تغییر در اوضاع جنگ: کمپین‌های شکست‌خورده و مقدمه‌چینی پوتین برای جنگ هسته‌ای

به گزارش اکوایران، فرمان اخیر پوتین مبنی بر الحاق سرزمین های اشغالی به خاک روسیه خطر تشدید تنش ها تا حد جنگ اتمی را بالا برده است. دن گور، مدیر اندیشکده تحقیقاتی سیاست عمومی موسسه لکسینگتون و از اعضای سابق وزارت دفاع ایالات متحده با انتشار یادداشتی با عنوان «اگر پوتین اوکراین را بمباران اتمی کند، روسیه می‌تواند برنده جنگ باشد» پیامدهای این موضوع را مورد بررسی قرار داده است.

کمپین های شکست خورده پوتین و مقدمه چینی جنگ هسته ای

ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه که تلاش های اولیه اش برای تصرف کی یف و تغییر دولت در اوکراین و متعاقب آن کمپین اشغال سرزمین هایی در شرق و جنوب آن کشور شکست خورده، ظاهرا راهی برای برنده شدن در کارزاری شکست خورده پیدا کرده است. اقدامات اخیر او -اعلام بسیج محدود و انجام همه پرسی در سرزمین های اشغالی برای الحاق به روسیه- در واقع مقدمه ای برای استفاده از سلاح هسته ای علیه اوکراین است.

غرب دست از اوکراین می کشد

در این شرایط، اگر نیروهای اوکراینی که به مجموعه‌ای از سلاح‌های غربی مسلح شده اند، به حملات متقابل خود در راستای بازپس گیری سرزمین‌های تازه تصاحب شده روسیه ادامه دهند، تهدیدی برای سرزمین روسیه تلقی خواهند شد. بدین ترتیب پوتین با انجام کاری که بارها هشدار داده است پاسخ خواهد داد: استفاده از سلاح های هسته ای.

اگر  چنین اقدامی علیه یک هدف در اوکراین باشد و یا تنها شلیکی نمایشی، تأثیرات یکسان خواهد بود. چنین اقدامی بدون شک حمایت غرب از کیف را تضعیف می‌کند -با توجه به اینکه ایالات متحده و ناتو عملاً مطمئن هستند که به همان شکل پاسخ نمی‌دهند. همچنین می تواند منجر به فروپاشی ائتلاف ناتو شود. در اصل، پوتین ممکن است از شکست پیروزی بسازد.

پیامدهای شکست در جنگ متعارف

رهبران غربی و کارشناسان دفاعی مدت‌ها به این فکر می‌کردند که مسکو در صورت شکست کارزار متعارفش علیه اوکراین، به استفاده از سلاح‌های هسته‌ای متوسل شود. این امکان اکنون به یک قطعیت بالقوه تبدیل شده است. پوتین جنگ متعارفی را شدت بخشیده که با وضعیت فعلی نیروها، نمی تواند پیروز شود. 

غرب در حال کلید زدن توسعه صنعتی و نظامی است که موازنه استراتژیک در برابر روسیه را بیشتر بر هم خواهد زد. روسیه قبلاً مجبور شده متحدان کمتر توسعه یافته تر از خود -ایران و کره شمالی- کمک بگیرد. 

بسیج محدود هم ابزاری را برای ارتش روسیه فراهم نمی کند تا اوضاع را در میدان نبرد برگرداند و مخالفت با پوتین را در داخل تشدید خواهد کرد. اما با تشدید تنش ها، پوتین می تواند هم در خارج و هم در داخل به پیروزی برسد.  

دکترین هسته ای پوتین

دکترین هسته ای روسیه به صراحت می گوید که اگر تجاوز متعارف علیه روسیه موجودیت کشور را تهدید کند، استفاده از سلاح هسته ای را توجیه می شود. تعریف این که یک حمله متعارف برای عبور از این آستانه تا چه اندازه باید ادامه داشته باشد، هرگز روشن نبوده است. پوتین در سخنرانی خود با اعلام بسیج محدود چنین تهدید وجودی را مطرح کرد. او ادعای خود را تکرار کرد که هدف غرب از حمایت از اوکراین، نابودی روسیه و تهدید همه مردم روسیه است. پوتین تصریح کرد که استفاده مسکو از سلاح های هسته ای برای حفاظت از تمامیت ارضی کشور که اکنون شامل بخش های تصرف شده اوکراین می شود، مجاز است.

پوتین در این سخنرانی گفت: «من می خواهم به کسانی که در مورد روسیه چنین اظهاراتی را بیان می کنند یادآوری کنم که کشور ما نیز انواع مختلفی از تسلیحات دارد و برخی از آنها مدرن تر از سلاح های کشورهای ناتو هستند. در صورت تهدید تمامیت ارضی کشورمان و دفاع از روسیه و مردم خود، مطمئناً از تمام سیستم های تسلیحاتی در دسترس خود استفاده خواهیم کرد. این یک بلوف نیست... شهروندان روسیه می توانند مطمئن باشند که تمامیت ارضی سرزمین مادری، استقلال و آزادی ما توسط همه سیستم هایی که در دسترس ما هستند -تکرار می کنم همه سیستم ها دفاع خواهد شد. کسانی که از باج خواهی هسته ای علیه ما استفاده می کنند، باید بدانند که بادگیرها می تواند بچرخند».

