به گزارش اکوایران، روز گذشته، در مرگبارترین درگیری از زمان جنگ سال 2020 میان دو کشور آذربایجان و ارمنستان، نزدیک به 50 سرباز از هر دوطرف در مرز بین این دو کشور کشته شده‌اند. این مسئله تحلیل‌گران را نسبت آغاز درگیری‌های مرگبار گسترده میان طرفین حساس کرده است. گابریل تتراولت فاربر، گزارش‌گر خبرگزاری رویترز، با انتشار تحلیلی با عنوان «چرا ارمنستان و آذربایجان دوباره درگیر شده‌اند و چرا اهمیتی دارد؟» به ریشه‌ها و پیامدهای این درگیری پرداخته است.

آذربایجان و ارمنستان بر سر چه می‌جنگند؟

بنا بر گزارش خبرگزاری رویترز، آذربایجان و ارمنستان –دوکشور عضو شوروی سابق در جنوب قفقاز- دهه‌هاست بر سر منطقه قره باغ کوهستانی درگیر شده‌اند. این منطقه کوهستانی درحالی که در سطح بین‌المللی جزو قلمرو آذربایجان محسوب می‌شود، تا سال 2020، این منطقه عمدتا ارمنی‌نشین،  به طور کامل توسط بومیان ارمنی کنترل می‌شد.

7

در جنگ شش هفته‌ای آن سال آذربایجان کنترل بخش‌های قابل توجهی از منطقه قره‌باغ کوهستانی و اطراف آن را به دست آورد. . این جنگ در نهایت به واسطه آتش‌بسی با میانجیگری روسیه پایان یافت، اما از آن زمان با وجود حضور نیروهای حافظ صلح روسی، درگیری‌ها به صورت دوره‌ای آغاز شده است.

در آخرینِ این درگیری‌ها ایروان می‌گوید که چندین شهر ارمنستان شبانه مورد حمله قرار گرفته‌اند. آذربایجان گفته این اقدام در پاسخ به تحریک ارمنستان بوده‌است.

چرا حالا آتش جنگ دوباره بالا گرفته است؟

از آنجا که روسیه همیشه مهم‌ترین میانجی این درگیری بوده‌است، زمان‌بندی آن اهمّیت دارد. با وجود این که مسکو اعلام کرده که ولادیمیر پوتین درحال تلاش برای توقف درگیری‌های خونین در قفقاز جنوبی است، اما جنگ اوکراین جایگاه روسیه را به عنوان ضامن صلح در منطقه تضعیف کرده است. این بدان معناست که ممکن است آذربایجان را برای پیشبرد ادعاهای ارضی بیش‌تر جسور شده باشد.

6

لارنس بروور، تحلیلگر مسائل روسیه و اوراسیا، معتقد است: «این احساس در آذربایجان وجود دارد که حالا زمان آن است که از برتری نظامی خود استفاده کنند و تمام بهره ممکن را از این وضعیت ببرد».

آذربایجان و ارمنستان به شدت در مورد این‌که توافق‌نامه صلح باید به چه صورت باشد اختلاف دارند. درحالی که باکو می‌خواهد قره‌باغ کوهستانی در ساختار آذربایجان حل شود و ایروان هیچ نقشی در آن‌جا نداشته باشد، ایروان مصمّم است که از حقوق ارمنی‌های این منطقه دفاع کند.

مخاطرات پیش رو

یک جنگ تمام عیار بین آذربایجان و ارمنستان با این خطر همراه است که پای قدرت‌های بزرگ منطقه مثل ترکیه و روسیه را هم به درگیری‌ها باز کند، آن هم در منطقه‌ای که یکی از گذرگاه‌های مهم خطوط نفت و گاز است و درست در زمانی که جنگ روسیه و اوکراین همین حالا هم عرضه جهانی انرژی را مختل کرده است.

2

مسکو متحد دفاعی ارمنستان است و آنجا پایگاه نظامی دارد و ترکیه هم از هم‌نژاد‌های خود در آذربایجان  هم به لحاظی سیاسی و هم از نظر نظامی پشتیبانی می‌کند.

هم‌چنین جنگ بین ارمنستان و آذربایجان ضرورت حضور نیروهای حافظ صلح بیشتر را هم ممکن است ایجاد کند، و این در شرایطی است که مسکو توانایی تامین آن‌ها را ندارد.

به گفته بروور: «تصور من این است که ایجاد نوعی مناطق حائل جدید، مناطق امنیتی، نوعی تکه‌تکه شدن حداقل بخش جنوبی ارمنستان و ناتوانی بازیگران خارجی برای جلوگیری از این اتفاق مهم‌ترین زمینه‌های بحران‌زاست»