با این وجود، هادی خسروشاهین - پژوهشگر مسائل بین‌الملل - به «اکوایران» توضیح داد که توافق بین تهران و واشنگتن از پنجشنبه 19 مرداد شروع نشد، بلکه تقریبا بعد از مذاکراتی که بین طرفین ایرانی و آمریکایی در ماه می در مسقط انجام شد، به نظر می‌آید نشانه‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه توافق از همان زمان عملیاتی شده است.

به گفته این پژوهشگر، هدف اصلی توافقی که در مسقط مورد مذاکره قرار گرفت، محدودسازی تنش بود و آمریکا برای محدودسازی تنش چند حوزه را مدنظر قرار داد که ایران هم تمایل داشت در این زمینه‌ها همکاری کند.

خسروشاهین با اشاره به اینکه اولین گام محدودسازی تنش بین ایران و آمریکا، «بحث هسته‌ای و همکاری‌های بین ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی» بود، گفت: «در این راستا مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در آخرین گزارش خود قبل از نشست شورای حکام در ماه ژوئن بر همکاری‌های تدریجی و محدود ایران با آژانس تاکید کرد. لذا بعد از مذاکراتی که در ماه می بین علی باقری، معاون سیاسی وزیر خارجه و برت مک‌گورک، هماهنگ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کننده امور خاورمیانه و شمال آفریقا در کاخ سفید به صورت غیرمستقیم انجام شد، توافق استارت خورد و در ادامه نیز به تناسب همکاری‌های ایران و آژانس، نشانه‌هایی وجود دارد که بخشی از اموال ایران به صورت تدریجی در عراق برای پرداخت بدهی‌ها یا مصارف دیگر آزاد شد.»

وی افزود: «در نتیجه، آنچه پنجشنبه شب 19 مرداد رخ داد، اتفاق جدیدی نیست و شاید بتوان گفت گام دوم در توافق بین تهران و واشنگتن است.»

دغدغه کاخ سفید

پس از آنکه توافقات بین ایران و آمریکا به مرحله اجرا رسید، این مسئله مطرح شد که چرا در این مقطع واشنگتن جدی‌تر از قبل وارد عمل شد و حتی توافقات حاصله را عملیاتی کرد. آیا امروز آمریکا به این توافق جزئی نیاز دارد؟

خسروشاهین در این رابطه توضیح داد: «آمریکایی‌ها به ویژه برت مک گورک و شورای امنیت ملی آمریکا در مذاکرات عمان با هدف ویژه‌ای گفت‌وگوها را با تهران آغاز کردند. برداشت آنها این بود که تنش‌ها در سطح منطقه‌ای و برنامه هسته‌ای ایران به صورت کمی و کیفی در شرایطی قرار دارد که هر لحظه ممکن است یک تنش محدود و درگیری تصادفی منجر به تنش‌های فزاینده شود و این می‌تواند برنامه‌های دولت بایدن را در ماه‌های منتهی به فصل رقابت‌های انتخاباتی و سپس انتخابات ریاست جمهوری آمریکا با مشکلات و چالش‌هایی مواجه کند.» وی ادامه داد:« به همین دلیل چون دورنمایی از توافق و مذاکرات هسته‌ای برای آمریکایی‌ها متصور نبود، مذاکرات محدودسازی تنش‌ را شروع کردند.»

حوزه‌های محدودسازی تنش

پژوهشگر مسائل بین‌الملل با بیان اینکه این مذاکرات چند حوزه مختلف را شامل می‌شد، تشریح کرد:« نخست شامل برنامه هسته‌ای ایران است و به نظر می‌رسد که همکاری‌های ایران و آژانس از اواخر ماه می شدت و حدت و سرعت می‌گیرد. نکته دوم به تبادل زندانیان مربوط می‌شود که این گام اشکالات فنی داشت و به همین دلیل آمریکا و ایران مذاکرات را مورد پیگیری قرار دادند. امروز نیز می‌توان گفت به نتایج اولیه و مهمی دست یافته‌اند.»

به گفته خسروشاهین، سومین حوزه محدودسازی تنش بین تهران و واشنگتن که به نظر می‌آید توافقات محدودی در حوزه آن انجام گرفته به ترتیبات امنیتی منطقه مربوط می‌شود.