رویترز ادعا کرد: دولت بایدن نمی‌تواند بیش از این پیشرفت هسته‌ای ایران را نادیده بگیرد

به گزارش اکوایران، خبرگزاری رویترز مدعی شد که در شرایطی که آمریکا و متحدان اروپایی آن با حمله روسیه به اوکراین و افزایش تنش با چین دست و پنجه نرم می‌کنند، برنامه هسته‌ای ایران همچنان تهدیدی برای شعله‌ور شدن مجدد است.

سه مقام اروپایی گفتند که انگلیس، فرانسه و آلمان در نشانه‌ای از نگرانی اروپا، به ایران هشدار داده‌اند که اگر تهران اورانیوم را به حد مطلوب برای گریز هسته‌ای غنی کند، مکانیزم ماشه تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را فعال می‌کنند.

این تهدید که سال گذشته در نامه‌ای که قبلاً گزارش نشده بود توسط وزرای خارجه این کشورها ارسال شد، بر ترس غرب از اینکه ایران می‌تواند اورانیوم با درجه خلوص 90 درصد تولید کند، تأکید می‌کند.

این نگرانی‌ها در ماه فوریه پس از اینکه بازرسان سازمان ملل کشف کردند که ذرات اورانیوم با خلوص 83.7 درصد در تاسیسات هسته‌ای ایران وجود دارد، تشدید شد.

بحران مجدد بر سر ایران در زمان بدی برای جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا رخ خواهد داد؛ درحالی که بر حفظ حمایت متحدان از جنگ در اوکراین و متحد کردن کشورهای غربی برای عقب‌راندن چین از جاه‌طلبی‌های نظامی و دیپلماتیکش تمرکز دارد.

اما در حالی که برخی از دستیاران کاخ سفید ممکن است ترجیح دهند مسئله ایران را از میز رئیس جمهور دور نگه دارند، مقامات و تحلیلگران پیشنهاد کردند که آنها ممکن است به زودی دیگر امکان چنین کاری را نداشته باشند.

یک دیپلمات غربی که خواست نامش فاش نشود، گفت: «آنها مشغول اوکراین، روسیه هستند و فعلاً نمی‌خواهند جبهه دیگری را باز کنند. بنابراین، آنها می‌خواهند تمام تلاش خود را برای جلوگیری از این گریز 90 درصدی انجام دهند.»

«ماشه» تحریم‌های سازمان ملل؟

مقامات غربی بیم آن دارند که ایران مجهز به سلاح هسته‌ای بتواند اسرائیل و تولیدکنندگان عرب نفت خلیج فارس را تهدید کند و یک مسابقه تسلیحاتی منطقه ای را به راه بیندازد. ایران تلاش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای را رد می‌کند.

مقامات آمریکایی و اروپایی از زمان شکست مذاکرات غیرمستقیم آمریکا و ایران در مورد احیای توافق هسته‌ای 2015 بین ایران، بریتانیا، چین، فرانسه، آلمان، روسیه و آمریکا، به دنبال راه‌هایی برای مهار برنامه ادعایی تهران هستند.

این توافق که با هدف جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای انجام شد، تهران را ملزم می‌کرد که در ازای پایان تحریم‌های سازمان ملل، آمریکا و اتحادیه اروپا، محدودیت‌ها بر برنامه هسته‌ای خود و بازرسی‌های گسترده‌تر سازمان ملل را بپذیرد.

این توافق که غنی سازی اورانیوم ایران را به 3.67 درصد محدود کرده بود، در سال 2018 توسط ایالات متحده آمریکا لغو شد. دونالد ترامپ، استدلال می‌کرد که این اقدام «برای تهران بیش از حد سخاوتمندانه است.»

ترامپ تحریم‌های گسترده ایالات متحده را مجدداً اعمال کرد، که بسیاری از آن‌ها اثر ثانویه دارند که شرکت‌های غیرآمریکایی را مجبور می‌کند معامله با ایران را متوقف کنند یا در خطر از دست دادن دسترسی به بازار آمریکا باشند، اما تحریم‌های سازمان ملل دوباره فعال نشدند.

