رشد ۶۰ درصدی کسری تجاری ایران در کالاهای غیرنفتی

به گزارش اکو ایران، داده‌های اعلام شده از سوی گمرک نشان می‌دهد که حجم تجارت کالاها (بدون احتساب صادرات نقتی) که بیانگر مجموع ارزش صادرات و واردات است در بهمن ماه امسال به بیش از 100 میلیارد دلار رسیده است. طبق آمارهای گمرک، بخش اعظمی از این حجم تجارت از ناحیه واردات بوده و سهمی حدودا 53 درصدی داشته است. 

در این بررسی فقط آمار صادرات و واردات کالاهای غیر نفتی در نظر گرفته شده است و آمار خدمات لحاظ نشده است. بررسی آمار صادرات و واردات یازده ماهه کشور در سال جاری نشان می‌دهد تراز تجاری کالاها (بدون احتساب نفت) نیز در میانه زمستان امسال همانند 6 ماه گذشته تراز تجاری منفی را تجربه کرده و به حدود  منفی 5 میلیارد دلار رسیده است. بررسی تراز تجاری بسیار حائز اهمیت است زیرا یکی از اصلی ترین اجزای تراز پرداخت ها است و تحلیل آن در اقتصاد بسیار کاربرد دارد. با در نظر گرفتن این آمار می توان بررسی کرد روند رشد سالانه حجم تجارت و تراز تجاری شکل گرفته طی سال جاری  به چه نحو بوده است.

تراز تجاری  همچنان منفی است 

بررسی روند تراز تجاری 11 ماه ابتدایی سال جاری بیانگر آن است اگرچه در فصل بهار و  ابتدای  تابستان تراز تجاری مثبت بوده است. با این حال از میانه تابستان تا بهمن ماه با کسری تراز تجاری در کالاهای غیر نفتی مواجه بوده‌ایم.  تراز تجاری جریان صادرات و واردات را در یک دوره زمانی معین اندازه‌گیری می‌کند. اگر ارزش صادرات کشوری نسبت به واردات آن بیشتر باشد، آن کشور دارای مازاد تجاری یا تراز تجاری مثبت است و متقابلا اگر کشوری بیشتر از ارزش صادرات خود واردات کند، دارای کسری تجاری یا تراز تجاری منفی است. 

در بهمن ماه در مقایسه با  دی ماه امسال تراز تجاری منفی تر شده است،  به بیان ساده تر واردات از صادرات پیشی گرفته است. البته ذکر این نکته ضروری است که در بهمن امسال روند افزایشی ارزش واردات طی این ده ماه ادامه پیدا کرده و اکنون به حدود 54 میلیاردلار رسیده است. در ادامه بررسی رشد سالانه  تراز  تجاری  طی سال جاری می تواند اطلاعات مفیدی را جهت تحلیل ارائه دهد.

بهبودی رشد سالانه تراز تجاری  زمستان نسبت به پاییز

در دومین فصل زمستان تراز تجاری کالاهای غیرنفتی رشد منفی سالانه را تجربه کرده است. در واقع  کسری تجاری بهمن ماه در مقایسه با مدت مشابه سال قبل 60 درصد بیشتر شده است. اگر چه مشاهد می شود بیشترین رشد کسری تجاری ایران در نیمه پاییز بوده و در ادامه در ابتدای دی ماه و بارشد بی سابقه صادرات از این رکورد جداشده بود. با این حال  این روند افزایشی در بهمن ماه تداوم پیدا نکرده است.

البته این نکته نیز قابل بیان است که وضع وخیم  رشد سالیانه تراز تجاری که از  مهر ماه آغاز شده با نزدیک شدن به انتهای سال در حال  بهبود است.

بررسی روند رشد سالانه  حجم تجارت  کالاهای غیر نفتی 

آنچه از روند بررسی رشد سالانه حجم تجارت خارجی کالاهای غیر نفتی  از ابتای سال جاری مورد اهمیت‌ است آن است که گرچه در بهمن ماه این شاخص رشد مثبت حدود 14 درصدی در مقایسه با مدت مشابه سال قبل داشته اما  این روند در مقایسه با دی ماه سال جاری روند نزولی در پیش گرفته است.  

از تیر ماه امسال تا بهمن  ماه سال جاری  افزایش  حجم تجارت بیشتر از سمت واردات بوده است و  سهم واردات از تجارت  بیش تر از 50 درصد بوده است.

برخی معتقدند با توجه به افزایش نرخ ارز در چند ماه اخیر پیش بینی می شود روند واردات در سال 1402 در صورت  ثابت بودن سایر شرایط کمتر خواهد شد ، به بیان ساده تر با توجه به افزایش نرخ ارز و گران تر شدن کالاهای خارجی برخی برآورد می کنند که در ادامه میزان واردات بسیار کمتر شود و به تبع سهم آن در حجم تجارت کم شود.