چرا پوتین برای پیروزی در اوکراین تشنه تر شده است؟ فرصت زمستانی کی یف و مسکو

به گزارش اوکراین، تحولات اوکراین غالبا غیرمنتظره اند با این همه سیاستگذاران در کی یف و مسکو در حال ارزیابی پارامترهایی اند که پیروزی یا شکست قابل قبولی را برایشان تعریف کنند. زمانی که روس ها عملیات ویژه خود را علیه اوکراین کلید زدند، بسیاری پیش بینی می کردند که کی یف به سرعت عقب نشسته و جغرافیایش در اختیار نظامیان روس قرار خواهد گرفت. حتی ارزیابی های سازمان سیا نیز نشان می داد که نظامیان روس به سرعت از خطوط دفاعی اوکراین عبور کرده و ظرف چند هفته پایتخت این کشور را تصرف خواهند کرد. به همین ترتیب، ژنرال مارک میلی، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا گفته بود که دولت اوکراین بیش از 72 ساعت یارای مقاومت نخواهد داشت. در ماه های نخست جنگ، کی یف هم دیدگاه مشابهی داشت. هدف اصلی اش تضمین بقایای دولت اوکراین بود؛ دولتی که قرار بود محدوده سرزمینی کوچکی را در اختیار داشته باشد.اوکراین تا جایی پیش رفت که با باور شکست نظامی، رایزنی ها با دیپلمات های غرب در باب تعریف دولتی در تبعید را آغاز کرد. قرار بر آن بود تا دولت به منطقه ای امن در پایتخت یکی از کشورهای اروپایی منتقل شود و نظامیان این کشور در جبهه ها درگیر نبردی نامتقارن شوند.

اوکراین جسورتر شده است

فارغ از احتمال ها، اوکراین توانست به خوبی رویاروی دشمن قرار گرفته و نظامیان روس را از مناطق حساس و استراتژیک به عقب براند. اواخر تابستان، اوکراین در موقعیت خوبی برای شروع ضد حمله به مواضع روس ها قرار داشت و نظامیان روس را ناچار کرد تا از سرزمین هایی که پیشترها تصرف کرده بودند، خارج شوند.

روزهای نخست نوامبر، مقام های ارشد نظامی روس مجبور شدند اعتراف کنند که موقعیتشان در خرسون غیر قابل دفاع است؛ آنها بعد از آن به سوی روخانه دنیپرو عقب نشستند تا بدین طریق پیش از فرا رسیدن زمستان خطوط دفاعی تازه ای را تعریف نمایند.موفقیت ها در میدان نبرد، اوکراین را برای تجدیدنظر در اهداف خود جسورتر کرده تا جایی که امروز پیروزی کامل نظامیان این کشور گزینه ای دور از ذهن نیست. بی دلیل نیست برخی از مقام های اوکراین در باب پایان دادن به الحاق شبه جزیره کریمه و بازپس گیری کامل بخش هایی واقع در شرق و جنوب اوکراین رایزنی می کنند.

بازگشت به مرزهای 1991

وزیر دفاع اوکراین ماه سپتامبر تاکید کرد که این کشور در باب بازپس گیری سرزمین های از دست رفته سازش نخواهد کرد. او در هفدهمین نشست سالانه راهبردی اروپایی یالتا خطاب به حاضران گفت ما می توانیم در باب بازگرداندن تمامیت ارضی و حاکمیت اوکراین در مرزهای شناخته شده بین المللی از سال 1991 رایزنی کنیم؛ این بدان معنا است که کریمه اوکراین است و دونباس نیز اوکراین. همزمان رئیس دفتر زلنسکی نیز خاطر نشان کرد که زمانی صلح محقق خواهد شد که مواضع ارتش روسیه در اوکراین در هم شکسته  شده و این کشور را به مرزهای سال 1991 بازگردد.

او در ادامه با اشاره به دادگاه نورنبرگ استدلال کرد که مقام های ارشد روسیه باید به اتهام جنایت جنگی  تحت پیگرد قانونی قرار بگیرند. در جریان محاکمه نورنبرگ است که جنایتکاران جنگی که امروز رهبری فدراسیون روسیه را عهده دار هستند و فرمان های جنایی صادر می کنند به عدالت سپرده خواهند شد. او خاطر نشان کرد که روسیه باید هزینه حمله اش را بپردازد و نسل بعدی اش نیز باید هزینه دهند. این عبارت، کنایه ای نه چندان ظریف بود که نشان از دیدگاه اوکراین به ماحصل جنگ داشت. کی یف باور دارد نظامیان روس و شخص پوتین بازنده جنگ در اوکراین هستند.

