تردید بزرگ در واشنگتن؛ فرمان کابینه از دستان بی‌بی خارج شده!

به گزارش اکوایران، دولت ایالات متحده آمریکا در توانایی نتانیاهو برای مدیریت کابینه و پایگاه راست افراطی تردید کرده و تقریبا به این باور گراییده که فرمان ماشین کابینه از دست نتانیاهو در رفته و او به تنهایی عامل اصلی و تصمیم‌گیر نهایی نیست.

اکنون تقریباً در هر مصاحبه‌ا‌ی که بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر پس از بازگشت به قدرت انجام می‌دهد باید پاسخگو باشد که چگونه شرکای ائتلاف راست افراطی خود را مدیریت خواهد کرد.

فرمان از دست بی‌بی خارج شده؟

طبق آنچه در گزارش اسرائیل تایمز آمده، نتانیاهو در اوایل فوریه در رابطه با جناح راست به سی‌ان‌ان گفت: «من به آن‌ها نپیوستم، آن‌ها به من ملحق شدند و این من هستم سیاست را هدایت می‌کنم.». وی در این راستا گفت: « هر دو دستم روی فرمان است.»

دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده در ابتدا این روایت را پذیرفت و از آن برای توضیح اینکه چرا تعامل خود با تل‌آویو را تا حد زیادی به دفتر نخست‌وزیر محدود می‌کند و نه وزارتخانه‌هایی که توسط اعضای صهیونیسم مذهبی افراطی ملی‌گرا و احزاب تندرو رهبری می‌شوند، استفاده کرد.

تام نایدس سفیر ایالات متحده در اسرائیل در مصاحبه‌ای در ژانویه گفت: «ما تنها با نخست‌وزیر سر و کار داریم. او به ما گفت که دست‌هایش را بسیار محکم روی فرمان گذاشته است.»

اما در حالی که شهرک‌نشینان جسورتر شده و فعالیت‌های نظامی‌ و مخرب‌شان در کرانه باختری را افزایش می‌دهند، کابینه نتانیاهو برنامه‌ای برای محدود کردن قدرت دیوان عالی دادگستری را پیش می‌برد، سه مقام دولت بایدن این هفته به تایمز اسرائیل گفتند که واشنگتن متقاعد نشده است که رهبر قدیمی لیکود کنترل را در دست دارد.

درست در چند روز گذشته، کابینه موافقت کرد که اصلاحات قضایی بحث برانگیز خود را بدون حمایت اجماعی‌ که نخست وزیر اصرار داشت به دنبال آن باشد، ادامه دهد. شهرک‌نشینان خشن روستاهای فلسطینی را در سراسر کرانه باختری غارت کردند. وزارت دفاع اعلام کرد که طرح‌های ساخت بیش از 4500 خانه مسکونی را پیش خواهد برد و کابینه قطعنامه‌ای را تصویب کرد که به رهبر صهیونیسم مذهبی بزالل اسموتریچ عملاً تمام کنترل بر تصویب برنامه‌ریزی برای ساخت و ساز کرانه باختری و تسریع چشمگیر روند توسعه شهرک‌های موجود را می‌دهد.

تحرکات اخیر کابینه با حمایت لیکود پیشرفت کرده، اما برخی این حمایت را اجباری می‌دانند و خاطرنشان می‌کنند که این اقدامات آنچه را که نتانیاهو می‌گوید اهداف اصلی سیاست‌اش است، تضعیف می‌کند.

به گفته یک مقام آمریکایی: «بی‌بی به ما گفت که او حتی واقعاً به اصلاحات قضایی اهمیت نمی‌دهد و چیزی که او واقعاً می‌خواهد یک توافق [عادی‌سازی] با عربستان سعودی و جلوگیری از ایران هسته‌ای است، اما همه قرائن خلاف این را نشان می‌دهد». این مقام رسمی نخواست نامش فاش شود.

این مقام آمریکایی گفت: «او به ما گفته که دست‌هایش روی فرمان است، اما واضح است که او تنها کسی نیست که روی صندلی راننده نشسته است.»

شهرک‌سازی و عادی‌سازی روابط با سعودی

نتانیاهو حتی در حالی که به نظر می‌رسد کنترلش بر کابینه و جناحش سست شده است، همچنان به مصاحبه با رسانه‌های خارجی ادامه می‌دهد تا نشان دهد که همچنان یک بازیگر تأثیرگذار در صحنه جهانی است.

هفته گذشته، نتانیاهو به صورت زنده در اسکای نیوز در مورد اینکه چگونه یک توافق عادی‌سازی بین اسرائیل و عربستان سعودی «یک جهش کوانتومی به جلو» خواهد بود و «تاریخ را تغییر خواهد داد» صحبت کرد.

ریاض تصریح کرده که اکثر خواسته‌هایش برای توافق از واشنگتن است، زیرا به دنبال تقویت مشارکت امنیتی خود با ایالات متحده است. یک مقام آمریکایی در ماه می این ماجرا را به تایمز اسرائیل گفت، با این حال، این کشور همچنین تاکید کرده که هیچ توافق عادی‌سازی با اسرائیل بدون مطرح ساختن مهمترین مسائل فلسطین ممکن نخواهد بود.

با این حال، دو روز پس از مصاحبه با اسکای نیوز، کابینه نتانیاهو برنامه‌های خود را برای گسترش بیشتر حضور اسرائیل در کرانه باختری اعلام کرد؛ سرزمینی که فلسطینی‌ها آن را بخش مسلمی از کشور خود می‌دانند.

