به گزارش اکوایران، پس از کودتای نیجر و حمایت روسیه از این کنش سیاسی و اجتماعی، دنیا درگیر بازی ژئوپلیتیکی انرژی شده که شواهد نشان می دهد برنده آن روسیه خواهد بود. ایالات متحده آمریکا به دلیل وابستگی شدید به انرژی هسته‌ای روسیه پس از جنگ سرد و عدم علاقه کاخ سفید برای غنی سازی اورانیوم به بحران حادی برخورده و با حمایت روسیه از نیجر که جایگاه مهمی در ذخایر اورانیوم دارد، جهان را درگیر وضعیت اضطراری کرده است. با قرارگرفتن نیجر در مدار روسیه، ۶۰٪ از منابع معدنی جهان تحت اختیار ولادمیر پوتین و هم پیمانانش قرار خواهد گرفت. ایالات متحده و فرانسه برای حل این مشکل باید هرچه سریع‌تر با یکدیگر همکاری کنند.

مبارزه برای کنترل اورانیوم

به گزارش خبرگزاری بلومبرگ، شهر آرلیت، یک شهرک متروک در حاشیه جنوبی صحرای افریقا، محل رخداد جدیدی برای یک کشمکش ژئوپلیتیکی دیگر، یعنی مبارزه برای کنترل اورانیوم، سوخت صنعت هسته‌ای است.

در دهه ۱۹۵۰ و در حوالی خشک شمال نیجر، زمین‌شناسان فرانسوی این ماده معدنی رادیواکتیو را کشف کردند. از آن زمان، شرکت‌های دولتی فرانسه آن را از مستعمره سابق خود استخراج کرده و نیجر را به هفتمین تولیدکننده بزرگ اورانیوم جهان تبدیل کرده‌اند.  در سال ۲۰۲۲، معادن اطراف آرلیت 25 درصد از کل واردات اورانیوم اتحادیه اروپا را به خود اختصاص داد.

 اکنون، یک کودتا در این کشور فقیر غرب آفریقا این جریان را به خطر انداخته است. اگرچه این کالا ممکن است به اندازه نفت، گاز یا حتی زغال سنگ خبرساز نباشد، اما برای جهانی که به شدت به انرژی بدون کربن نیاز دارد، بسیار حیاتی است.

در حالی که به نظر نمی‌رسد کرملین مستقیماً پشت کودتا باشد، ماشین تبلیغاتی آن احساسات ضدفرانسوی و ضدآمریکایی را در سراسر منطقه جنوب صحرای آفریقا گسترش داده است. جای تعجب نیست که این منطقه از سال ۲۰۲۰ شاهد انقلاب‌هایی در بورکینافاسو، چاد، گینه، مالی و سودان بوده است.

روسیه، مداخله‌گر ژئوپلیتیک انرژی

در نیامی، پایتخت نیجر جمعیت حامی کودتا پرچم روسیه را به اهتزاز درآورده‌اند تا امپریالیسم فرانسه را محکوم کنند. یوگنی پریگوژین، رئیس گروه شبه‌نظامی روس واگنر از کودتای ارتش استقبال کرد. در حال حاضر، واگنر در کشور کودتازده مالی که همسایه نیجر است، فعالیت می‌کند. کرملین به طرق مختلف در ژئوپلیتیک انرژی مداخله دارد.

 اگر نیجر در مدار روسیه قرار گیرد، وابستگی جهان برای انرژی اتمی به مسکو و هم‌پیمانانش افزایش می‌یابد. قزاقستان و ازبکستان به عنوان بخشی از شوروی سابق، در میان تولیدکنندگان برتر اورانیوم در جهان هستند که حدود ۵۰ درصد از منابع معدنی جهان را به خود اختصاص می‌دهند. اگر روسیه و نیجر را نیز به آن اضافه کنید، این سهم به بالای ۶۰ درصد خواهد شد.

اورانیوم آغازکننده چرخه سوخت هسته‌ای است. در حالی که روسیه ششمین معدن بزرگ اورانیوم در جهان را دارد، قدرت واقعی آن در جای دیگری از این چرخه نهفته است: تبدیل این کالا به میله‌های سوخت اتمی قابل استفاده برای راکتورهای غیرنظامی از طریق غنی‌سازی.

