به گزارش اکو ایران، ترکیب پایه پولی در شهریور ماه از دو نگاه مختلف بررسی شد. در این آمارها بانک مرکزی تغییرات پایه پولی را به ترتیب اجزای خود منتشر می کند.

براساس تقسیم بندی بانک مرکزی این شاخص مهم تورم ساز در کشور از چهار ناحیه مختلف تغییر می کند. خالص بدهی بانک ها به بانک مرکزی، خالص بدهی دولت، خالص دارایی خارجی بانک مرکزی، و خالص سایر اقلام. 

بررسی سالانه و مقایسه آمارها با پایان سال گذشته نشان می‌دهد شاخص های سازنده پایه پولی تغییرات قابل توجهی را از خود برجای گذاشته اند.

سهم بالای دارایی های خارجی در رشد نقطه ای پایه پولی

پایه پولی شهریورماه با رشدی 33.1 درصدی به 690 هزار و 700 میلیارد تومان رسید. در این افزایش سهم خالص دارایی های خارجی و سایر اقلام بانک مرکزی بیشترین افزایش را داشته اند. این دو رقم به ترتیب 15.7 درصد و 15.9 درصد بوده که نشان از رشد بیشتر پایه پولی از این مسیر هاست. 

در مقابل اما بدهی بانک ها به بانک مرکزی سهم 7.5 درصدی در رشد نقطه ای پایه پولی داشته و سهم دولت در این افزایش منفی 6 درصد بوده است. به عبارت دیگر در بازه یک ساله سهم بدهی دولت در این شاخص کاهش پیدا کرده و عمده رشد پایه پولی از کانال های دیگر بوده است.

این در حالی است که البته در سال 1401 این مسیر برعکس رقم خورده است.

پایه پولی

سهم بالای بدهی دولت در رشد پایه پولی 1401

شکل دیگر بررسی آمارهای اقتصادی محاسبه رشد و تغییر شاخص ها در قیاس با پایان سال گذشته است. به عبارت دیگر ارزیابی می شود پایه پولی و شاخص های وابسته آن در شش ماه نخست 1401 چه تغییری را رقم زده است؟

بررسی آمارها از این منظر نشان می دهد پایه پولی 14.4 درصد در قیاس با اسفند پارسال بیشتر شده که عمده این رشد از سوی بدهی دولت به بانک مرکزی بوده است. 

به عبارت دیگر باوجود آن که دولت در سال گذشته توانسته عملکردش را مدیریت کند اما آمارها نشان می دهند در سال جاری 69.1 درصد بر این بدهی در شش ماه ابتدایی سال افزوده شده و سهم در رشد این شاخص را به 10.1 درصد رسانده است؛ بالاترین سهم درمیان اجزای پایه پولی. 

بدهی بانک ها نیز به بانک مرکزی در این بازه زمانی رشدی 7.3 درصدی داشته و دومین رکورد را در این مقطع ثبت کرده است.

اتفاقی که در این بازار رخ داده نشان میدهد عملکرد سالانه بانک ها و دولت در سال جاری خالص بدهی های این دو نهاد به بانک مرکزی را ارتقا داده است. در نهایت مجموع خالص بدهی های دولت به بانک مرکزی برابر با منفی 27 هزار و 270 میلیارد تومان بوده و این رقم در بانک ها معادل با 166 هزار میلیارد تومان به ثبت رسیده است.

پایه پولی