حسین سیاحی، پژوهشگر سیاست بین‌الملل: با روشن شدن تدریجی نتیجه انتخابات میان‌دوره‌ای در ایالات متحده، ترکیب جدید دو مجلس نمایندگان و سنا مشخص گردید. برخلاف برخی از پیش‌بینی‌ها، موج قرمز مطبوع محافظه‌کاران از راه نرسید و تاثیر عدم محبوبیت رئیس‌جمهور دموکرات کاخ سفید بر نتیجه انتخابات، با نامزد‌های بعضا بی‌کیفیت حزب بزرگ قدیمی خنثی شد. محصول انتخاب امریکایی‌ها، باقی‌ماندن مجلس سنا در سیطره دموکرات‌ها و کسب حداکثرت هرچند حداقلی مجلس‌ نمایندگان توسط جمهوری‌خواهان بود. از یک طرف، دموکرات‌ها نفس راحتی خواهند کشید بدین سبب که وضع می‌توانست بدتر از این باشد و از طرفی، خود را برای دوسال چالش‌برانگیز باقی‌مانده آماده کنند.

 مشهود است که انتخابات این دوره، حول موضوعات بیشتر داخلی قرار داشت. هر دو حزب دیدگاه‌ و بینش اساسا متضادی در مورد مسائل داشتند. حق سقط جنین، قوانین مرتبط با سلاح، موضوعات اقتصادی نظیر هزینه‌های معیشتی، تورم، قیمت انرژی و همچنین موضوعات مرتبط با امنیت ملی نظیر دیوار مرزی و گذرگاه‌های آن از جمله مسائل حائز اهمیت برای رای‌دهندگان محسوب می‌شدند. هرچند توجه بیشتر به موضوعات سیاست داخلی، سبب نشد که برنامه‌های هردو حزب و نمایندگان آنها نسبت به موضوعات سیاست خارجی ایالات متحده مورد پرسش و ارزیابی قرار نگیرد. در حال‌حاضر با تقسیم هردو مجلس میان دو حزب، روشن است که کابینه بایدن به مانند گذشته کار آسانی برای پیشبرد سیاست‌های خود نخواهد داشت و این واقعیت یک پرسش را به همراه خواهد داشت؛ سیاست خارجی ایالات متحده امریکا چه تاثیراتی از ترکیب جدید کنگره خواهد پذیرفت؟ 

اوکراین؛ حمایت بله اما چک سفید امضا خیر!

" حمایت‌ها از اوکراین ادامه خواهد داشت اما بعید است پس از این چک سفید امضاء به این کشور داده شود". این جمله‌ی کوین مک کارتی جمهوری‌خواه رئیس احتمالی وآتی مجلس نمایندگان است. تا ماه‌های اخیر، موضوع جنگ اوکراین و حمایت از این کشور در برابر تهاجم روسیه، یک موضوع با ارزش و با حمایت هردو حزب تلقی می‌شد اما به تدریج و با افزایش منتقدان، موضوع کمک‌های بیش از اندازه واشنگتن به کیف به یک موضوع جدال برانگیز تبدیل شد. حجم کمک‌های ایالات متحده به اوکراین در این یکسال بیش از 60 میلیارد دلار برآورد شده؛ پیش از این، حمایت امریکا از یک کشور به این اندازه، فقط در  جنگ ویتنام انجام پذیرفته بود.

با این اوصاف، جمهوری خواهان به احتمال برنامه کاهش کمک‌ها به اوکراین و یا تقسیم فشار بار حاصل از این حمایت‌ها با دیگر متحدان و شرکای ایالات متحده را دنبال خواهند کرد. اگرچه نباید از بخت خوش رئیس‌جمهور زلینسکی نیز غافل شد. نخست اینکه، فارغ از توانایی محدود جمهوری خواهان در کنگره، حضور ضعیف پوپولیست‌های طرفدار ترامپ در مجلس، شانس رویکرد‌های پرسروصدا و موثر در جهت عدم حمایت بیش از حد از اوکراین را کاهش خواهد داد. شانس دیگر،  موضوع فرصت استفاده کنگره فعلی از مهلت دسامبر و پیش از روی‌کارآمدن اعضای جدید است. کنگره فعلی قرار است یک بسته حمایتی بزرگ برای کیف را به تصویب برساند که می‌تواند تا ماه‌های آینده و حتی تا پایان سال 2023 میلادی نیز کافی باشد.

