تک‌نوازی لهستان، مجارستان و اسلوواکی/ تفرقه اتحادیه اروپا بر ممنوعیت واردات غلات اوکراین

به گزارش اکوایران، روز جمعه و پس از تصمیم کمیسیون اروپا مبنی بر عدم تمدید ممنوعیت واردات غلات اوکراین به پنج کشور اروپایی همسایه آن، لهستان، اسلواکی و مجارستان محدودیت‌های خود را بر واردات غلات اوکراین اعلام کردند.

به نوشته رویترز، قبل از حمله روسیه در سال ۲۰۲۲، اوکراین یکی از صادرکنندگان برتر غلات جهان بود. از زمان آغاز جنگ، در حالی که این کشور قادر به استفاده از مسیرهای همیشگی و مطلوب صادرات از طریق بنادر دریای سیاه نبود، کشاورزان اوکراینی به صادرات غلات از طریق کشورهای همسایه اتکا داشتند.

اما سیل غلات و دانه‌های روغنی به کشورهای همسایه قیمت‌ها را در آنجا کاهش داد و بر درآمد کشاورزان محلی تأثیر گذاشت و در نتیجه، دولت‌ها واردات محصولات کشاورزی از اوکراین را ممنوع کردند. اتحادیه اروپا در ماه می برای جلوگیری از اعمال ممنوعیت‌های یک‌جانبه توسط کشورها وارد عمل شد و واردات غلات اوکراین به کشورهای همسایه آن را ممنوع کرد. بر اساس ممنوعیت اتحادیه اروپا، اوکراین مجاز به صادرات از طریق این کشورها بود، مشروط بر اینکه محصول به جای دیگری فروخته شود.

پس از اینکه اوکراین متعهد شد اقداماتی را برای تشدید کنترل صادرات به کشورهای همسایه اتخاذ کند، اتحادیه اروپا اجازه داد تا این ممنوعیت روز جمعه منقضی شود. از آنجایی که اکنون کشاورزان در حال برداشت محصولات خود و آماده‌شدن برای فروش آن‌ها هستند، این موضوع حساسیت بسیاری دارد.

والدیس دامبروسکیس، کمیسر تجارت اتحادیه اروپا در روز جمعه گفت که کشورها باید از اقدامات یک‌جانبه علیه واردات غلات اوکراینی خودداری کنند، اما لهستان، اسلواکی و مجارستان بلافاصله با اعمال مجدد محدودیت‌های خود بر واردات غلات اوکراین واکنش نشان دادند. البته آن‌ها به ترانزیت محصولات اوکراینی ادامه خواهند داد.

تری ریلی، استراتژیست ارشد کشاورزی مؤسسه Marex گفت: «تا زمانی که اوکراین بتواند تأیید کند که غلات صادراتی از طریق کامیون‌ها و قطارها به کشور مقصد می‌رسد، ممنوعیت استفاده داخلی تأثیر خاصی بر توانایی اوکراین برای صادرات نمی‌گذارد». او خاطرنشان کرد که اختلال در صادرات دریای سیاه یک دغدغه بزرگتر است.

هنوز مقدار تعهد اوکراین برای محدودکردن صادرات یا تأثیر تحریم‌های جدید بر جریان محصولات اوکراین مشخص نیست. این موضوع شکاف اتحادیه اروپا بر سر تأثیر جنگ اوکراین بر اقتصاد کشورهای عضو که خود دارای لابی‌های کشاورزی قدرتمندی هستند را پررنگ کرده است.

ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین از تصمیم اتحادیه اروپا برای عدم تمدید بیشتر ممنوعیت صادرات غلات کیف استقبال کرد، اما گفت که اگر کشورهای عضو اتحادیه اروپا قوانین اتحادیه اروپا را زیر پا بگذارند، دولت او «به شیوه متمدنانه» واکنش نشان خواهد داد.

اما این سه کشور استدلال می‌کنند که اقدامات آن‌ها در راستای منافع اقتصادیشان است.

