به گزارش اکوایران، نوذر شفیعی - استاد دانشگاه تهران - در مورد این مساله گفت: «چند دلیل را برای درگیری‌های مرزی بین ایران و طالبان می‌توان ذکر کرد که یک دلیل آن سطح خُرد است. در این سطح مهمترین عامل، عدم تجربه نیروهای طالب در امور مرزبانی و‌ آشنا نبودنشان با قوانین و مقررات مرزداری است. چون وقتی رفتار کشورها را تحلیل می‌کنیم بعضا برخی حکومت‌ها جدید هستند که این حکومت‌ها همچون طالبان چون تازه به قدرت رسیده‌اند و پیش از آن نیز درگیر جنگ‌های داخلی بودند خیلی از موازین بین‌المللی مطلع نیستند.»

بی‌اطلاعی طالبان

شفیعی ادامه داد: «گاهی این مسأله در سطح رهبران آن گروه یا حکومت است و گاهی نیز تا حد نیروهای مرزبانی این ناآشنا بودن به مسائل بین‌المللی را شاهد هستیم. بنابراین از یک سو احتمالا نیروهای طالب که امور مرزبانی را برعهده دارند راجع به قوانین و مقررات مرزی و حدود و سرحدات مرزی بی‌اطلاع هستند و از سوی دیگر فرهنگ سیاسی آنها به گونه‌ای نیست که اگر متوجه موضوعی نیستند آن را از طریق گفتگو و کسب آگاهی از موضوع حل و فصل کنند.»

اختلافات ملی

شفیعی در ادامه گفت: ممکن است آنچه در مرزها اتفاق می‌افتد مرتبط با مسائل در سطح ملی و روابط طالبان و ایران باشد که اگر این موضوع را مدنظر قرار دهیم، درگیری‌های مرزی بین ایران و افغانستان نمودی از تعارض‌های کلی بین دو طرف است. وی در باره این تعارضات نیز توضیح داد:« عدم به رسمیت شناختن طالبان توسط ایران، بحث رودخانه هیرمند و موضوعاتی از این قبیل از جمله موضوعات اختلافی بین دو طرف است.»

این کارشناس مسائل آسیا تاکید کرد که اگر درگیری‌های مرزی انعکاس این تعارضات ملی باشد ممکن است پیامدهای خطرناکی به همراه داشته باشد. چرا که موضوع در سطح خرد می‌تواند توسط مرزبانان یا رهبران سیاسی در هر دو کشور با گفتگو حل و فصل شود اما اگر این مسأله به بخشی از موضوعات ملی تبدیل شود، حل آن دشوار است. 

پروژه بین‌المللی

این استاد دانشگاه، سطح سومی را نیز برای چنین تنش‌هایی تعریف کرد و آن، سطح بین‌المللی است. شفیعی توضیح داد: «گاهی آنچه که در مرزها اتفاق می‌افتد انعکاس یک پروژه بین‌المللی است؛ فراموش نکنیم آمریکایی‌ها وقتی افغانستان را ترک کردند یکی از سناریوهای‌شان این بود که کشورهای هم‌مرز با افغانستان را آسیب‌پذیر کنند. حال این آسیب‌پذیری یا از طریق مدیریت آشوب در افغانستان یا از طریق آزاد شدن گروه‌های رادیکال در این کشور است و یا ممکن است طالبان با آمریکایی‌ها زدوبندهای سیاسی انجام داده باشد.»

این کارشناس مسائل آسیا در پایان هم گفت که بعید نیست این تعارضات مرزی، انعکاس اختلافات ایران با سطح سیستم بین‌الملل باشد که در این صورت ایران باید به مسأله مرزی نه فقط به عنوان یک پدیده در مرزها، بلکه آن را به عنوان یک پروژه‌ کلان‌تر ببیند و تصمیم درست اتخاذ کند.