واکنش تند غرب به اظهارات جنجالی پکن پیرامون استقلال اوکراین/ طرح صلح ماکرون هوا شد؟

به گزارش اکوایران، تلاش‌های دیپلماتیک امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه برای جلب کمک چین جهت مداخله در جنگ اوکراین با مانع جدیدی روبرو شد. لو شای، سفیر چین در فرانسه به شبکه فرانسوی اِل‌سی‌آی گفت که اعضای اتحاد جماهیر شوروی سابق، کشورهای مستقلی نیستند. سخنی که ناقض مرزهای شناخته‌شده بین‌المللی در اروپای شرقی و مرکزی است.

به گزارش پایگاه بلومبرگ، اظهارات لو واکنش‌های تندی را به دنبال داشت؛ به ویژه در کشورهای بلوک شوروی سابق، از جمله استونی، لتونی و لیتوانی که اعلام کردند قصد دارند دیپلمات‌های چین را احضار کنند. به گفته افراد آشنا، دولت بایدن قبلاً از تماس ماکرون با چین ابراز ناراحتی کرده بود.

روز دوشنبه، سخنگوی وزارت خارجه چین با پس‌گرفتن این اظهارات گفت که چین به استقلال کشورهای عضو اتحاد شوروی سابق احترام گذاشته و موضعش در این باره تغییر نکرده است. اظهارات لو، تلاش‌های مکرون برای استفاده از مذاکرات مشاور سیاست خارجی خود و دیپلمات ارشد پکن جهت ایجاد ساختار مذاکرات آتی صلح روسیه و اوکراین را با مشکل مواجه کرد.

شک و تردیدها در مورد موفقیت کی‌یف در پس‌گیری سرزمین‌های اشغالی، به علاوه فشار مکرون برای مذاکرات صلح باعث شده که یک‌پارچگی جبهه متحدان اوکراین در خطر بیفتد.

اقدام یک‌جانبه ماکرون برای ورود به چنین مسئله دیپلماتیک حساسی بدون مشورت با همه اعضای اتحادیه اروپا، انتقاد متحدانش را برانگیخت که آن را ناعاقلانه خوانده و معتقدند که می‌تواند اتحاد جبهه غرب علیه روسیه را به خطر بیندازد. به گفته منابع آشنا، رویکرد رهبر فرانسه در قبال اوکراین، واکنش خوبی از سوی واشنگتن نیز نداشت.

روز جمعه، لو در پاسخ به این سؤال که آیا شبه‌جزیره کریمه را بخشی از اوکراین می‌داند، گفت که کشورهای اتحاد جماهیر شوروی سابق بر اساس قوانین بین‌المللی رسمیت ندارند. این سخنان با به‌رسمیت‌شناختن استقلال کشورهای بالتیک توسط چین در سال ۱۹۹۱ در تضاد است.

وزارت امور خارجه فرانسه گفت که از اظهارات سفیر ناراحت شده و از چین خواست تا روشن کند که آیا این اظهارات منعکس‌کننده موضع رسمی این کشور است یا خیر. جوزپ بورل، دیپلمات ارشد اتحادیه اروپا نیز گفت این اظهارات غیرقابل‌قبول است.

سخنان لو که به اظهارات تندش در تلویزیون مشهور است، مانند آب یخی روی ماکرون بود که امید داشت پکن را در روند صلح اوکراین مشارکت دهد. در حالی که چین در جنگ اوکراین ادعای بی‌طرفی دارد، موضع‌گیری‌هایش باعث تقویت وضعیت ولادیمیر پوتین شده است.

همچنین برخی دولت‌های شرقی اتحادیه اروپا، خشم خود از نگاه ماکرون به جبهه غربی را ابراز کرده‌اند؛ خصوصاً زمانی که رئیس‌جمهور فرانسه از خودمختاری استراتژیک اروپا و کاهش وابستگی به ایالات متحده صحبت می‌کند. او پس از سفر خود به چین در اوایل ماه جاری، وقتی از اروپا خواست که از واردشدن به نزاع آمریکا و چین بر سر تایوان اجتناب کند، مورد انتقاد قرار گرفت.

واکنش آمریکا

در تماس هفته گذشته بین ماکرون و جو بایدن، سردی لحن و تنش در متن منتشرشده گفتگوی آن‌ها حس می‌شد. به گفته یک مقام فرانسوی، روز پنج‌شنبه، دفتر مکرون بیانیه‌ای منتشر کرد تا هرگونه شایعه اختلاف با آمریکا در مسئله تایوان و چین را رد کند.

قبل از آن نیز دفتر بایدن بیانیه کوتاه‌تری منتشر کرد و گفت که این دو دوباره بر اهمیت حفظ صلح و ثبات در تنگه تایوان تأکید کردند. بیانیه فرانسه هیچ اشاره مستقیمی به تایوان نداشت.

به گفته افراد آشنا با خط فکر دولت بایدن، کاخ سفید از آزادکاری مکرون بدون مشورت با متحدانش در مورد اوکراین که یک موضوع ظریف دیپلماتیک است، آزرده‌خاطر است.

این افراد همچنین خاطرنشان کردند که این اولین‌بار نیست که مکرون طرحی برای صلح پیشنهاد کرده و سپس مجبور به عقب‌نشینی می‌شود. به نظر این افراد، از آنجایی که چینی‌ها تمایلی به استفاده از نفوذ خود بر پوتین ندارند، بنابراین بعید است که مکرون هم بتواند موفق شود.

تک‌روی دیپلماتیک

ماکرون قبلاً تمایل خود برای ابتکارات دیپلماتیک انفرادی را نشان داده که بسیاری از آنها شکست خورده‌اند. رئیس‌جمهور فرانسه در سفر اخیر خود به چین، از هدف خود برای متقاعدسازی شی جهت گفتگو با زلنسکی ناموفق بود.

مکرون در فوریه ۲۰۲۲ به مسکو سفر کرد تا از مسکو تضمین بگیرد که به اوکراین حمله نخواهد کرد. در آن زمان، مقامات فرانسوی گفتند که از پوتین تعهد گرفته‌اند که تنش‌ها را تشدید نکنند که کرملین بعداً این ادعا را رد کرد. دو هفته بعد از آن نیز روسیه به اوکراین حمله کرد.

ماکرون قبلاً گفته بود که نقش مهمی برای چین قائل است و به لطف روابط چین و روسیه می‌توان مسکو را سر عقل آورد. پکن نشانه‌ای مبنی بر تمایل به تحت فشار قراردادن مسکو برای خروج نیروهایش از اوکراین نشان نداده است.

بسیاری از کشورها تردید دارند که چین با توجه به تفاهم دوستی با روسیه بتواند به عنوان یک واسطه بی‌طرف عمل کند. شی و پوتین بارها متعهد شده‌اند که روابط خود از جمله در حوزه نظامی را تقویت کنند.