رابرت تِلوس، وزیر کشاورزی لهستان در بیانیه‌ای گفت: «این ممنوعیت شامل چهار غلات می‌شود، اما به درخواست من و به درخواست کشاورزان، همچنین شامل وعده‌های غذایی حاصل از این غلات مانند ذرت، گندم، کلزا نیز می‌شود تا این محصولات بر بازار لهستان تأثیر نگذارند». ماتئوش موراویتسکی، نخست‌وزیر لهستان نیز اذعان کرد: «علی‌رغم مخالفت کمیسیون اروپا، ما این ممنوعیت را تمدید خواهیم کرد. ما این کار را انجام خواهیم داد زیرا به نفع کشاورز لهستانی است».

بر اساس یک فرمان دولتی که روز جمعه منتشر شد، مجارستان واردات ۲۴ محصول کشاورزی اوکراین از جمله غلات، سبزیجات، چندین فرآورده گوشتی و عسل را ممنوع کرد. وزیر کشاورزی اسلواکی نیز با اعلام ممنوعیت واردات غلات اوکراین از این اقدام پیروی کرد. هر سه ممنوعیت فقط برای واردات داخلی اعمال می‌شود و بر ترانزیت به بازارهای دیگر تأثیری ندارد.

خطوط همبستگی

پس از اینکه روسیه از قرارداد صادرات غلات دریای سیاه که امکان عبور ایمن را برای کشتی‌های باری فراهم می‌کرد، خارج شد، اتحادیه اروپا مسیرهای زمینی جایگزین به نام «خطوط همبستگی» را برای اوکراین ایجاد کرده تا از آن برای صادرات غلات و دانه‌های روغنی خود استفاده کند.

کمیسیون اتحادیه اروپا اعلام کرد که طبق برنامه‌ریزی اولیه روز جمعه و پس از موافقت اوکراین برای اقداماتی مانند سیستم صدور مجوز صادرات، تدابیر موجود ظرف ۳۰ روز منقضی می‌شود. اتحادیه اروپا گفت که هیچ دلیلی برای تمدید این ممنوعیت وجود ندارد زیرا اخلال عرضه‌ای که منجر به اعمال ممنوعیت در ماه می می‌شد، دیگر وجود ندارد. اتحادیه اروپا گفت که تا زمانی که اوکراین کنترل‌های صادراتی را اعمال کند، محدودیتی اعمال نخواهد کرد.

کشاورزان در پنج کشور همسایه اوکراین بارها از مازاد محصول که به قیمت داخلی آن‌ها ضربه زده و آن‌ها را به سمت ورشکستگی کشانده است، شکایت کرده‌اند. این کشورها، به جز بلغارستان، بر تمدید ممنوعیت اتحادیه اروپا تأکید داشتند. بلغارستان به لغو محدودیت‌ها رأی داد.

دولت رومانی نیز که برخلاف همتایان خود تا قبل از ماه می ممنوعیت یک‌جانبه صادر نکرده بود، روز جمعه اعلام کرد که از عدم تمدید این ممنوعیت متأسف است. رومانی اعلام کرد که قبل از تصمیم‌گیری در مورد حمایت از کشاورزانش، منتظر خواهد ماند تا اوکراین طرح خود را برای جلوگیری از افزایش صادرات ارائه دهد. بیش از ۶۰ درصد از صادرات از قلمرو رومانی عمدتاً از طریق رودخانه دانوب عبور می‌کند و کشاورزان آن تهدید کرده‌اند که در صورت عدم تمدید این ممنوعیت، اعتراض خواهند کرد.

در سال گذشته، اوکراین ۶۰ درصد از صادرات خود را از طریق خطوط همبستگی و ۴۰ درصد آن را از طریق دریای سیاه منتقل کرد. در ماه آگوست، حدود ۴ میلیون تن غلات اوکراین از طریق خطوط همبستگی صادر شد که نزدیک به ۲.۷ میلیون تن آن از طریق دانوب گذشت.

کمیسیون اروپا خواهان افزایش صادرات از طریق رومانی است، اما این طرح با حملات پهپادهای روسیه به زیرساخت‌های غلات اوکراین در امتداد دانوب و نزدیک مرز رومانی پیچیده شده است.