به گزارش اکوایران، در حالی که ترکیه در تلاش برای یافتن راهی بین اوکراین و روسیه برای احیای قرارداد کلیدی عبور غلات از طریق دریای سیاه است، «هاکان فیدان» - وزیر خارجه ترکیه - روز جمعه با ولودیمیر زلنسکی - رئیس‌جمهور اوکراین - و دیگر مقامات بلندپایه اوکراینی در کی‌یف دیدار کرد.

به نوشته المانیتور، زلنسکی گفت که در جریان این دیدار، او و فیدان درباره موضوعات مختلفی از جمله دیدگاه کی‌یف در مورد صلح با روسیه و تلاش‌های اوکراین برای تشکیل نشست صلح گفت‌وگو کردند. او گفت: «من با هاکان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه دیدار کردم تا در مورد طیف وسیعی از موضوعات مهمی، از جمله آمادگی برای نشست جهانی صلح، فرمول صلح و تهدید روسیه علیه کریدور غلات دریای سیاه گفت‌وگو کنیم». رئیس‌جمهور اوکراین در توییتر خود نوشت: «من از ترکیه برای حمایت مداوم و پایدارش از اوکراین تشکر می‌کنم».

وزارت خارجه ترکیه جزئیاتی از این دیدار ارائه نکرد، اما تصاویری از دیدار زلنسکی و فیدان در کی‌یف منتشر کرد؛ جایی که فیدان با «دنیس شمیحال» -نخست‌وزیر اوکراین - نیز دیدار داشت. پس از این دیدار، شمیحال گفت که آن‌ها در مورد بازسازی اوکراین و همچنین همکاری‌های تجاری و اقتصادی بین دو کشور گفت‌وگو کرده و از کمک ترکیه در تضمین ثبات جهانی غذا تشکر کرد.

سرگذشت توافق غلات دریای سیاه

سفر فیدان به کی‌یف در بحبوحه تشدید تنش در دریای سیاه انجام می‌شود. حملات روسیه در منطقه از زمان خروج مسکو از توافقی که به غلات و سایر مواد غذایی اوکراین اجازه عبور از دریای سیاه و تنگه بسفر و داردانل ترکیه به بازارهای جهانی را می‌داد، افزایش یافته است. روسیه با این استدلال که توافق در تسهیل صادرات محصولات روس شکست خورده و تنها به نفع اوکراین تمام شده است، از تمدید قرارداد پس از انقضای آن در ۱۷ ژوئن امتناع کرد.

سال گذشته، ترکیه و سازمان ملل متحد با میانجی‌گری در این توافق قصد از سرگیری صادرات غلات از اوکراین را داشتند که به عنوان سبد نان جهان شناخته می‌شود. خروج مسکو از توافق باعث شد که قیمت جهانی غلات افزایش یافته و هشدارهای بین‌المللی درباره بحران غذایی احتمالی را به دنبال داشته باشد.

زلنسکی متعاقباً اعلام کرد که کشورش قصد دارد به صادرات مواد غذایی از طریق یک کریدور جایگزین ادامه دهد. روسیه حملات خود به بنادر و تأسیسات ذخیره‌سازی غلات اوکراین در منطقه را افزایش داده و عملاً آن را محاصره کرده است. چندین کشتی روس از جمله یک نفتکش نیز در بحبوحه تشدید تنش‌ها مورد هدف قرار گرفتند.

هفته گذشته یک کشتی باری با سرپیچی از تهدیدهای روسیه، از بندر اودسا در دریای سیاه اوکراین به آب‌های رومانی رفت. این کشتی، اولین کشتی غیرنظامی است که آب‌های اوکراین را در دریای سیاه ترک کرد و با عبور از تنگه بسفر ترکیه و از طریق آب‌های بلغارستان و ترکیه، وارد آب‌های بین‌المللی نشد.

محاصره روسیه همزمان شد با گزارش‌هایی مبنی بر اینکه واشنگتن در حال مذاکره با کی‌یف و آنکارا برای ایجاد یک کریدور جایگزین در دریای سیاه برای محموله‌های اوکراینی است. با این حال، ترکیه علناً از مذاکرات فاصله گرفت. یک مقام وزارت دفاع ترکیه هفته گذشته تأکید کرد که ترکیه در این تلاش‌ها نقشی دارد. او گفت که اولویت آنکارا همچنان احیای توافق غلات اوکراین و روسیه است. کشورهای دیگر در حال کار بر روی مسیرهای جایگزین هستند. این مقام به خبرنگاران گفت: «ما نیز این تحولات را از نزدیک دنبال می‌کنیم».

ابتکار عمل ترکیه

هفته گذشته، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه گفت که انتظار می‌رود فیدان پس از سفر خود به اوکراین به روسیه نیز سفر کند». خبرگزاری دولتی «ریا» روسیه به نقل از یک مقام وزارت خارجه روسیه گزارش داد که طرف روس نیز دیدار آتی را تأیید کرد، اما جدول زمانی برای این دیدار ارائه نکرد. همچنین روز جمعه، کرملین اعلام کرد که انتظار می‌رود اردوغان و ولادیمیر پوتین در هفته‌های آینده با یکدیگر دیدار کنند.

تشدید تنش‌ها در دریای سیاه روابط آنکارا و مسکو در هفته‌های گذشته را نیز به چالش کشیده است. در ۱۳ آگوست، نیروهای روس به یک کشتی باری به مقصد اوکراین که متعلق به یک شهروند ترکیه است در ۵۰ کیلومتری سواحل ترکیه یورش بردند. مقامات روس که این حمله را یک بازرسی توصیف کردند، هفته گذشته فیلمی از این حادثه منتشر کردند که خدمه تورک آن را در حالی که دستانشان را روی زانوهایشان قرار داده بودند، نشان می‌داد.

دفتر مطبوعاتی ریاست‌جمهوری ترکیه در بیانیه‌ای که این حمله را کم‌اهمیت جلوه داد، گفت که به مسکو در مورد این حمله هشدار داده شده است، اما تأکید کرد که این حمله در آب‌های بین‌المللی انجام شده است.

ترکیه، عضو ناتو که سیاست خودخوانده «بی‌طرفی فعال» را در جنگ دنبال می‌کند، تنگه‌های خود بر روی کشتی‌های جنگی روسیه را بسته است و به فروش تجهیزات نظامی به اوکراین ادامه می‌دهد، اما از پیوستن به تحریم‌های غرب علیه روسیه خودداری می‌کند. سال گذشته، ترکیه میزبان دو دور مذاکرات صلح بین کشورهای متخاصم بود. نشست بین دیپلمات‌های ارشد روسیه و اوکراین در مارس ۲۰۲۲ اولین تماس در سطح بالا بین کی‌یف و مسکو پس از حمله روسیه در ۲۴ فوریه بود.