به گزارش اکوایران، لی چیانگ نخست‌وزیر چین، هفته جاری در شهر نینگچی در جنوب شرقی تبت، نزدیک مرز هند آغاز رسمی پروژه عظیم برق‌آبی در رودخانه یارلونگ تسانگپو در تبت را اعلام کرد.

بر اساس گزارش‌ها، این پروژه پس از تکمیل، بزرگ‌ترین تأسیسات برق‌آبی جهان خواهد بود و ظرفیت تولید سالانه ۳۰۰ میلیارد کیلووات‌ساعت برق را دارد که حدود سه برابر ظرفیت سد سه‌دره کنونی چین است.

رودخانه یارلونگ تسانگپو از فلات تبت سرچشمه می‌گیرد و با ورود به ایالت‌های شمال شرقی هند، آروناچال پرادش و آسام، به رودخانه براهماپوترا تبدیل می‌شود و سپس به بنگلادش ادامه می‌یابد.

با توجه به ماهیت فرامرزی این رودخانه، اقدام چین در ساخت این سد نگرانی‌هایی را در هند و بنگلادش درباره تأثیرات پایین‌دستی پروژه، به ‌ویژه در زمینه دسترسی به آب، تأثیر بر کشاورزی و اختلالات زیست‌محیطی، ایجاد کرده است.

سدی دارای پنج ایستگاه برق‌آبی پله‌ای

نخستین بار، پکن این پروژه را در برنامه پنج‌ساله چهاردهم خود در سال ۲۰۲۰ پیشنهاد کرد اما تصویب رسمی آن در اواخر سال ۲۰۲۴ انجام شد.

بر اساس گزارش ها، این سد که از پنج ایستگاه برق‌آبی پله‌ای تشکیل خواهد شد، سرمایه‌گذاری حدود ۱.۲ تریلیون یوان (حدود ۱۶۷ میلیارد دلار) را به خود اختصاص خواهد داد.

IE نوشت، هدف اصلی این پروژه تولید برق برای بازارهای خارجی است، هرچند انتظار می‌رود بخشی از نیازهای انرژی محلی در تبت را نیز تأمین کند.

البته چین برای کاهش نگرانی‌های منطقه‌ای اعلام کرده این پروژه را تحت ارزیابی علمی جامعی قرار داده تا مطمئن شود که بر زیست‌بوم‌‌های پایین‌دستی، پایداری زمین‌شناختی یا حقوق آبی کشورهای همسایه تأثیر منفی نخواهد گذاشت.

وزارت امور خارجه چین همچنین تأکید کرده که این سد به پیشگیری از بلایا، سازگاری با تغییرات اقلیمی و همکاری انرژی منطقه‌ای کمک خواهد کرد و از این پروژه برای اهرم سیاسی استفاده نخواهد شد.

با وجود این وعده‌ها نگرانی‌ها در هند و بنگلادش ادامه دارد. تحلیلگران و مقامات نگرانند چین در زمان تنش‌های سیاسی بتواند جریان رودخانه را دستکاری کند و باعث ایجاد سیل یا خشکسالی مصنوعی در پایین‌دست شود.

گروه‌های زیست‌محیطی نیز به خطر از دست رفتن تنوع زیستی، جابجایی جوامع محلی و اختلال در زیست بوم شکننده هیمالیا اشاره کرده‌اند.

نگرانی‌های هند و بنگلادش درباره پروژه

در این موضوع، خصوصا هند، توسعه پروژه‌های برق‌آبی خود در آروناچال پرادش را تسریع کرده تا کنترل منابع آبی اش را تقویت و خطرات احتمالی ناشی از سد چین را خنثی کند.

تنشهای مرزی دیرینه نیز این مسئله را پیچیده‌تر کرده است. در حالی که هند آروناچال پرادش را بخش جدایی‌ناپذیر قلمرو خود می‌داند، چین مدعی است این منطقه بخشی از جنوب تبت محسوب می‌شود و به توسعه زیرساخت‌ها در این منطقه اعتراض دارد.

چین به منظور مدیریت لجستیکی این پروژه عظیم، یک شرکت دولتی جدید به نام گروه چاینا یاجیانگ تأسیس کرده که به‌عنوان مالک رسمی پروژه فعالیت خواهد کرد و مسئول ساخت، بهره‌برداری و اطمینان از حفاظت‌های زیست‌محیطی خواهد بود.

ژانگ گوچینگ معاون نخست‌وزیر چین، در مراسم افتتاح این شرکت بر اهمیت نوآوری فناورانه و حفاظت‌های زیست‌محیطی این پروژه تأکید کرد.

در حالی که پکن این پروژه را راه‌حلی آینده‌نگر برای انرژی پاک و توسعه منطقه‌ای معرفی می‌کند، این پروژه همچنان به تنش‌ها و عدم اطمینان در منطقه‌ای دامن می‌زند که از قبل با سیاست‌های حساس آبی و مناقشات مرزی حل‌نشده مواجه است.