توپ طلایی بن‌سلمان در زمین نتانیاهو؛ کودتای دیپلماتیک بزرگ در راه است؟

به گزارش اکوایران، الی کوهن، وزیر امور خارجه اسرائیل به یک سایت خبری عربی مشهور گفت که اگر اسرائیل مجبور باشد برای انعقاد توافق با عربستان سعودی به فلسطینی‌ها امتیازی بدهد، راهی برای انجام آن پیدا خواهد کرد.

ترفند تطمیع

به نوشته تایمز اسرائیل، کوهن در مصاحبه با روزنامه ایلاف مستقر در لندن گفت: «مسئله فلسطین مانعی برای عادی‌سازی نخواهد بود. ما همچنین این را در پیمان ابراهیم ثابت کردیم. همه ما علاقه‌مند به بهبود زندگی در مناطق تشکیلات خودگردان فلسطین هستیم». این دیپلمات ارشد گفت که توافق عادی‌سازی روابط «فرصتی تاریخی است که چهره خاورمیانه و کل جهان را تغییر خواهد داد».

کوهن گفت که این توافق به جو بایدن دستاوردی پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا می‌دهد. این امر اقتصاد داخلی ایالات متحده را تقویت کرده و در نتیجه، بر اقتصاد جهانی تأثیر می‌گذارد. او افزود: «این توافق همچنین امنیت و اقتصاد عربستان سعودی را تقویت خواهد کرد».

واشنگتن به دلیل منافع امنیت ملی آمریکا به دنبال پیشبرد توافق عادی‌سازی بین اسرائیل و عربستان بوده است. در سال‌های اخیر، عربستان سعودی و سایر کشورهای حامی غرب در خلیج‌فارس با گسترش روابط با ایران و چین، در تغییر توجه ایالات متحده به منطقه آسیا-اقیانوسیه و روسیه توازنی برقرار کرده‌اند.

چنین توافقی باعث می‌شود ریاض بسته کمکی بی‌سابقه‌ای به مؤسسات فلسطینی در کرانه باختری اهدا کرده، روابط روبه‌رشد خود با چین را به طور قابل توجهی کاهش دهد و به پایان جنگ داخلی در یمن کمک کند. طبق گزارش‌ها، سعودی‌ها خواستار توافقی دفاعی با آمریکا، دریافت فناوری‌های پیشرفته دفاعی و کمک به برنامه هسته‌ای غیرنظامی خود هستند. مشخص نیست که مذاکرات دقیقاً در چه مرحله‌ای قرار دارد و دخالت اسرائیل در آن چقدر است.

کوهن در این مصاحبه از بیان اینکه آیا دیدارهای محرمانه‌ای بین دو طرف صورت گرفته یا خیر، خودداری کرد. او گفت که معتقد است کابینه‌های راست‌گرای اسرائیل برای صلح با کشورهای عربی بهترین گزینه هستند. کوهن گفت: «چهار مورد از پنج توافقنامه اسرائیل، توسط حزب لیکود انجام شده است و کابینه‌های نتانیاهو بر خلاف کابینه قبلی سه قرارداد عادی‌سازی منعقد کرد. در اینجا یادآور می‌شوم که یاییر لاپید در آن زمان برای حمایت از توافق با امارات در کنست شرکت نکرد».

خوش‌بینی بی‌بی

نخست‌وزیر اسرائیل نیز در مصاحبه‌ای با بلومبرگ گفت که مطمئن است که می‌تواند با سعودی‌ها به توافقی دست یابد که بر اساس آن بتوانند روابط دیپلماتیک رسمی داشته باشند. او گفت که حتی بدون روابط رسمی نیز دو طرف هنوز هم می‌توانند از شبه‌جزیره عربستان تا اروپا یک «کریدور اقتصادی» بسازند که انرژی، حمل‌و‌نقل و فناوری ارتباطات را در بر می‌گیرد.