این مقام آمریکایی روز سه شنبه اذعان کرد که اقدامات شهرک‌سازی ممکن است به طور مستقیم بر تلاش‌های دولت بایدن برای میانجی‌گری برای یک توافق عادی سازی بین اسرائیل و سعودی‌ها تأثیر نگذارد. اما حتما تاثیرات غیرمستقیم خود را خواهد داشت. این مقام آمریکایی ابراز تاسف کرد: «من به‌طور منحصربه‌فردی روی انجام هیچ کاری که مانع از انجام توافق عربستان شود، تمرکز نمی‌کنم، اما آنها نتوانسته‌اند این کار را انجام دهند». این مقام آمریکایی گفت که نخست وزیر به دلیل نگرانی‌های معطوف به سیاست داخلی با محدودیت مواجه است.

دومین مقام آمریکایی گفت، در حالی که نگرانی‌های امنیتی اسرائیل توپ را در زمین کاخ سفید باقی می‌گذارد، زمانی که پاسخ او به حملات تروریستی اعلام ساختن خانه‌های شهرک‌سازی بیشتر است، «او ما را از دست می‌دهد». ودانت پاتل، سخنگوی وزارت امور خارجه روز چهارشنبه گفت: «اقدامات یکجانبه مانند این مورد - مانند پیشبرد شهرک سازی - تنها به تنش دامن می‌زند و چشم انداز راه‌حل ‌‌‌[به اصطلاح]  دو دولتی را تضعیف می‌کند.

اقدامات نتانیاهو به سمت آشتی با فلسطینی‌ها نیز مقامات را کم‌تر تحت تاثیر قرار داده است. در فوریه، توافق برای توقف موقت برنامه‌ریزی برای شهرک‌سازی‌های جدید به سرعت توسط نخست‌وزیر کم‌اهمیت پنداشته شد، زیرا او به دنبال تسکین و جلب حمایت پایگاه جناح راست بود.

در همان ماه، دفتر نخست وزیر طرحی را برای تعدادی از اقدامات برای تقویت مالی تشکیلات خودگردان و کاهش بار مالیاتی آن فاش کرد. اما علیرغم اینکه یکی از مقامات ارشد شورای امنیت ملی اسرائیل در ماه آوریل گفت که این اقدامات تایید نهایی را دریافت کرده، مقامات اسرائیلی و فلسطینی در این هفته به تایمز اسرائیل تایید کردند که بیشتر منابع مالی هنوز به رام الله نرسیده است. سومین مقام آمریکایی اظهار تاسف کرد: «حتی ساده‌ترین گام‌هایی که به ما وعده داده شده بود، محقق نشد.»

آیا زمان تغییر استراتژی رسیده؟

از آنجایی که واشنگتن اعتماد خود را به توانایی نتانیاهو از دست می‌دهد، ممکن است دولت بایدن را مجبور کند که تصمیم خود را برای تعامل نه فقط با او بلکه با سایر چهره‌ها و وزارتخانه‌ها نیز، در نظر بگیرد.

اسموتریچ به ویژه با منافع ایالات متحده مرتبط است، با توجه به این که وزارت دارایی او می‌تواند نقش مهمی در تقویت تشکیلات خودگردان دارای کمبود نقدینگی ایفا کند. با این حال، در شش ماه گذشته، اسموتریچ از این پست استفاده کرده و ده‌ها میلیون دلار از رام‌الله به خاطر پرداخت‌های رفاهی که رام‌الله به تروریست‌ها و خانواده‌هایشان می‌دهد، دریغ کرده است.

مقام دوم او به عنوان وزیر جوان در وزارت دفاع و مسئول امور شهرک سازی، موقعیت دیگری است که با ملاحظات واشنگتن همپوشانی دارد. نایدس - که ماه آینده از سمت خود کناره‌گیری می‌کند - هنوز با اسموتریچ یا وزیر امنیت عمومی ایتامار بن گویر ملاقات نکرده است، اگرچه او اصرار دارد که از دیدار با هیچ فردی در کابینه اسرائیل مضایقه نمی‌کند.

به گفته یک اسرائیلی، برادران هرتزوگ - رئیس جمهور آیزاک و مایکل سفیر اسرائیل در ایالات متحده - پیشنهاد داده‌اند که ملاقاتی بین نیدس و اسموتریچ ترتیب دهند و به نماینده آمریکا گفته‌اند که این می‌تواند فرصتی برای او باشد تا بر وزیر راست افراطی تأثیر بگذارد.  

این منبع توضیح داد که اسموتریچ در صورت داشتن رابطه با نایدس در موقعیت بسیار دشوارتری در صورت رد درخواست از سوی نایدس قرار خواهد گرفت. اما نایدس از پذیرفتن پیشنهاد هرتزوگ‌ها امتناع کرده است، و پس از اینکه اسموتریچ از کابینه اسرائیل خواست تا روستای فلسطینی هووارا را در ماه مارس «نابود» کند، احتمال برگزاری جلسه کاهش یافت.

تعامل با چنین شخصیت بحث‌برانگیزی پیامدهای سیاست خارجی برای دولت بایدن خواهد داشت، اما در داخل نیز بر او تأثیر می‌گذارد. رئیس‌جمهور دموکرات هنوز باید به جناح مترقی حزبش پاسخ دهد و با سؤالات سخت جامعه یهودی آمریکایی که عمدتاً از اسموتریچ دوری کرده‌اند، مواجه خواهد شد.

اولین مقام آمریکایی با اشاره به مخالفت ایدئولوژیک رهبر حزب صهیونیسم مذهبی با راه حل [به اصطلاح] دو دولتی و سابقه اظهارات علیه فلسطینی‌ها، این تصور را که همکاری با اسموتریچ به سود دولت بایدن خواهد بود، رد کرد. در عوض، آنها ابراز نگرانی کردند که ملاقات اسموتریچ به جای تعدیل اعمالش، دیدگاه های او را مشروعیت بخشد.