 رویای خیالی پوتین

زلنسکی ماه اکتبر عبارات رئیس دفترش را تکرار کرد و گفت که اوکراین قطعا کریمه را آزاد خواهد کرد. این لفاظی ها نشان می دهد که کی یف در حال تغییر مواضعش است و به چیزی فراتر از پیروزی می اندیشد.با این حال باید دید که آیا اوکراین قادر است در آستانه زمستان نیز مواضعش را اینگونه مستحکم نگاه دارد. شکست های پی در پی نظامیان روسی موجب شده تا جاه طلبی های روسیه کاهش یابد.

نشنال اینترست نوشته در آغاز نبرد تصور این بود که پوتین پیروز میدان است. طرح اصلی کرملین تصرف سریع کی یف و بریدن سر اوکراین بود. انتظار می رفت مقاومت در برابر حمله روس ها شکننده باشد. روسیه پیشتر کریمه را از آن خود کرده بود پس تصور می کرد با کشتن یا به زندان انداختن زلنسکی می تواند دولت دست نشانده اما وفادار به خود را در اوکراین تعریف کند. علاوه بر این، پیروزی کامل به معنای جذب اوکراین در حوزه نفوذ روسیه است، رژیم تازه تاسیس خیالی پوتین در کی یف می توانست شبیه ساختار تعریف شده تحت رهبری الکساندر لوکاشنگو، وفادار تزار در بلاروس باشد.اما حالاشواهد نشان می دهد که پیروزی در این نبرد برای روسیه، خیالی است باطل.

شکست نیروهای روس در تصرف فرودگاه آنتونوف در نهایت زمینه را برای درهم شکسته شدن مواضع روسیه در اوکراین هموار کرد. مقام های روس علنا با طرح این ادعا که طرح نخست تکمیل شده این ادعا را تایید کردند.مخاطب این عبارت تاکتیکی زبانی مخالفان داخلی بودند تا قانع شوند پیروز میدان هستند. با این حال بعید است پئتین و فرماندهان ارشدش پشت درهای بسته به این موفقیت خیالی باور داشته باشند. با این حال موفقیت های میدانی نیازمند تغییر استراتژی است،از همین رو کرملین شرق و جنوب اوکراین را در اولویت قرار داده است. پوتین امروز به دنبال پیروزی در جغرافیای محدودتری است. در شرایط کنونی پوتین شاید این نظریه را مطرح کند که که تعریف بسیج توده ای قادر است شکست های پیشین را جبران کند.

زورآزمایی برای کسب امتیاز بیشتر

امروز فراتر از تردیدها و پرسش ها، پوتین ممکن است درگیر پیامدهای سیاسی و اقتصادی جنگ در اوکراین شود. به همین دلیل مسکو بازپس گیری شرق و جنوب را در اولویت قرار داده است. حال اگر بتواند بر این مناطق مسلط شود، مبلغان پوتین این توان را دارند نسخه ای از پیروزی را براساس امنیت این مناطق ارائه دهند.

فعلا نه اوکراین و نه روسیه تمایلی به مذاکره ندارند. به طور کلی دولت ها زمانی پرای پایان دادن به جنگ پشت میز مذاکره می آیند که در موقعیت نظامی برتری قرار داشته باشند تا بدین طریق بتوانند از رقیب امتیاز گرفته یا تحقق صلح را ضرورت بدانند. کی یف امروز به لحاظ نظامی برای گرفتن امتیاز در موقعیت بهتری قرار دارد. زمزمه هایی هم از جانب متحدان غربی اوکراین شنیده می شود مبنی بر این که اوکراین باید در شرایطی که دست بالا را دارد زمینه را برای گفتگو فراهم کند.

با این همه دولت زلنسکی تاکید دارد تا زمانی که روس ها به طور کامل از اوکراین خارج نشدند، گفتگویی انجام نخواهد شد.از طرف دیگر احتمال موافقت مسکو با مذاکرات اندک است. روسیه از منظر نظامی در وضعیت بدی قرار گرفته اما این شرایط غیر قابل برگشت نیست.

زمستان فرصتی برای بازتعریف تاکتیک ها

پوتین کماکان تشنه موفقیت در میدان رزم است تا بتواند مردمان داخل روسیه را ارضا کند. اگر این خواسته محقق نشود پوتین ممکن است به گفتگو برای صلح رضایت دهد.با این حال در شرایط کنونی بعید است آتش بس برقرار گردد؛ دو کشور عزمشان را جزم کردند تا زمانی که مزیت نظامی به دست نیاورده و از آن به عنوان اهرم فشار برای دستیابی به نتیجه ای مطلوب استفاده نکنند، گزینه مصالحه را کنار بگذارند.

تصور می شود با کاهش دما در زمستان، سرعت درگیری ها کاهش خواهد یافت.این وضعیت به سیاستگذاران روس و اوکراین فرصت می دهد تا در باب گام های بعدی شان فکر کرده و اهدافشان را ارزیابی کنند.