نبرد مخفی در سه قاره بر سر میراث مزدور بدنام

به گزارش اکوایران، با سقوط هواپیمای یوگنی پریگوژین، رئیس گروه مزدور واگنر، در ظاهر پرونده این الیگارش سابق کرملین بسته شد. با این حال امپراطوری پهناوری که این شورشی متاخر به راه انداخته بود، باعث شد که با مرگ او نزاع جدیدی آغاز شود: رقابت بر سر میراث بر جا مانده از آشپز سابق پوتین. 

روزنامه نیویورک‌تایمز با انتشار گزارش بلندی با عنوان «نزاع پرمخاطره برای تصرف امپراطوری پریگوژین» این موضوع را مورد بررسی خود قرار داده است. اکوایران این گزارش را در دو بخش ترجمه کرده که در ادامه بخش اول آن ارائه می‌شود:

عادت بد رهبران آفریقایی متحد پوتین

رهبران آفریقایی متحد روسیه عادت کرده بودند با یوگنی پریگوژین، رهبر بددهن گروه مزدور واگنر که با جت شخصی در قاره سفر می‌کرد و در ازای دریافت طلا و الماس، رژیم‌های متزلزل را با اسلحه و تبلیغات حمایت می‌کرد، سر کار داشته باشند.

هیئت روسی که هفته گذشته به سه کشور آفریقایی سفر کرد، توسط یونس بیک یوکوروف، معاون وزیر دفاع روسیه رهبری می‌شد که شخصیتی بسیار متفاوت نسبت به فرمانده سابق است. او با پوشیدن یک لباس خاکی و زیرپوش راه‌راه افقی نیروهای مسلح روسیه، نماد خویشتنداری و رعایت آداب بود. او در یک کنفرانس خبری در بورکینافاسو گفت: «ما تمام تلاش خود را برای کمک به شما انجام خواهیم داد».

تضاد او با پریگوژین نمی‌توانست بیش از این باشد و با پیام کرملین همسو بود: پس از مرگ پریگوژین در یک سانحه هوایی، عملیات روسیه در آفریقا تحت مدیریت جدیدی قرار گرفته است.

این نمایی از نبردی مخفی است که اکنون در سه قاره جریان دارد: نبرد برای امپراتوری شبه‌نظامی و تبلیغاتی که با ثروتمندکردن پریگوژین به جاه‌طلبی‌های نظامی و دیپلماتیک روسیه خدمت کرد؛ تا اینکه رهبر واگنر پس از شورش ناموفق ماه ژوئن علیه کرملین، در سانحه‌ای هوایی کشته شد.

مصاحبه با بیش از دوازده مقام فعلی و سابق واشنگتن، اروپا، آفریقا و روسیه و همچنین چهار روس که برای پریگوژین کار می‌کردند، جنگ بر سر دارایی‌های او در میان بازیگران اصلی ساختار قدرت روسیه، از جمله دو سازمان اطلاعاتی را به تصویر می‌کشد، بسیاری از مصاحبه‌شوندگان به شرط ناشناس‌ماندن درباره مسائل حساس دیپلماتیک و اطلاعاتی صحبت کردند.

این افراد می‌گویند که این جنگ به دلیل وفاداری طولانی‌مدت ارتش خصوصی واگنر به او پیچیده است. جایی که برخی از آن‌ها زیر مجموعه وزارت دفاع روسیه خواهند شد و برخی نیز از انتقال قدرت به پسر پریگوژین حمایت می‌کنند.

دماسنج رژیم پوتین

ماکسیم شوگالی، مشاور سیاسی پریگوژین گفت: «مسئله واگنر تنها مسئله پول نیست، بلکه بحث نوعی مذهب است. بعید است که این ساختار کاملاً ناپدید شود. از نظر من این غیرممکن است».

این مصاحبه‌ها همچنین اطلاعات بیشتری را در مورد کمپین ولادیمیر پوتین برای بدنام‌کردن پریگوژین پس از شورشش فراهم کرد. از جمله اظهارات رئیس‌جمهور روسیه برای گروهی از چهره‌های رسانه‌ای مبنی بر اینکه رهبر واگنر یک سودجو است که میلیاردها دلار از «طلا و کشتار» به دست آورده است.

گزارش‌ها حاکی از آن است که حتی در صورت مرگ نیز پریگوژین چهره‌ای تعیین‌کننده برای روسیه باقی خواهد ماند که مجموعه‌ای از مخفی‌کاری، درگیری‌های داخلی و تاکتیک‌های متناقض کرملین در جنگ اوکراین را در بر می‌گیرد.

