جنگ‌های تاریخ معاصر چه چیزی درباره پایان درگیری در اوکراین به ما می‌گویند؟

به گزارش اکوایران، جنگ در اوکراین یک حس قوی دژاووی (آشنا پنداری) تاریخی را القا می‌کند. اگرچه در قرن بیست و یکم، وقایع جنگ از طریق عکس‌های نزدیک و شخصی از دوربین‌های تلفن همراه و فیلم‌های با کیفیت پهپاد‌ها ثبت شده‌اند، تصاویری که از نبرد توپخانه‌ها و جنگ سنگرها گرفته می‌شوند، به‌طور مشخص حس قرن گذشته را در خود دارند.

مانند تهاجم استالین به فنلاند در جنگ زمستانی 1939، ارتش روسیه توسط دشمن بسیار کوچکتر و کم‌تجهیزات‌تر زمین‌گیر و خون‌آلود شده است.

هر دو طرف اکنون در حال حفر خطوط دفاعی خود هستند، چرا که "عملیات نظامی ویژه مسکو" که قرار بود چند روز طول بکشد، وارد سال دوم یک جنگ فرسایشی شده است. روسیه موج‌ پس از موج از سربازان بسیج‌شده و مزدوران را به نبردهای نیمه انتحاری در اطراف شهرهایی مانند باخموت و وهلهدار می‌فرستد.

در همین حال، قدرت‌های غربی متعهد شده‌اند تانک‌های جنگی مورد علاقه خود را به اوکراین بدهند و صحبت‌های زیادی درباره حمله بهاری کیف وجود دارد. جو بایدن، چند هفته پیش در لهستان، یک روز پس از سفر اعلام نشده خود به کیف، گفت: «اوکراین هرگز به یک پیروزی برای روسیه تبدیل نخواهد شد، هرگز.»

این نوعی درگیری است که به گفته مارگارت مک میلان، مورخ جنگ و استاد بازنشسته در دانشگاه آکسفورد: «فکر نمی‌کردیم دوباره ببینیم». اکنون که بمباران اوکراین وارد سال دوم می‌شود، درگیری‌های گذشته، به‌ویژه جنگ‌های دوران مدرن، در مورد چگونگی پایان این جنگ به ما چه می‌گویند؟

پاسخ کوتاه: کارشناسان به الجزیره گفتند، در حالی که هر درگیری منحصر به فرد است و تمایل به سرپیچی از تاریخ دارد، شکست آشکار هر یک از طرفین در این جنگ بعید است. سناریوی محتمل‌تر، طولانی شدن جنگ است که هر دو طرف را خسته می‌کند، در حالی که نمی‌خواهند شکست را بپذیرند، چیزی که منجر به فریز شدن درگیری یا یک آتش‌بس نصف و نیمه می‌شود. پایان سریع خصومت‌ و نزاع بعید است.

روسیه ایران یا صربستان نیست

جنگ در اوکراین از لحظه‌ای که گردان‌های زرهی روسیه در فوریه 2022 از مرز اوکراین عبور کردند، ابعاد بین المللی به خود گرفت. درگیری که در آن یک قدرت بزرگ هسته‌ای و صادرکننده عمده انرژی، حاکمیت کشوری را که یکی از پایه‌های امنیت غذایی جهانی است، نقض کرد، هرگز قرار نبود فقط به دو کشور محدود شود.

ایالات متحده و متحدانش به سرعت کمک‌هایی را ارائه کردند که برای توانایی اوکراین در دفاع از خود حیاتی بود.

جنگ‌های قبلی، مانند جنگ هشت ساله ایران و عراق در دهه 1980، نیز به چنین کمک‌های خارجی وابسته بود. جرمی موریس، استاد مطالعات جهانی در دانشگاه آرهوس دانمارک، گفت: «در زمان‌های مختلفی در این مناقشه، موقعیت روسیه به ایران شبیه بوده است و اوکراین در آن جنگ - حتی به‌طور ناقص - منعکس‌کننده وضعیت عراق بوده است.

