چرا از انتشار ویدیوی جنجالی بی‌بی‌سی جلوگیری شد؟

به گزارش اکوایران دولت دست راستی هند از اختیارات اضطراری خود استفاده کرده تا مانع از پخش مستند بی‌بی‌سی درباره‌ی شورش‌های سال 2002 گجرات هند شود که نقش رهبری نخست‌وزیر نارندرا مودی را به پرسش می‌گیرد.

به گفته خبرگزاری الجزیره، دولت این کشور مستند دو قسمتی بی‌بی‌سی با عنوان «هند: مورد مودی» را یک فیلم تبلیغاتی نامیده است و به توییتر دستور داد تا بیش از 50 توییت مرتبط با این مستند را حذف کند، در حالی که به یوتیوب دستور داده‌ شده که هرگونه آپلود این ویدیو را مسدود کند.

روز سه شنبه نمایش این مستند در یکی از دانشگاه‌های برتر هند توسط مقامات مختل شد. ظاهراً مقامات دانشگاه، خطوط برق و اینترنت دفتر انجمن دانشجویان را که این مراسم را برگزار کرده بود قطع کرده‌اند. رسانه‌های هندی گزارش دادند که به سمت دانشجویانی که در حال تماشای فیلم بودند سنگ پرتاب شده است.

نمایش این فیلم در سایر نقاط کشور نیز گزارش شده است، در حالی که رهبران مخالفان، روزنامه‌نگاران و فعالان با سرپیچی از دستور دولت، این مستند را در رسانه‌های اجتماعی به اشتراک می‌گذارند.

در سال 2002 در گجرات چه اتفاقی افتاد؟

در اواخر سال 2001، مودی به عنوان وزیر ارشد ایالت گجرات هند منصوب شد تا درگیری‌های درونی حزب بهاراتیا جاناتا (BJP) را حل کند.

تا آن زمان، مودی یکی از اعضای برجسته RSS بود، یک گروه عقیدتی و شبه‌نظامی راست افراطی که در سال 1925 بر اساس خطوط احزاب فاشیست اروپایی آن زمان تاسیس شد و BJP و شماری دیگر از احزاب هند از نظر ایدئولوژیک پیرو آن هستند. هدف RSS ایجاد یک کشور هندو قومی در هند است که در آن 200 میلیون مسلمان این کشور شهروند درجه دو باشند.

در فوریه 2002، قطاری -با تعداد زیادی از زائران هندو که از معبد شهر آیودیا در ایالت اوتار پرادش به خانه بازگشتند - آتش گرفت و 59 نفر در آن کشته شدند. در حالی که دولت ایالتی به رهبری مودی مدعی بود که فروشندگان مسلمان ایستگاه گودرا قطار را آتش زدند، گزارش سال 2006 کمیته منصوب دولت فدرال به این نتیجه رسید که آتش سوزی قطار تصادفی بوده است.

به محض انتشار خبر حادثه گودرا، اوباش هندو به محله‌های مسلمان‌نشین در سراسر گجرات هجوم بردند. بیش از 2000 نفر که بیش‌تر آنها مسلمان بودند کشته شدند و ده‌ها زن مورد تجاوز جنسی قرار گرفتند. این واقعه یکی از فجیع‌ترین قتل‌عام‌های مذهبی در تاریخ هند بود و گجرات را به یکی از دو قطبی‌ترین ایالت‌های هند تبدیل کرد.

بسیاری از دولت‌های خارجی از جمله انگلستان در آن زمان تعامل با مودی را متوقف کردند و ایالات‌متحده سفر او به این کشور را ممنوع کرد.

اما این قتل عام همچنین باعث شد که مودی لقب Hridaysamrat (حاکم قلب هندوها) را به دست آورد و جایگاه او در RSS و BJP به شدت پیشرفت کرد. او تا سال 2014 به رهبری ایالتی گجرات ادامه داد، سالی که به دهلی نو نقل مکان کرد تا پانزدهمین نخست وزیری هند را بر عهده بگیرد.

فیلم بی بی سی درباره چیست؟

این مستند 59 دقیقه‌ای ادعا می‌کند که مودی -که در آن زمان وزیر ارشد گجرات بود- به پلیس دستور داده است تا چشم خود را بر خشونتی که روزها ادامه داشت ببندد.

این فیلم به سوابق محرمانه وزارت خارجه بریتانیا اشاره می‌کند که به نقل از منابع ناشناس می‌گوید که مودی با افسران ارشد پلیس ملاقات کرد و به آن‌ها دستور داد در حملات به مسلمانان مداخله نکنند. این گزارش همچنین می‌گوید که این خشونت‌ها «با انگیزه سیاسی» بوده و هدف «پاکسازی مسلمانان از مناطق هندو» بوده است.

گزارش وزارت‌خارجه انگلستان به این نتیجه می‌رسد که «بدون فضای معافیت از مجازات ایجاد شده توسط دولت ایالتی این شورش‌ها غیرممکن بود... نارندرا مودی مسئول مستقیم آن است».

به دنبال دستور دولت هند مبنی بر ممنوعیت این فیلم، بی‌بی‌سی در بیانیه‌ای گفت که «برای ساخت این مستند به شدت تحقیق شده و بر اساس بالاترین استانداردهای خبری تولید شده است... این مجموعه مستند تنش‌های میان اکثریت هندو و اقلیت مسلمان هند را بررسی می‌کند و به بررسی سیاست‌های نخست‌وزیر هند، نارندرا مودی در رابطه با این تنش‌ها می‌پردازد... در این مجموعه از طیف گسترده‌ای از شاهدان و کارشناسان استفاده شده است، از جمله پاسخ‌های اعضای حزب BJP... ما به دولت هند پیشنهاد دادیم که این حق را دارند که به موضوعات مطرح شده در این مستند پاسخ دهد، امّا دولت از پاسخ دادن خودداری کرده است».

واکنش‌ها به ممنوعیت در هند چه بوده است؟

دیدبان حقوق‌بشر روز یکشنبه در بیانیه‌ای گفت: «وظایف نسبت به حقوق‌بشر زمانی برآورده می‌شوند و زخم‌ها زمانی بهبود می‌یابند که تعهد واقعی به عدالت و اصلاح وجود داشته باشد . در عوض، حامیان BJP از مردانی تجلیل کرده‌اند که به تجاوز جنسی و قتل در شورش‌های سال 2002 محکوم شده‌اند».

این گروه حقوق بشری گفت: «ایدئولوژی BJP به سیستم قضایی و رسانه‌ها نفوذ کرده و حامیان حزب را قادر می‌سازند تا اقلیت‌های مذهبی، به ویژه مسلمانان را بدون مجازات تهدید، آزار و اذیت و حمله کنند». به گفته دیده‌بان حقوق بشر از زمانی که مودی در سال 2014 نخست‌وزیر شد، «مقامات هندی و حامیان BJP به سختی تلاش کرده‌اند تا تصویر مودی را اصلاح کنند. در سطح بین‌المللی، دیپلمات‌های هندی به شدت هرگونه انتقاد از دخالت مودی در نقض جدی حقوق بشر را رد می‌کنند».

در بیانیه دیده‌بان حقوق بشر آمده است که مودی «به دنبال آن است که تعامل بین‌المللی با هند را تنها حول محور توسعه و مشارکت استراتژیک هدایت کند، اما اگر دولت او تلاش بیشتری برای محافظت از حقوق همه هندی‌ها بکند، وجهه هند بهتر خواهد بود».