ناتو عقب می کشد

اگر روسیه به ضدحملات متعارف موفق اوکراین با سلاح هسته ای پاسخ دهد، ناتو و غرب چه خواهند کرد؟ تقریباً مسلم است که ناتو با یک حرکت هسته ای معادل پاسخ نخواهد داد. کسانی که طی چندین دهه گذشته درگیر جنگ‌های سطح بالای ایالات متحده یا ناتو بوده که در آن طرف مقابل به سلاح هسته‌ای دسترسی  داشته، به خوبی می داند که کسب رضایت واشنگتن بسیار دشوار است -و از ان سخت تر ائتلاف ناتو- برای پاسخگویی مشابه، حتی اگر نیروهای ایالات متحده یا نیروهای ناتو هدف چنین حمله ای باشند. تیم‌هایی که دولت ایالات متحده و کشورهای ناتو را نمایندگی می‌کنند، تا زمانی که حمله گسترده نباشد، تقریباً همیشه یک کمپین متعارف تشدید شده را انتخاب می‌کنند یا عقب‌نشینی می‌کنند.

گزینه های محدود غرب

اگر پوتین از سلاح هسته‌ای علیه اوکراین استفاده ‌کند، گزینه‌های غرب از این هم محدودتر می‌شود. اوکراین عضو ناتو نیست و توسط چتر هسته ای این ائتلاف محافظت نمی شود. رهبران غربی پاسخ دادن با استفاده از سلاح هسته ای را غیرقابل قبول خواهند دانست.

همانطور که یکی از مقامات باتجربه دولت آمریکا و مذاکره‌کننده کنترل تسلیحات هسته‌ای درباره نحوه واکنش واشنگتن به انفجار هسته‌ای روسیه اظهار داشت: «من معتقد نیستم که ایالات متحده گامی تشدیدکننده برخواهد داشت. مطمئناً با سلاح هسته‌ای پاسخ نمی‌دهد.» شما می توانید شرط ببندید که پوتین این را می داند.

دیوانگی غربی؛ روسیه مهار می شود اما جنگ تمام نمی شود

رهبران غربی، که برجسته‌ترین آنها جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده است، وعده داده‌ که به استفاده روسیه از تسلیحات هسته‌ای با دوبرابر کردن حمایت خود از اوکراین، ارائه سلاح‌های متعارف بیشتر و بهتر، گسترش تحریم‌های اقتصادی علیه روسیه، و تلاش برای جلب نظر جامعه جهانی برای تبدیل روسیه به یک کشور منفور پاسخ دهند. این هشدار بایدن در سخنرانی اخیر خود در مجمع عمومی سازمان ملل بود. در اصل، غرب دقیقاً به دنبال ادامه آن استراتژی است که در وهله اول منتهی به استفاده پوتین از سلاح‌های هسته‌ای شد. این تعریف دیوانگی است: تکرار دوباره همان کار با انتظار نتیجه متفاوت.

ارائه تجهیزات نظامی اضافی غربی به اوکراین، از جمله پرتابگرهای HIMARS، موشک‌های دوربرد، پهپادهای پیشرفته، زره‌های سنگین و حتی جنگنده‌های اف-16، تضمین می‌کند که اوکراین می‌تواند ارتش روسیه را مهار کند. اما این جنگ را به پایان نمی رساند.

پاسخی به نفع پوتین

در واقع، پاسخ احتمالی غرب به نفع پوتین خواهد بود. استفاده اولیه اتمی او با واکنشی کمتر از حد متناسب مواجه خواهد شد که نشان دهنده ضعف غرب است. مسکو با استفاده از سلاح هسته‌ای کنار می‌آمد، چرا که نشان می‌دهد بازدارندگی بی‌معنی است و خود را برای استفاده مجدد از سلاح هسته‌ای در آینده آماده می‌کرد. وضعیت پوتین در خانه مطمئناً بهبود خواهد یافت. او ادعا می کند که رهبر روسیه است که در مقابل غرب ایستاد و با استفاده از سلاح هسته ای از سرزمین مادری خود را دفاع می کند.

پوتین معتقد است که جنگ در اوکراین برای شکست دادن تهدید وجودی روسیه ناشی از گسترش ناتو و تلاش های این کشور برای ایجاد یک دولت وابسته در اوکراین ضروری است. در این زمینه استفاده از سلاح های هسته ای موجه است. خطر تشدید تنش غربی نیز همینطور است. همانطور که پوتین در مصاحبه ای در سال 2018 اعلام کرد، استفاده اولیه از سلاح هسته ای منطقی است، حتی اگر یک فاجعه جهانی ایجاد کند. او گفت: «چرا ما به چنین جهانی نیاز داشته باشیم که روسیه در آنجا وجود ندارد؟» رهبری که مایل است برای دفاع از سرزمین مادری از لبه پرتگاه عبور کند، احترام عمیق یا بهتر است ترس در روسیه به دست آورد. این باید برای پوتین کافی باشد.