آن درگیری، که آن هم بین همسایگان بود و اساساً بر سر قلمرو و منابع صورت گرفت، سلاح‌های غربی کمک کردند تا عراق موفقیت‌های اولیه در میدان نبرد علیه ایران دست یابد که کشوری بسیار بزرگ‌تر است. در حالی که ایران مجبور بود به تاکتیک‌های پرهزینه‌تری مانند حملات امواج انسانی متوسل شود، جایی که ستون‌های توپخانه و پیاده‌نظام و به امید خسته کردن و شکست دادن دشمن، به سمت ستون‌های عراقی حمله می‌کردند و خطر تلفات سنگین را به جان می‌خریدند. موریس با اشاره به حمایت ایالات متحده از عراق برای پیشبرد منافع خود در خاورمیانه، به الجزیره گفت: «و یک جنگ نیابتی نیز در آن ادغام شده بود.»

البته یک تفاوت اساسی وجود دارد: عراق، برخلاف اوکراین، آن جنگ را آغاز کرد.

با این حال، تسلیحات غربی - حتی اگر به روشی تدریجی و محتاطانه ارائه می‌شوند - در اوکراین به طور مشابه کلید توقف پیشرفت روسیه بوده است. در تئوری، این امر به غرب امکان تاثیرگذاری در جهت‌گیری جنگ را می‌دهد. غرب می‌تواند - همانطور که اوکراین به دنبال آن بوده – با سرعت بیشتر سلاح‌های پیشرفته‌تری را به کیف ارائه کند، به این امید که روسیه را متقاعد کند که نمی‌تواند پیروز شود.

مک میلان اشاره کرد که در واقع، گاهی اوقات مهمترین عامل در پایان دادن به درگیری‌های جاری و متقاعد کردن طرف‌های متخاصم برای گفتگو، فشار بیرونی است.

او با اشاره به بمباران صربستان توسط ناتو در سال 1999 به الجزیره گفت: «جنگ صربستان علیه کوزوو به این دلیل پایان یافت که قدرت‌های خارجی درگیر شدند. یا جنگ داخلی در ایرلند شمالی تا حدی به دلیل فشار آمریکا و کمک واشنگتن برای ایجاد چارچوبی [برای صلح] کمک کرد».

اما محاسبات در اوکراین خود را به راه حل های مستقیم از خارج وام نمی دهد.

روسیه برخلاف ایران و صربستان یک قدرت هسته ای است. این کشور دارای یک ماشین جنگی داخلی و ذخایر عظیم نیروی انسانی و منابع است و موریس معتقد است که شانس خوبی وجود دارد که روسیه بتواند درگیری را در سال‌های آینده ادامه دهد.

جنگ و تحریم‌های غرب به جامعه و اقتصاد روسیه آسیب رسانده است، اما مسکو بدترین اثرات آن را کمرنگ کرده است و بعید است که آنقدر ضعیف شود که نتواند جنگ را دنبال کند. اقتصاد روسیه در سال گذشته تنها کمی بیش از 2 درصد کوچک شد - بسیار کمتر از حد انتظار.

موریس گفت: «روسیه قبلاً به دلیل مداخله در دونباس در شرق اوکراین در سال 2014 منزوی شده بود، بنابراین برای منزوی شدن آماده بود. استانداردهای زندگی روسیه ممکن است به شدت کاهش یابد، اما آنها هرگز در موقعیتی مانند کره شمالی قرار نخواهند گرفت- و حتی مردم کره شمالی بیش از 50 سال است که شرایطی را که در آن زندگی می کنند تحمل کرده‌اند.

بر خلاف مورد صربستان، کارشناسان سناریویی را پیش‌بینی نمی‌کنند که در آن ائتلاف غربی به رهبری آمریکا فعالانه به روسیه حمله کند.

دن رایتر، استاد علوم سیاسی در دانشگاه اموری و نویسنده کتاب چگونه جنگ‌ها پایان می‌یابند، گفت: «صربستان در مقایسه با ناتو ضعیف بود. هیچ راهی وجود ندارد که اکنون ناتو در اقدامی برانگیخته نشده علیه روسیه شرکت کند.»

ادامه دارد...