عملیات سیاست پولی 23 تیر 1404؛ روی باز بانک مرکزی به بانک‌ها

به گزارش اکوایران، در هفته‌های اخیر، همزمان با تداوم نااطمینانی‌های اقتصادی پس از درگیری نظامی میان ایران و اسرائیل، سیاست پولی بانک مرکزی با تحولات معناداری همراه شده است. بررسی عملیات بازار باز نشان می‌دهد بانک مرکزی برخلاف روال پیشین که قبل از جنگ برقرار بوده، با تقریبا تمام درخواست‌های استقراض بانک‌ها موافقت کرده است؛ تغییری که می‌تواند نشانه‌ای از افزایش تمایل سیاستگذار پولی به تزریق نقدینگی و حمایت از سیستم بانکی در شرایط شکننده اقتصادی فعلی باشد.

مختصری در مورد سیاست پولی بانک مرکزی

بانک مرکزی در ایران مانند تمام کشورهای جهان برای کنترل تورم یا تحریک تقاضا در اقتصاد از ابزارهای پولی و بانکی استفاده می‌کند. بانک مرکزی که سیاستگذار پولی کشور محسوب می‌شود می‌تواند برای تحریک تقاضا و پاسخ به کمبود منابع مالی بانک‌ها، منابعی را در ازای گرو گرفتن اوراق بهادار (با نام ریپو اوراق نیز شناخته می‌شود) در اختیار بانک‌های متقاضی قرار دهد. معکوس این عملیات نیز قابل تصور است که در برخی مقاطع در ایران به اجرا درآمده است که طی آن بانک مرکزی اقدام به فروش موقت اوراق بهادار خود به شبکه بانکی می‌کند (ریپو معکوس) و در ازای آن از بانک‌ها، منابع مالی استقراض می‌کند.

معمولا گفته می‌شود برای تامین منابع مورد نیاز ، بانک‌ها سه راه پیش‌روی خود دارند. اولین راه ، بازار باز است. در این بازار بانک‌ها با نرخ 23 درصد و سررسید مشخص ( معمولا 7 روز ) اقدام به استقراض از بانک مرکزی می‌کنند. اگر بانک‌ها نتوانند در این بازار منابع خود را تامین کنند به سراغ بازار قاعده‌مند یا همان شبانه می‌روند. در این بازار نرخ استقراض 24 درصد است و مهلت بازپرداخت بانک‌ها به بانک مرکزی معادل 24 تا 48 ساعت است. از طرف دیگر بانک‌ها می‌توانند در بازار بین بانکی به تامین منابع خود بپردازند که سقف نرخ بهره این بازار نیز از طرف بانک مرکزی برابر با 24 درصد تعیین شده است.

جزئیات بازار باز 23 تیر 1404

براساس تازه‌ترین گزارش بانک مرکزی از عملیات بازار باز 23 تیر سال جاری ، تقریبا تمام درخواست‌های ارسال شده توسط بانک‌ها مورد پذیرش بانک مرکزی قرار گرفته است. اتفاقی که بعد از جنگ بین ایران و اسرائیل و آتش‌بس ایجاد شده در دو عملیات سیاست پولی گذشته نیز رخ داده است.

در واقع در بازار باز 25 خرداد که دو روز بعد از شروع جنگ بوده ، رکورد کلی سفارشات ارسال شده توسط بانک‌ها زده شده و بانک مرکزی با 99.7 درصد از درخواست‌ها موافقت کرده است. در بازار باز 9 تیر که بعد از آتش‌بس برگزار شده نیز بانک مرکزی با 99.9 درصد سفارشات بانک‌ها را مورد پذیرش قرار داده است. این‌ها درحالی است که تا قبل از شروع درگیری ایران و اسرائیل بانک مرکزی با 70 تا 80 درصد سفارشات بانک موافقت می‌کرد.

در بازار باز منتهی به 23 تیر 1404 ، تعداد 20 بانک مشارکت داشته‌اند. ارزش سفارشات ارسال شده بانک‌ها 341.3 هزار میلیارد تومان اعلام شده که 340.78 هزار میلیارد تومان از این درخواست‌ها مورد موافقت بانک مرکزی قرار گرفت که معادل 99.8 درصد این درخواست‌ها است.

در این عملیات سیاست پولی ، 393.16 هزار میلیارد تومان از اعتبارات گذشته سررسید شده و 340.78 هزار میلیارد تومان از توافقات ریپو همچنان در وضعیت باز باقی مانده‌اند.