سرگئی مارکوف، تحلیلگر طرفدار کرملین که می‌گوید پریگوژین را می‌شناخت، گفت: «او نشانه‌ای از اختلال در عملکرد و دماسنج اخطاردهنده بود. اگر دماسنج را بردارید، وضعیت تغییری نمی‌کند».

تقلا برای تصاحب دارایی‌های پریگوژین که او با توانایی‌های چندگانه خود در خدمت به پوتین و در ازای قراردادهای دولتی به دست آورده بود، پیامدهای گسترده‌ای دارد. گروه شبه‌نظامی او مؤثرترین نیروی جنگی روسیه در اوکراین طی سال گذشته بود و پراکندگی آن سؤالاتی را در مورد توانایی روسیه برای انجام حملات جدید ایجاد می‌کند. گروه رسانه‌ای او، همراه با یک «مزرعه ترول‌های» آنلاین، در تضعیف نهادهای دموکراتیک در سرتاسر جهان مؤثر بود.

ارزش عملیات واگنر در کشورهای آفریقایی از جمله لیبی و جمهوری آفریقای مرکزی برای روسیه بیش از هر چیز دیگری می‌ارزد؛ جایی که مزدورانش اعتماد و ثروت را با حمایت از نیروها و مستبدان به دست آورده‌اند. این تلاش‌ها به افزایش نفوذ روسیه در قاره سیاه کمک کرده و در عین حال، قدرت‌های غربی مانند فرانسه و ایالات متحده را تضعیف کرده است.

وارثان بدنام

مقامات غربی که از ارزیابی‌های اطلاعاتی محرمانه آگاهند، می‌گویند که دو آژانس جاسوسی روسیه، یعنی سرویس اطلاعات خارجی اِس‌وی‌آر (S.V.R.) و آژانس اطلاعات نظامی جی‌آریو (G.R.U.) در رقابت برای تصاحب بخش‌های کلیدی سازمان پریگوژین هستند. دو مقام از دولت‌های مختلف گفتند که اس‌وی‌آر احتمالاً رسانه‌های تبلیغاتی و دروغ‌پراکنی‌های آنلاین واگنر را که کشورهای خارجی را هدف قرار می‌دهند، تصاحب خواهد کرد. در حالی که وزارت دفاع و جی‌آریو می‌تواند عملیات‌های رزمی واگنر را تحت کنترل خود در بیاورد.

سفر مفصل یوکوروف به آفریقا حاکی از نقش کلیدی شاخه اطلاعات نظامی روسیه در هر چیزی است که بعداً اتفاق خواهد افتاد. این هیئت شامل ژنرال آندری آوِریانوف، یکی از جاسوسان ارشد روسیه، خرابکار و مسئول ترورهای خارج از کشور است.

ویدئوهای منتشرشده توسط بورکینافاسو و مالی آوریانوف را در کنار یوکوروف نشان می‌دهد که در حال گفتگو با رهبران کشورهای آفریقایی هستند. مقامات غربی آوریانوف را کاندیدای اصلی نظارت بر حداقل برخی از عملیات‌های واگنر در بخشی از یک سیستم در حال تکامل که شامل چندین شرکت نظامی خصوصی است، می‌دانند. 

دیمیتری پسکوف، سخنگوی پوتین گفت: «این اصلاً به ما مربوط نیست و ما به هیچ وجه با آن ارتباطی نداریم».

زبان سرخ سر سبز می‌دهد بر باد

در بهار امسال، پریگوژین از یک الیگارشی پنهان که با قراردادهای تهیه غذا و ساخت‌وساز دولتی ثروتمند شده بود، به یک جنگ‌سالار و سیاستمدار پوپولیست تبدیل شد. او ده‌ها هزار زندانی را به خدمت گرفت تا نیروهای واگنر را افزایش دهد. سپس او به سراغ رهبری نظامی روسیه رفت و تا اواخر عمرش آن‌ها را به اتهام فساد و بی‌کفایتی مورد سرزنش قرار داد. در پشت‌صحنه، او به شدت مشغول دشمن‌تراشی در وزارت دفاع روسیه بود. به گفته فرد آگاه، او مذاکرات تبادل اسرای واگنر با آژانس اطلاعات نظامی اوکراین را جدا از ارتش روسیه انجام داد و از روابط شخصی خود با پوتین استفاده کرد تا نیروهای واگنر را به جای سربازان روسی به خانه بازگرداند.