ایران، اعتراضات سراسری،  افکار عمومی جهان و اجماع دو حزبی

در حال حاضر، ترکیبی از شرایط ایجاد شده یعنی حذف برخی از اهرم‌های فشار بی نتیجه و غیرواقع بینانه ( مانند زمستان در راه است) در مذاکرات و همچنین نتیجه انتخابات میان‌دوره‌ای و عدم توفیق جمهوری‌خواهان در کسب اکثریت هر دو مجلس، همه چیز را محیای بازگشت طرفین به برجام می‌سازد اما آنچه تحت عنوان متغیر جدید خودنمایی می‌کند و کار را برای طرف غربی و بخصوص امریکا به شدت سخت کرده است، اعتراضات سراسری در ایران است؛ جریانی که به شدت برروی افکار عمومی جهان تاثیرگذار بوده تا آنجا که به نظر می‌رسد نقطه‌نظرات  مقامات امریکایی مبنی بر به بن‌بست رسیدن مذاکرات، تحت تاثیر همین فشارها قرار دارد.

روشن است که بایدن به مانند اوباما، در راه حصول توافق با ایران سد خاصی را پیش روی خود نمی‌بیند. جمهوری‌خواهان براساس روال قانونی، توانایی سنگ‌اندازی نداشته و  ایران نیز به شدت به حصول توافق علاقمند و مشتاق است اما آنچه مجلس نمایندگان ایالات متحده با اکثریت جمهوری‌خواه بدون گذر از سد سنا می‌تواند به انجام برساند، جلب توجه است؛ موضوعی که دموکرات‌ها نیز به شدت نسبت به آن حساسند. بدین ترتیب کنگره جدید ایالات متحده امریکا در رابطه با ایران به احتمال به ادامه روند اجماع‌های دو حزبی علیه تهران خواهد پرداخت و قطعنامه‌های غیرالزام‌آور کنگره در 2 سال گذشته نیز اثباتی بر این ادعاست. بدین جهت آنچه نخست به عنوان یک کمیت تاثیرگذار در احیای برجام قدرتنمایی می‌کند، نه میزان غنی‌سازی، نه غلظت آن، نه گزینه‌ نظامی علیه جمهوری اسلامی و نه زمستان سرد اروپاست بلکه صحنه اعتراضات در ایران و تاثیرآن بر افکار عمومی است؛ مسئله‌ای که نه دولت بایدن و نه کنگره از آن چشم‌پوشی نخواهند کرد.

چین، رابطه‌ای به دور از جنگ سرد ولی با تنش‌های احتمالی

دیدار دو رئیس جمهور در حاشیه نشست گروه 20 در اندونزی با اعلام امکان همکاری‌های مشترک دو طرف در زمینه تغییرات آب‌و‌هوایی، امنیت انرژی و تجارت جهانی، نشانه‌هایی از بهبود رابطه میان واشنگتن و پکن بود. همچنین بایدن اعلام کرد که جنگ سرد بین دو‌کشور قابل پیشگیری است. اگرچه چنین اقداماتی نمی‌تواند سبب خوش‌بینی باشد زیرا دقیقا چند روز بعد از تماس تلفنی بایدن و شی بود که نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان به تایوان سفر کرد و سبب افزایش شدید تنش‌ها گردید.

فارغ از اقدامات دولت، در کنگره جدید نیز جمهوری‌خواهان بار دیگر برای فشار بیشتر بر چین پافشاری خواهند کرد. تمرکز بر موضوع رقابت و تجارت با چین و همچنین یک قانون برای بررسی دقیق فرآیند صادرات و کنترل آن به سبب نقض احتمالی قانون مالکیت معنوی توسط چین، در صدر اقدامات این حزب قرار خواهد گرفت.

در موضوعات امنیتی و ژئوپلتیک نیز با تغییر در کمیته نیروهای مسلح مجلس نمایندگان، مسئله افزایش هزینه‌های دفاعی ایالات متحده در هند و اقیانوسیه و تمرکز بر رقابت امنیتی با چین بار دیگر در دستورکار قرار خواهد گرفت. همچنین حمایت از تایوان؛ موضوعی که رئیس جمهور چین در دیدار اخیر با همتای امریکایی خود، آن را خط قرمز چین نامیده بود، مورد اجماع دو حزب قرار خواهد گرفت. در این رابطه، به احتمال هر دو حزب دست به تصویب قانونی خواهند زد که به موجب آن، در صورت حمله چین به تایوان، این متحد استراتژیک امریکا به سرعت از سوی واشنگتن تجهیز خواهد شد. بدین ترتیب می‌توان رابطه آتی چین و امریکا را تنش‌زدایی در سخن و اقدامات تنش‌زا در عرصه عمل خلاصه نمود.