مشخص نیست که آیا عربستان سعودی تعمیق روابط را می‌پذیرد یا خیر. افکار عمومی در پادشاهی همچنان مخالف به رسمیت شناختن اسرائیل است. نتانیاهو ۷۳ساله بارها گفته که عادی‌سازی روابط از نظر اقتصادی به نفع اسرائیل و عربستان سعودی است و ایران را در منطقه را مهار می‌کند.

در حالی که عربستان سعودی و ایران در اوایل سال جاری روابط دیپلماتیک خود را در توافقی به میانجی‌گری چین، احیا کردند، ریاض همچنان تهران را با سوءظن و به عنوان یک رقیب ژئوپلیتیکی می‌بیند. جو بایدن نیز مایل است عربستان سعودی اسرائیل را به رسمیت بشناسد. ماه گذشته، او جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی را به پادشاهی فرستاد تا این موضوع را با شاهزاده محمد بن سلمان در میان بگذارد. نتانیاهو نیز گفت که این توافق «پیامدهای اقتصادی بزرگی برای سرمایه‌گذاران خواهد داشت».

ریاض قبلاً اعلام کرده بود که یک کشور مستقل فلسطینی پیش‌شرط هرگونه عادی‌سازی است. عربستان در ماه‌های اخیر نسبت به وخامت روابط اسرائیل با فلسطینی‌ها ابراز ناامیدی کرده که نمونه اخیر آن حمله به اردوگاه پناهجویان در کرانه باختری و اظهارات تحریک‌آمیز برخی از اعضای راست افراطی ائتلاف نتانیاهو است.

پشت درهای بسته نیز سعودی‌ها از ایالات متحده ضمانت‌های دفاعی محکم، دسترسی به تسلیحات درجه‌یک آمریکایی و همکاری کاخ سفید برای غنی‌سازی اورانیوم در داخل عربستان و کمک به ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای درخواست کرده‌اند.

مسئله فلسطین

نتانیاهو موضوع فلسطین را به عنوان چیزی که مانع از توافق عربستان و اسرائیل می‌شود، کم‌اهمیت جلوه داد. او گفت: «این موضوع فقط یک فرمالیته است. تنها کافیست که با آن موافقت کنید تا بگویید که در حال پیگیری آن هستید. آیا این موضوعی است که در مذاکرات مخفی گفته می‌شود؟ پاسخ بسیار کمتر از آن چیزی است که فکر می‌کنید».

نخست‌وزیر از گفتن اینکه آیا محدودیت‌های شهرک‌سازی جدید در کرانه باختری را برای دستیابی به توافق با ریاض می‌پذیرد یا نه، خودداری کرد. او گفت که اجازه نمی‌دهد یک کشور فلسطینی بدون کنترل امنیتی اسرائیل بر آن تشکیل شود. 

کودتای دیپلماتیک بزرگ

عادی‌سازی یک کودتای دیپلماتیک بزرگ برای اسرائیل خواهد بود. در حالی که اسرائیل از سال ۲۰۲۰ توافقات دیپلماتیک تاریخی با امارات متحده عربی، بحرین، مراکش و سودان امضا کرده است، عربستان سعودی بزرگترین اقتصاد خاورمیانه بوده و دولت آن تریلیون‌ها دلار برای تنوع‌بخشیدن به درآمدهای خود سرمایه‌گذاری کرده است. علاوه بر این، دو شهر مقدس مکه و مدینه نیز در این کشور واقع است.

علی‌رغم فقدان روابط رسمی، سال‌هاست که شرکت‌های فناوری و امنیت سایبری اسرائیل مخفیانه با این پادشاهی در تعاملند. در اواخر سال ۲۰۲۰، رسانه‌های اسرائیلی گزارش دادند که نتانیاهو برای دیدار با ولیعهد به عربستان سعودی پرواز کرده است؛ سفری که هیچ یک از طرفین رسماً آن را تأیید نکردند.

برخی از تعاملات بازتر شده است. سال گذشته، عربستان سعودی حریم هوایی خود را به روی خطوط هوایی اسرائیل باز کرد. در این ماه نیز یک شرکت بزرگ اسرائیلی اعلام کرد که در حال یک سرمایه‌گذاری مشترک با یک شرکت سعودی برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در عربستان است.