بر سوخت‌های فسیلی به سمت منابع تجدید پذیر مانند انرژی خورشیدی، بادی و برق-آبی حرکت کرده‌اند. این تغییر به دلیل مزایای زیست‌محیطی، اقتصادی و فناوری‌های نوین صورت می‌گیرد. انرژی‌های تجدید پذیر نه‌تنها انتشار گازهای گلخانه‌ای را کاهش می‌دهند، بلکه منابع نامحدودی دارند و وابستگی به سوخت‌های فسیلی را کم می‌کنند. از سوی دیگر، سوخت‌های فسیلی با مشکلاتی مانند انتشار گازهای گلخانه‌ای، اتمام منابع، آلودگی محیط زیست و نوسان قیمت مواجه هستند.

ایران نیز به عنوان کشوری با منابع غنی فسیلی، هنوز بخش عمده‌ای از برق خود را از طریق نیروگاه‌های تجدید ناپذیر تولید می‌کند. با این حال، روند رشد انرژی‌های تجدید پذیر در سال‌های اخیر امیدوارکننده بوده است. آمار صندوق بین‌المللی پول از تولید برق ایران طی سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۲۲ نشان می‌دهد، اگرچه سهم انرژی‌های تجدید پذیر در مقایسه با تجدید ناپذیر هنوز کم است، اما توسعه آن‌ها می‌تواند آینده‌ای پایدارتر و کم‌کربن برای کشور به ارمغان آورد.

تکیه بر دیوار خمیده‌ای به نام سوخت‌های فسیلی

میزان برق تولید شده در سال ۲۰۰۹ از منابع تجدیدپذیر ۷۴۳۵ گیگاوات ساعت بوده و در سال ۲۰۲۲ این رقم به ۱۵۰۸۴ گیگاوات ساعت رسیده است. به عبارت دیگر، حجم برق تولید شده از انرژی‌های تجدید پذیر طی ۱۴ سال بیش از دو برابر شده است.

برای آنکه دید بهتری برای مقایسه سطح مصرف ایران از سوخت‌های فسیلی برای تولید برق پیدا کنیم، میزان برق تولید شده از منابع تجدید ناپذیر در همین دوره از حدود ۲۱۴ هزار گیگاوات ساعت به بیش از ۳۳۹ هزار گیگاوات ساعت رسیده است. در واقع، میزان برق تولید شده از انرژی‌های تجدید ناپذیر در سال ۲۰۲۲ بیش از ۲۰ برابر برق تولید شده از منابع تجدید پذیر بوده است.

چقدر از برق کشور با انرژی‌های پاک تامین می‌شود؟

برق تولید شده از منابع تجدید پذیر در ایران از طریق انرژی‌های برق آبی، بادی، خورشیدی و زیست‌توده تامین می‌شوند. بیشترین سهم از برق تولید شده از منابع تجدید پذیر، متعلق به انرژی برق آبی است. با توجه به پیشینه ایران در سد سازی، علاوه بر تولید برق از آنها، برای ذخیره‌سازی آب در دوران کم‌آبی نیز استفاده می‌شود. همچنین، ایران یکی از پیشروترین کشورهای جهان در زمینه سد سازی شناخته می‌شود.

به همین دلیل، بیش از ۹۰ درصد برق تولید شده از انرژی‌های تجدید پذیر، از انرژی برق آبی تامین شده است. مقدار انرژی تولید شده از این نوع انرژی تجدید پذیر در سال ۲۰۰۹ برابر با ۷ هزار و ۲۰۷ گیگاوات ساعت بوده که در سال ۲۰۲۲ به ۱۳ هزار و ۶۸۳ گیگاوات ساعت رسیده است. در واقع، میزان برق تولید شده از انرژی برق آبی در این دوره حدود ۹۰ درصد افزایش یافته است.

031110

انرژی خورشیدی یکی دیگر از منابع اصلی کشور برای تولید برق است. با وجود اینکه سهم آن از برق تولید شده در مقایسه با انرژی برق آبی بسیار کم است، ولی بیشترین رشد را در دوره مورد بررسی داشته است. به‌طوری‌که، میزان برق تولید شده از ۰.۳ به حدود ۶۲۰ گیگاوات ساعت رسیده است. این نشان می‌دهد تولید برق از این انرژی پاک ظرفیت‌های قابل توجهی دارد.

انرژی بادی نیز یکی دیگر از منابع مهم برای تولید برق در کشور است که میزان برق تولیدی آن در ۱۴ سال بیش از ۳ برابر شده و در سال ۲۰۲۲ به ۷۵۹ گیگاوات ساعت رسیده است. انرژی پاک دیگری که در کشور برای تامین برق از آن استفاده می‌شود، انرژی زیستی است. با وجود اینکه این نوع انرژی تجدید پذیر سهم بسیار ناچیزی از میزان برق تولید شده از انرژی‌های تجدید پذیر دارد، ولی رشد قابل توجهی را طی این سالها داشته است. میزان برق تامین شده از محل انرژی زیستی در سال ۲۰۰۹ حدود ۱.۷ گیگاوات ساعت بوده که در سال ۲۰۲۲ به ۲۲.۳ گیگاوات در ساعت رسیده که بیش از ۱۳ برابر شده است.

031110

وابستگی به نفت در همه امور

با توجه به منابع غنی سوخت‌های فسیلی که در ایران وجود دارد، تامین سوخت بسیاری از نیروگاه‌ها از طریق این منابع صورت می‌گیرد. به‌طوری‌که، میزان برق تولید شده از انرژی‌های تجدید ناپذیر در سال ۲۰۲۲ حدود ۲۲.۵ برابر برق تامین شده از انرژی‌های تجدید پذیر بوده است. برق تولید شده از انرژی‌های تجدید ناپذیر از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۲۲ در حال افزایش بوده است. در حالی‌که، بیشترین برق تامین شده از انرژی‌های تجدید پذیر در سال ۲۰۱۹ بوده که به ۳۲ هزار و ۱۵۸ گیگاوات ساعت رسیده است. پس از آن، سطح برق تولید شده در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ به نصف این مقدار رسیده است.

با وجود اینکه برق تولید شده از انرژی‌های تجدید ناپذیر به‌طرز چشمگیری بسیار بیشتر از انرژی‌های تجدید پذیر است، ولی در دوره مورد بررسی مقدار برق تولید شده از ناحیه انرژی‌های تجدید پذیر رشد بیشتری نسبت به منابع تجدید ناپذیر داشته است. به‌طوری‌که، از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۲۲ سطح برق تولید شده از انرژی‌های تجدید پذیر بیش از دو برابر شده، با وجود اینکه از سال ۲۰۱۹ روند آن کاهشی بوده است. از سوی دیگر، میزان برق تولید شده از منابع تجدید ناپذیر در این دوره حدود ۵۹ درصد افزایش یافته است.

ناترازی برق یکی از مسائل مهمی است که کشور در حال حاضر با آن دست و پنجه نرم می‌کند. اعداد و ارقامی که صندوق بین‌المللی پول گزارش می‌کند، نشان می‌دهد کشور ظرفیت قابل توجهی برای سرمایه‌گذاری در انرژی‌های پاک و تامین برق از این طریق دارد. گذار از منابع تجدید ناپذیر به تجدید پذیر می‌تواند مشکلاتی مثل ناترازی انرژی و آلودگی محیط زیست را رفع کرد.