این توافق رویه‌ای را برای بازگشت بدون امکان وتوی تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران - از جمله تحریم نفتی و محدودیت‌های بانکی‌- در پاسخ به نقض‌های ایران تعیین کرده بود. هر یک از کشورهایی که قرارداد اصلی را امضا کرده‌اند می‌توانند مکانیسم ماشه را فعال کنند.

رویترز ادعا می‌کند که تحریم‌های آمریکا - حتی با تأثیرات ثانویه‌شان – نتوانسته‌اند ایران را از تولید سطوح خالص‌تر اورانیوم باز دارد و چین با خرید نفت ایران آنها را نادیده گرفته است و مشخص نیست که آیا اقدامات سازمان ملل مؤثرتر خواهد بود یا خیر.

اما ایران ممکن است از غنی‌سازی تا 90 درصد خودداری کند تا از واکنش عمومی و احتمالاً شدید به بازگشت تحریم‌های سازمان ملل اجتناب کند.

یک مقام ارشد هسته‌ای ایران گفت که تهران احیای تحریم‌های سازمان ملل را تحمل نمی‌کند. او به رویترز گفت: «اگر طرف‌های دیگر به هر بهانه‌ای آن را فعال کنند، مسئول تمام عواقب آن خواهند بود». واکنش ایران می‌تواند چیزی مانند خروج از NPT (معاهده منع گسترش سلاح های هسته‌ای) تا سرعت بخشیدن به کار هسته‌ای باشد.

خروج از NPT ایران را برای دستیابی به سلاح‌های هسته‌ای آزاد می‌کند. تهدید این مقام ایرانی صریح‌تر از اظهارات سخنگوی وزارت خارجه ایران بود که روز دوشنبه تنها گفت که ایران به قدرت‌های غربی گفته است که چگونه واکنش نشان خواهد داد.

هنوز مشخص نیست که آیا ذرات 83.7 درصد به عمد ایجاد شده اند یا خیر. اما مقامات و تحلیلگران غربی می‌گویند که تولید اورانیوم 90 درصدی توسط ایران پاسخ قابل توجهی را می‌طلبد.

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت بایدن «کاملا متعهد» است که مطمئن شود ایران هرگز به سلاح هسته‌ای دست پیدا نمی‌کند.

سخنگوی وزارت امور خارجه با اشاره به احتمال اقدام نظامی افزود: «ما معتقدیم دیپلماسی بهترین راه برای رسیدن به این هدف است، اما پرزیدنت بایدن نیز به صراحت گفته است که ما هیچ گزینه‌ای را از روی میز حذف نکرده‌ایم.»

«دیر یا زود با بحران مواجه می‌شوید»

 در حالی که مقامات غربی می‌خواهند درهای دیپلماسی را باز بگذارند، تنش با روسیه و چین این کار را سخت‌تر می کند.

اختلافات بر سر جنگ اوکراین –که غرب مدعی است ایران در آن به روسیه کمک نظامی می‌کند- و افزایش تنش‌های چین و آمریکا، احتمال احیای این توافق را بیش از پیش کاهش می‌دهد، در حالی که مشخص نیست مسکو یا پکن چقدر می‌خواهند برای احیای آن تلاش کنند.

اگر توافق به پایان برسد، غرب سه گزینه اصلی دارد: بازدارندگی، اقدام نظامی، یا یک ترتیب مذاکره‌ای جدید. بازدارندگی یک جنبه منفی دارد: می‌تواند به تهران فرصت دهد تا به سمت گریز هسته‌ای حرکت کند.

دنیس راس، یک دیپلمات کهنه‌کار آمریکایی که اکنون در اندیشکده انستیتوی واشنگتن برای سیاست خاور ‌نزدیک کار می‌کند، پیشنهاد کرد که بایدن باید کار بیشتری انجام دهد تا ایران را از عواقب غنی‌سازی به سطوح بالاتر مطلع کند.»

او گفت: «اگر به اندازه کافی برای متقاعد کردن ایرانی‌ها نسبت به خطراتی که با اقداماتشان ایجاد می‌کنند انجام ندهید، در مقطعی با بحران مواجه خواهید شد، زیرا آنها تا 90 درصد پیش خواهند رفت. آنچه می بینید تلاشی برای راه رفتن روی این طناب است.»