مانور قدرت آمریکا و چین در میدان جنگ سرد نوین؛ اتحادهایی که به مو بند است

به گزارش اکوایران، تنها چند هفته بعد از آن که بایدن و شی دیدگاهشان را در باب چگونگی رقابت ایالات متحده و چین برای برتری نظامی، تکنولوژیکی و سیاسی مطرح کردند؛ نخستین دیدار مستقیم رهبر دو قدرت برتر آزمونی خواهند بود که نشان می دهد که آیا آنها می توانند این مارپیچ نزولی را متوقف کنند؛ مسیری پرتنش که روابط دو بازیگر را به پایین ترین سطح خود از زمان ریاست ریچارد نیکسون، رئیس جمهوری پیشین آمریکا رسانده است.

مانور قدرت در نسخه جدید جنگ سرد

نشست برنامه ریزی شده بایدن و شی روز دوشنبه در اندونزی ماه ها پس از آن برگزار می شود که چین پتانسیل نظامی اش را برای خفه کردن تایوان نشان داد و ایالات متحده توانایی چین برای تولید پیشرفته ترین تراشه های کامپیوتری جهت استفاده در تجهیزات نظامی جدید و رقابت در بخش هایی مانند هوش مصنوعی و محاسبات کاانتومی را ذیل کنترل های صادراتی اش کاهش داد. حال به باور بسیاری از ناظران در واشنگتن، مشارکت میان آمریکا و چین خواه مشارکتی منفعل باشد یا بر محور اتحادی قدرتمند تعریف گردد، پکن و مسکو تمایل زیادی برای ناکام گذاشتن دستور کار آمریکا دارند.

علاوه بر این گزاره، بسیاری در چین ترکیبی از اهرم های کنترل صادرات ایالات متحده و حمایت ناتو از اوکراین را پیش نمایشی از چگونگی تلاش واشنگتن برای مهار چین و جلوگیری از ادعای مالکیتش بر جزیره خودمختار تایوان قلمداد می کنند. ایوان میروس، استاد دانشگاه جورج تاون که زمانی در قامت مشاور ارشد باراک اوباما در امور آسیا و اقیانوسیه فعالیت می کرد در این باره به نشریه نیویورک تایمز گفت: نشست مشترک شی و بایدن به نوبه خود، نخستین نشست ابرقدرت ها در قاب نسخه جدید جنگ سرد ترسیم شده، حال باید دید دو رهبر به شکل ضمنی در باب شرایط همزیستی در باب رقابت رایزنی خواهند کرد یا نه؟ از طرفی دیگر می بایست منتظر ماند و دید دو کشور قلاده های رقابت های نامحدود را رها خواهند کرد یا نه؟

شی اخیرا در دیدار با اولاف شولتز استفاده از سلاح هسته ای در اوکراین را به چالش کشید؛ سرزنشی غیر معمول و نادر علیه شمشیر های هسته ای تاکتیکی پوتین.حالا یکی از مقام های ارشد دولت یایدن تاکید دارد که شی شاید نتواند همین عبارت را کنار همتای آمریکایی اش تکرار کند چرا که چین و روسیه امروز به سان وزنه های تعادل حیاتی در برابر قدرت  غرب تعریف شده اند و به همین دلیل شی در انتقاد از پوتین در برابر بایدن طبیعتا درگیر تردیدهای جدی است.

ماحصل بازی در زمین بی طرف

هو وی، محق سیاست خارجی فعال در شانگهای براین باور است که اگر پوتین از سلاح هسته ای استفاده می کرد، به دشمن نوع بشر تبدیل می شد که همه کشورها از جمله چین ناچار بودند رودرویش قرار بگیرند.از همین رو رئیس جمهوری چین چنین عبارت هشدار آمیزی را بر زبان آورد. با این همه به باور این تحلیلگر اگر پوتین سقوط کند، ایالات  متحده و غرب، بر روی مهار استراتژیک چین متمرکز خواهند شد و این دقیقا همان خطری است که پکن نمی خواهد بدان نزدیک شود.

مقام های شماره سوم پنتاگون مدعی اند که رهبران چین تمایل دارد که در ارتباط با آمریکا به سمت اتحاد پیش روند نه مشارکتی سطحی. با این همه بایدن کماکان در این باره تردید دارد. ناظران بر این باورند که نشست دو رهبر در زمین های بی طرف،(حضورشان در نشست بالی) حس جنگ سرد را یاداوری می کند؛ چرا که شواهد نشان می دهند که رهبران چین و آمریکا بیش از همه به دنبال مدیریت درگیری های احتمالی اند تا یافتن زمینه های مشترک برای همکاری. به اعتقاد این گروه، بی اعتمادی فزاینده حاکم حتی همکاری کوتاه مدت را هم شکننده جلوه خواهد داد.

رهبران آمریکا و چین هیچکدام از عبارت جنگ سرد استفاده نمی کنند چرا که این عبارتی است که جهان تقسیم شده میان دو اردوگاه غرب و شرق و رقابت زرادخانه های هسته ای را تداعی می کند. هرچند باید اذعان کرد که مهم ترین تفاوت آن بازه زمانی و عصر کنونی ریشه در جریان های تجاری گسترده در حوزه فن آوری میان چین و قدرت های غربی دارد.

عصر بی اعتمادی ها

با این حال، بیانیه های مرتبط با سومین دوره انتصاب شی به عنوان رئیس جمهوری چین در کنار استراتژی های جدید امنیت ملی، دفاعی و هسته ای بایدن، عصری از عدم اطمینان جهانی رو به رشد را نشان می دهد؛ عصری که به واسطه رقابت اقتصادی، نظامی، فنی و سیاسی، درگیر تنش های جدی شده است. از همین رو پرفسور مدیروس بر این باور است که به دلیل توانایی قابل توجه چین و گستردگی نفوذ جهانی اش، این جنگ سرد جدید از بسیاری جهات چالش برانگزتر از نسخه پیشینش خواهد بود.

بایدن در سند 48 صفحه ای استراتژی امنیت ملی تاکید کرده بود که چین تنها کشوری است که هم قصد دارد نظم بین الملل را تغییر دهد و هم به شکلی جدی به دنبال افزایش قدرت اقتصادی، دیپلماتیک و نظامی و فن آوری اش است تا بدین طریق به اهدافش دست یابد. حالا آنگونه که ناظران می گویند شی 69 ساله بلا رقیب در حلقه ای وفادارانش بعد از نشست اخیر کنگره به تهدیدی جدی تر تبدیل شده است. این مهم را می توان در اظهار نظر اخیر رهبر چین در حالی که لباس نظامی بر تن داشت دریافت؛ زمانی که از ارتش خواست تا خود را برای مقابله با تنش های تشدید شده آماده کنند.

علاوه بر این سخنرانی شی در کنگره به روشنی نشان داد که ارزیابی هایش از فرایندهای بین المللی تیره تر شده است. این تغییر ممکن است منعکس کننده نگرانی های رهبر چین درباب پیامدهای جنگ در اوکراین هم باشد و امید او را در باب این که بایدن در قیاس با ترامپ از رویکردی ملایم تری پیروی کند را کاهش دهد.ناظران نیز این تحلیل را باور دارند و می گویند تفاوت رویکرد بایدن و ترامپ د ارتباط با چین آن است که ترامپ تلاش داشت با یک دست بجنگد، در مقابل بایدن برای اتحاد در رقابتی استراتژیک با چین اهمیت بسیاری قائل است.