بر اساس داده‌های انجمن جهانی هسته‌ای، روسیه نزدیک به 45 درصد از بازار جهانی غنی‌سازی اورانیوم را در اختیار دارد. این سنگری است که مقامات آمریکایی اخیراً آن را «آسیب‌پذیری استراتژیک» نامیده‌اند که «ناپایدار» است. در سال گذشته، حدود یک‌سوم کل اورانیوم غنی‌شده مصرف‌شده توسط شرکت‌های آب و برق ایالات متحده از روسیه و با هزینه‌ای نزدیک به یک میلیارد دلار به یک شرکت تحت کنترل مستقیم کرملین پرداخت شد. حتی پس از حمله روسیه به اوکراین نیز واشنگتن واردات سوخت هسته‌ای روسیه را ممنوع نکرده است.

آمریکای وابسته، روسیه‌ی خوش‌شانس

در 50 سال اول عصر هسته‌ای، آمریکا به خود متکی بود، اما با پایان جنگ سرد، تا حد زیادی استخراج اورانیوم و غنی‌سازی را کنار گذاشت.  به گفته جان واگنر، رئیس آزمایشگاه ملی آیداهو در وزارت انرژی ایالات متحده، امروزه ایالات متحده عمدتاً «به منابع بین‌المللی سوخت هسته‌ای وابسته است».

چگونگی تسلط روسیه بر صنعت سوخت هسته‌ای ترکیبی از شانس جغرافیایی، نوآوری مهندسی و توافق دیپلماتیک مسکو و واشنگتن پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی است. روسیه دارای ذخایر اورانیومی که به آن نقش طبیعی در این صنعت می‌دهد. سپس، مهندسان آن سیستمی برای غنی‌سازی مواد رادیواکتیو ایجاد کردند که به طور قابل‌توجهی انرژی کمتری نسبت به روش مورد علاقه مهندسان فرانسوی و آمریکایی داشته و تولید آن را بسیار ارزان‌تر می‌کند.

در سال ۱۹۹۳، ایالات متحده و روسیه با برنامه‌ای که به عنوان برنامه «مگاتون به مگاوات» شناخته می‌شود، توافق کردند که اورانیوم غنی‌شده با سطح بالا از کلاهک‌های هسته‌ای شوروی سابق به اورانیوم با غنای پایین تبدیل شده و برای نیروگاه‌های هسته‌ای غیرنظامی ایالات متحده ارسال شوند. به بیان ساده، صنعت ایالات متحده نتوانست در برابر روس‌ها رقابت کرده و به آرامی و به خاطر بی‌توجهی جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها در کاخ سفید، از بین رفت.

ایالات متحده و فرانسه هم‌تیمی می‌شوند

حتی قبل از حمله به اوکراین، صنعت هسته‌ای آمریکا زنگ خطر وابستگی خود را به منابع خارجی به صدا در آورده بود. صحبت میان مدیران و مسئولان دولتی، نوید شرایط بحرانی را می‌داد. اکنون مشکل نیجر نیز اضافه شده و شرایط بیش از پیش اضطراری است.

حل این مسئله آسان نبوده و به همکاری شدید بین ایالات متحده و فرانسه نیاز دارد. واشنگتن و پاریس می‌توانند با بازگشایی نیروگاه‌های سوخت هسته‌ای و افزایش حمایت دیپلماتیک و نظامی از کشورهای تولیدکننده اورانیوم، از جمله نیجر، طرحی برای افزایش تولید داشته باشند.

این طرح سرمایه بسیاری می‌خواهد اما با توجه به اینکه ولادیمیر پوتین نشان داد که آماده است تا سوخت‌های فسیلی مانند نفت و گاز را به سلاح تبدیل کند، غرب باید قبل از اینکه کرملین تصمیم بگیرد حتی استفاده صلح‌آمیز از اورانیوم را تسلیحاتی کند، وارد عمل شود.