به گزارش اکوایران، ولیعهد غیر قابل پیش‌بینی عربستان به سختی تلاش دارد تا پویایی خاورمیانه را بازتعرف کند و در همین راستا با رقبای دیرین، چون تهران، پیمان اتحاد تعریف می‌کند و از آن طرف در اوپک پلاس تصمم جنجالی می‌گیرد؛ تصمیمی که بار دیگر بازارهای جهانی را غافلگیر کرد.

عبور از سیاست عدم تعامل

استراتژی تازه بن‌سلمان نشان از تلاش ریاض برای اثبات این گزاره است که این کشور بدون حمایت‌های ایالات متحده قصد دارد بر طرح چشم‌انداز اقتصادی 2030 متمرکز شود؛ طرحی که در آن صدها میلیارد دلار سرمایه‌گذاری شده است. به باور تحلیلگران این تغییر استراتژیک از سال 2019 کلید خورد؛ یعنی زمانی که ایالات متحده در برابر حمله موشکی و پهپادی به تاسیسات آرامکو سکوت اختیار کرد. از همین رو آنگونه که «عبدالعزیز ساجر»، تحلیلگر سعودی به خبرگزاری رویترز گفته، ریاض از سیاست عدم تعامل به سوی تعامل حرکت کرد تا بدین‌گونه بتواند بیش از همه بر طرح چشم‌انداز 2030 متمرکز شود.

تلاش برای بازتعریف اتحادهای منطقه‌ای همچون احیای روابط دیپلماتیک با ایران و سوریه و همچنین تلاش برای پیوستن به سازمان شانگهای در همین راستا قابل تبیین است و نشان می‌دهد که ریاض می‌خواهد با رقبا و قدرت‌های دیگر روابط طولانی‌مدتی را تعریف کند؛ حتی اگر بهای آن تنش با ایالات متحده باشد. به نوشته وال استریت ژورنال کاهش تولید نفت توسط عربستان سعودی و متحدانش نشان داد که چگونه محمد بن سلمان بی‌توجه به نگرانی‌های ایالات متحده و در راستای سیاست‌های انرژی ملی‌گرایانه‌اش حاضر است هزینه‌های هنگفتی را متحمل شود.

درباره «سیاست اول عربستان»

وال استریت ژورنال به نقل از تحلیلگران و مقام‌های سعودی آگاه به این موضوع نوشت که تصمیم اخیر ریاض مبنی بر کاهش دوباره تولید نفت پس از آن رسانه‌ای شد که وزیر انرژی این کشور ماه فوریه به طور خصوصی به تحلیلگران صنعتی گفته بود که پادشاهی کاهش بهای نفت تا 65 یا 70 را تاب می‌آورد. این دومین باری است که در کمتر از شش ماه گذشته، سعودی‌ها با وجود پیامدهای بالقوه قابل توجه، نگرانی‌های آمریکا را نادیده می‌گیرند؛ بویژه آنکه افزایش بهای نفت، ماشین جنگی روسیه را تقویت می‌کند.

ناظران می‌گویند تصمیم اخیر ریاض مبنی بر کاهش تولید نفت، سیگنالی است روشن که نشان می‌دهد سعودی‌ها برای حراست از بهای نفت در سطوحی که به نفعشان باشد هر کاری که لازم باشد، انجام خواهند داد. شاهزاده در حال اجرای سیاستی است که تحلیلگران سیاست اقتصادی از آن تحت عنوان «سیاست اول عربستان» از آن یاد می‌کنند؛ سیاستی که بر مبنای آن ریاض در شرایطی که در باب تعهد ایالات متحده به امنیت خود و متحدانش در خاورمیانه تردید دارد و در میانه رقابت‌های قدرت‌های بزرگ، منافع ملی‌اش را در اولویت قرار داده است.

بی‌تمایلی بن سلمان به واشنگتن

به گفته منابع آگاه، شاهزاده اواخر سال گذشته به نزدیکان خود گفته بود که دیگر تمایلی برای قانع کردن و راضی نگاه داشتن آمریکایی‌ها ندارد و از این پس در ازای هرآنچه به آمریکایی‌ها می‌دهد، چیزی طلب می‌کند. در همین راستا چهره‌های آشنا به سیاست‌های عربستان می‌گویند که گام‌های ریاض چندان غافلگیرکننده نبود، چراکه این کشور برای پرداخت هزینه پروژه‌های توسعه عظیم خود در داخل باید به دنبال هزینه‌های بالاتر باشند.

«فاروق سوسا»، اقتصاددان و فعال در حوزه خاورمیانه و شمال آفریقا در این باره به وال استریت ژورنال گفت که ریاض در قیاس با گذشته تمایل کمتری برای زیر پا گذاشتن منافع اقتصلادی اش در راستای حمایت از ایالات متحده دارد. به باور او، سعودی‌ها باید در برابر سناریوهای نزولی رکود جهانی و پیامدهای آن بر تقاضای انرژی که می‌تواند بهای نفت را به کمتر از میانگین سالانه 80 دلار در ازای هر بشکه برساند و کسری بودجه، از خود حراست کنند.

محرمانه‌های یک تصمیم

شواهد نشان می‌دهد که بن سلمان در نیمه راه طرح بلندپروازنه‌اش به دنبال آن است که از درآمدهای نفتی برای متحول کردن اقتصاد، بازسازی چشم‌انداز فیزیکی‌اش و اصلاح فرهنگ محافظه‌کارانه حاکم بهره‌مند شود. در ماه‌های اخیر مشاوران اقتصادی به شکلی محرمانه به سیاستگذاران ارشد هشدار داده‌اند که پادشاهی برای حراست از میلیاردها دلار هزینه برای پروژه‌هایی که تاکنون سرمایه‌گذاری‌های ناچیزی را از خارج جذب کرده‌اند، به افزایش بهای نفت برای پنج سال آینده نیاز دارد.

با این همه همانگونه که گروهی از تحلیلگران باور دارند تصمیم اخیر عربستان در اوپک پلاس پیامدهای سیاسی برجسته‌ای دارد و می تواند به تنش‌های حاکم در روابط ریاض و واشنگتن دامن بزند. «بیارن شیلدروپ»، تحلیلگر مسائل بین‌الملل، می‌گوید تصمیم اخیر عربستان مبنی بر کاهش تولید نفت می‌تواند هم روابط آمریکا و عربستان را پرتنش کند و هم ضربه‌ای جدی بر اقتصاد جهانی وارد کرده و بازار نفت را پر تلاطم و به روسیه کمک کند تا بهای بالاتری را برای نفت خام خود تضمین کند. مرکز تحقیقات خلیج فارس، اندیشکده مستقر در عربستان در این باره تحلیلی موسع تر دارد و در این باره نوشته که اتخاذ تصمیم مبنی بر کاهش تولید نفت نشان می دهد که تولیدکنندگان بزرگ نفت می‌خواهند از فشار غرب رها شده و سیاست مستقلی را در راستای منافع ملی شان  اجرایی کنند. «جیم کرین» پژوهشگر، در این باره به رویترز گفت که امروز بازیگران دارای نفت، صرفا به اهرم انرژی متوسل نمی‌شوند بلکه از اهرم‌های ژئوپلتتکی برای تحقق اهدافشان استفاده می‌کنند.