در تمام این مدت، طبقه حاکم روسیه در مورد اینکه چرا کرملین به پریگوژین اجازه می‌دهد تا این‌قدر بی‌رحمانه و علنی به مقامات ارشد کشور حمله کند، متحیر بودند. دو نفر از نزدیکان کرملین گفتند که به نظر می‌رسد که پوتین دیدگاه خاص خود در مورد نحوه سروکله‌زدن با این جنگ‌سالار را داشت و دستیارانش از عوض‌کردن نظر او ناتوان بودند.

در ۲۳ ژوئن، پریگوژین شورش خود را آغاز کرد و بعد از تصرف شهر جنوبی روستوف‌آن‌دون، به سمت مسکو حرکت کرد. آندری کراسنوبایف، سردبیر یکی از سایت‌های خبری پریگوژین گفت که علی‌رغم اینکه پریگوژین به شدت ابراز نگرانی می‌کرد، اما او متوجه نشانه‌های پیش از شورش رهبر واگنر نشد. او با اشاره به خبرنگاران دیگر گفت: «بسیاری از همکارانم او را یک روان‌پریش می‌دانند. من چنین برداشتی نداشتم».

زمانی که پریگوژین قیام خود متوقف کرد و با کرملین برای خروج نیروهایش از روسیه به توافق رسید، همه می‌دانستند که حتی اگر شانس آورده و زنده بماند، دیگر کارش به پایان رسیده است. طی چند هفته بعد، از او خبر نشد و کسی از محل اختفایش را نمی‌دانست.

یک سؤال کلیدی این بود که چه اتفاقی برای نیروهای مزدور واگنر خواهد افتاد. به گفته یک مقام غربی، در حالی که مقامات کرملین در حال بررسی آینده آن‌ها بودند، چندین هزار نفر را به بلاروس فرستاده تا در آنجا بمانند و زمانی فراهم شود تا مشخص شود کدام افسران ارشد در شورش پریگوژین شریک بودند و مسکو بتواند خود را در برابر هرگونه حمله مجدد آماده کند.

ترور شخصیت

همانطور که کرملین برای سرنوشت سربازان واگنر نقشه می‌کشید، همچنین تلاش کرد از چند جهت شهرت پریگوژین به عنوان یک حقیقت‌گوی ضدنظام را تخریب کرده و او را یک کارآفرین خودخواه طماع نشان دهد.

در ۲۷ ژوئن، پوتین جلسه‌ای پشت درهای بسته با مقامات ارشد رسانه‌های روسیه در کرملین برگزار کرد. به گفته یکی از افراد حاضر، پوتین ادعا کرد که پریگوژین ۴ میلیارد دلار در آفریقا از طریق «طلا و کشتار» به دست آورده است. آن شخص گفت که به نظر می‌رسد منظور پوتین این است که پریگوژین خود را غنی کرده است و دلیلی برای گله‌مندی ندارد.

تلویزیون دولتی شروع به تخریب وجهه پریگوژین کرد. به عنوان مثال، یکی از نشریات یک ون پر از جعبه‌های پول نقد و یک اقامتگاه مجلل را به همراه یک هلیکوپتر نشان می‌داد که گفته می‌شد همگی متعلق به پریگوژین است.

پس از تلاش برای بی‌اعتبارکردن پریگوژین، کرملین سعی کرد که افکار عمومی روسیه او به دست فراموشی بسپارند. در ۳۰ ژوئن، گروه رسانه‌ای پریگوژین به نام گروه رسانه‌ای پاتریوت، چند روز پس از مسدود‌شدن وب‌سایت‌هایش توسط دولت، اعلام کرد که تعطیل می‌شود.

طبق تجزیه‌وتحلیل نیویورک تایمز از رونوشت‌های تلویزیون روسیه که توسط یک مؤسسه غیرانتفاعی به نام پروژه GDELT گردآوری شده بود، پریگوژین عملاً متن صداوسیمای کشور ناپدید شد. در بیشتر روزهای بین ۱۳ جولای و ۲۲ آگوست، نام او در هیچ یک از چهار کانال اصلی تحت کنترل دولت ذکر نشد.

اما حتی زمانی که کرملین به دنبال به حداقل‌رساندن ذکر نام پریگوژین بود، او هنوز یک برگ برنده در آستین داشت؛ در قاره‌ای که هنوز منافعش دست‌نخورده مانده بود.