به گزارش اکوایران، «دیپ‌سیک» برای همیشه مسیر رقابت جهانی در تکنولوژی را تغییر داد و لیانگ ونفنگ، موسس دیپ‌سیک به قهرمان ملی در چین تبدیل شد. آن‌هم در کشوری که مدارک خارجی، مخصوصا مدارک آمریکایی همچنان نسبت به معادل داخلی‌اش معتبرتر تلقی می‌شود، دانش‌آموزان و والدین پس از فهمیدن این‌که تیم تحقیقاتی این استارت‌آپ همگی در چین تحصیل کرده‌اند، شگفت‌زده شدند.

جن ژو اسکات، کارآفرین و سرمایه‌گذار چینی متخصص در بلاکچین و هوش مصنوعی در مقاله‌ای در فایننشیال تایمز تحلیل می‌کند که پکن بیش از هر زمان دیگری به دنبال فناوری خود است؛ در حالی‌که موفقیت دیپ‌سیک موانعی را که در جنگ تجاری آمریکا و چین ایجاد شده بود را از بین برد.

دسترسی عمومی به هوش مصنوعی ارزان و با منبع باز

تصمیم این شرکت مستقر در هانگژوی چین برای راه‌اندازی یک مدل هوش مصنوعی ارزان و با منبع باز، همراه با افشای دقیق روش‌های آموزشی آن، به این معناست که از محققان سائوپائولو گرفته تا استارت آپ‌های استکهلم همه می‌توانند مجانی یا با هزینه کم به هوش مصنوعی پیشرفته دسترسی داشته باشند.

در همین حال، در بخش استارت‌آپ چین عکس‌العمل زنجیره‌ای درحال وقوع است. برنامه‌های جدید هوش مصنوعی در حال ایجاد هستند؛ و رقابت احتمالا شدیدتر خواهد شد. اشتیاق به ریسک از سوی سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر نیز درحال افزایش است. تصمیم دیپ‌سیک برای دنبال کردن مدلی با منبع باز الهام‌بخش است؛ و بر سایرین نیز فشار می‌آورد که همین کار را انجام دهند. این در حالی است که تیم شرکت علی بابا نیز هوش مصنوعی Qwen2.5 با منبع باز را ماه گذشته در آستانه جشن سال نوی چینی راه‌اندازی کرده است.

شکست انحصار غول‌های فناوری

این تغییری قابل توجه است: پس از آن‌که استارت‌آپ آمریکایی "اوپن‌ای‌آی" مدل هوش مصنوعی مولد خود "چت جی‌پی‌تی" را در اواخر 2022 راه‌اندازی کرد، اقتصاد دیجیتال جهان به‌سمت تسلط از سوی چند غول فناوری انگشت‌شمار حرکت می‌کرد. این درحالی است که این شرکت‌ها به جای بهره‌وری، به دنبال مقیاس هستند و برای ساخت مدل‌های بزرگ‌تر به توان محاسباتی، انرژی و سرمایه هنگفتی نیز نیاز دارند. همچنین هم‌زمان باید روش‌های آموزشی خود را به‌عنوان اسرار تجاری حفظ می‌کنند.

این درحالی است که مدل‌های متمرکز و بسته، حلقه بازخورد خطرناکی ایجاد می‌کنند؛ هرچه داده‌های بیشتری جمع‌آوری شود، قدرتمندتر می‌شوند و هر کسی خارج از این دایره را به حاشیه می‌رانند. برای مصرف‌کنندگان نیز این شرایط به‌معنای هزینه‌ بیشتر، تسلیم داده‌ها و تماشای آینده هوش مصنوعی بدون مشارکت معنادار است.

دیپ‌سیک؛ هوش مصنوعی سازگار

در ادامه این گزارش آمده است که اما وعده مدل R1 هوش مصنوعی دیپ‌سیک در سازگاری آن نهفته است. این هوش مصنوعی با منبع باز می‌تواند با نیازهای داخلی سازگار شود. این مدل با استفاده از روشی به نام «آموزش شبکه عصبی پراکنده» از انجام محاسبات زائد دوری می‌کند؛ به این معنا که کارایی آن نیاز به توان محاسباتی و انرژی را به میزان چشمگیری کاهش می‌دهد. بنابراین هوش مصنوعی پیشرفته می‌تواند به نفع عموم مردم باشد، نه تنها عده‌ای خاص؛ و همچنین اثبات می‌کند که این فناوری یک کالاست و نیازی نیست میلیاردها دلار در رقابت میان غول‌های فناوری با مدل‌های بسته هدر رود.

از سوی، برجستگی دیپ‌سیک ممکن است سبب شود که ایالات‌متحده حتی تحریم‌های شدیدتری را انتخاب کند. آن‌هم در شرایطی که محدودیت‌های صادراتی واحدهای پردازش گرافیکی (GPUs) چون H100s قدرتمند شرکت "انویدیا" مانع رشد استارت‌آپ‌ها شده است. و از سوی دیگر، تامین مالی از سوی سرمایه‌گذاران خارجی، به‌دلیل نگرانی‌های مربوط به ریسک‌های انطباق محدود شده است.

در عین حال، خطر واقعی در محدودکردن دسترسی به آموزش جهانی و همکاری‌های پژوهشی نهفته است؛ عاملی که جریان دانش جهانی را که برای تداوم پیشرفت حیاتی است، مختل می‌کند. استعدادها می‌توانند کمبود تراشه را دور بزنند، اما ایجاد موانع در مسیر یادگیری، خطر رکود بلندمدت را به همراه دارد.

با این‌حال، حتی محدودیت‌های بیشتر آمریکا و کارزارهای تخریبی علیه دیپ‌سیک نمی‌توانند، این واقعیت را تغییر دهند که این استارت‌آپ چینی، هوش مصنوعی را به دست بشر سپرده است. برای مثال می‌توان گفت که در سال ۱۴۴۰، یوهانس گوتنبرگ صنعت چاپ را به اروپا آورد؛ اختراعی که انحصار دانشی که پیش‌تر در دست نخبگان بود، شکست. دستاورد دیپ‌سیک نیز در ادامه همین سنت قرار می‌گیرد: دسترس‌پذیرتر کردن اطلاعات. مدل استدلالی کم‌هزینه‌ای که ثابت می‌کند که هوش مصنوعی می‌تواند متعلق به همه باشد، نه فقط کسانی که کدها، تراشه‌ها و سرمایه را در انحصار خود نگه داشته‌اند.