به گزارش اکوایران، با سقوط هواپیمای یوگنی پریگوژین، رئیس گروه مزدور واگنر، در ظاهر پرونده این الیگارش سابق کرملین بسته شد. با این حال امپراطوری پهناوری که این شورشی متاخر به راه انداخته بود، باعث شد که با مرگ او نزاع جدیدی آغاز شود: رقابت بر سر میراث بر جا مانده از آشپز سابق پوتین. 

روزنامه نیویورک‌تایمز با انتشار گزارش بلندی با عنوان «نزاع پرمخاطره برای تصرف امپراطوری پریگوژین» این موضوع را مورد بررسی خود قرار داده است. اکوایران این گزارش را در دو بخش ترجمه کرده که بخش اول آن پیش از این با عنوان «نبرد مخفی در سه قاره بر سر میراث مزدور بدنام» منتشر شده و در ادامه بخش دوم و پایانی آن ارائه می‌شود:

نبرد برای آفریقا

در سه قاره برای کنترل منافع گسترده یوگنی پریگوژین به عنوان رئیس گروه مزدور واگنر، دعوای پنهانی در جریان است. بزرگترین جایزه: عملیات سودآور او در آفریقا.

جنگ اوکراین تأثیر بزرگی بر منافع گسترده پریگوژین در آفریقا گذاشت. در حالی که برخی از نیروهای واگنر در آفریقا در هفته‌های ابتدایی جنگ به اوکراین اعزام شدند، اکثر آن‌ها باقی ماندند. اما شورش نافرجام ژوئن باعث شد تا عملیات‌های آفریقایی پریگوژین تحت فشار بسیار زیادی قرار بگیرد.

به گفته مقامات غربی و کسانی که تحرکات او را دنبال می‌کردند، در ماه‌های جولای و آگوست، او قاره آفریقا را با سرعتی دیوانه‌وار طی کرد و به دنبال مطمئن‌شدن از متحدان و تقویت منافع تجاری خود بود. او به سربازان واگنر در بلاروس دستور داد تا برای «سفر جدید به آفریقا» آماده شوند؛ جایی که طبق برآورد اطلاعاتی فرانسه، حدود ۴۰ هزار مزدور واگنر قبلاً مستقر بودند.

مقامات آمریکایی گفتند که پریگوژین همچنین به دنبال کسب منافع جدیدی از سرمایه‌گذاری‌های گسترده در آفریقا بود که شامل فعالیت‌های نظامی، تجاری و تبلیغاتی می‌شد. عملیات واگنر باعث تقویت دیکتاتوری‌های نظامی متزلزل، تجارت الماس، طلا و الوار، انتشار اطلاعات نادرست و حتی ساخت فیلم‌های آبکی برای بزرگ نشان‌دادن دستاوردهایشان می‌شد. با این حال، مقامات آمریکایی خاطرنشان کردند که ادعای پوتین مبنی بر اینکه عملیات‌های آفریقایی پریگوژین ۴ میلیارد دلار سود داشته، بسیار اغراق‌آمیز به نظر می‌رسد.

در ماه‌های منتهی به شورش، پریگوژین به طور فزاینده‌ای جسورتر شده بود. مقامات غربی و سازمان ملل گفتند که او در بهار امسال سعی کرد با قاچاق موشک‌های زمین‌به‌هوا به یک گروه شبه‌نظامی بدنام تعادل را در جنگ داخلی سودان تغییر دهد. در ماه فوریه، مقامات ایالات متحده به رئیس‌جمهور چاد هشدار دادند که پریگوژین قصد کشتن او را دارد.

چند روز پس از شورش و در اواخر ژوئن، مقامات ارشد واگنر به شرق لیبی رفتند تا با خلیفه هفتر، مرد قدرتمندی که در حمله به طرابلس در سال ۲۰۱۹ به او کمک کرده بودند، ملاقات کنند. به گفته محمد الجار، یک تحلیلگر امنیتی که به طور منظم با افراد نزدیک به خلیفه صحبت می‌کند، پیام آن‌ها از این قرار بود: علی‌رغم قضایای در روسیه، اوضاع لیبی کمافی‌السابق باقی خواهد ماند.

اوضاع نگران‌کننده‌تر شد. در ۳۰ ژوئن، یک حمله پهپادی مرموز به پایگاه اصلی واگنر در شرق لیبی رخ داد و سؤالاتی در مورد آسیب‌پذیری واگنر ایجاد کرد. سپس، مقامات ارشد کرملین سفرهای خود به آفریقا را آغاز کردند و این پیام را فرستادند که روسیه در حال تغییر شکل فعالیت خود در آنجا است.

رهبری این تلاش‌ها با یوکوروف بود که تجربه گذشته او به عنوان یک فرمانده هوابرد و فرماندار منطقه‌ای به او اعتبار نظامی و سیاسی کافی را داد. پریگوژین در جریان شورش علناً او را تحقیر کرده و گروگان گرفته بود. حالا یوکوروف فرصتی برای انتقام داشت. او با سفر از طریق سوریه، یکی دیگر از پایگاه‌های مهم واگنر و چندین کشور آفریقایی، به دنبال این بود که افسار مسکو بر نیروهای واگنر را محکم کند.

این یک اقدام جدی بود. کارشناسان گفتند که یوکوروف باید نه تنها رهبران آفریقایی و سوری را متقاعد می‌کرد که وفاداری خود را تغییر دهند، بلکه باید کهنه‌سربازان واگنر را نیز که به پریگوژین وفادار بودند و ممکن بود از سیستم خشک وزارت دفاع سرپیچی کنند را به طرف جلب کند.

رقابت داغ شد. در اواخر ژوئن، تظاهرات هماهنگ‌شده‌ای به نفع واگنر در مالی، بورکینافاسو و جمهوری آفریقای مرکزی به راه افتاد. چند هفته بعد، پریگوژین برای یک تور سریع به آفریقا برگشت.

یک دیپلمات غربی و یک مقام ارشد نظامی اروپایی گفت که در بانگوی، پایتخت جمهوری آفریقای مرکزی او از جنگجویان خود دیدن کرد و با فاستین-آرچانج توادرا، رئیس‌جمهور این کشور دیدار داشت تا در مورد معاملات تجاری جدید گفتگو کند. وال‌استریت ژورنال گزارش داد که یک روز بعد، او هیأتی از سودان را پذیرفت که به پریگوژین یک جعبه شمش طلا هدیه کردند.

مقامات فرانسوی گفتند که هواپیمای او در لیبی دو بار توقف داشت و یک ویدئو از خود ضبط کرد که اولین آن پس از شورش واگنر بود. در آن ویدئو، پریگوژین در یک بیابان و لباس استتار بر تن کرده و یک تفنگ به دست داشت. او گفت که حضور واگنر در آفریقا در حال گسترش است.

اما یوکوروف نیز ننشسته بود. در ۲۲ آگوست و یک روز پس از انتشار ویدئوی پریگوژین، وزیر روسیه برای گفتگوهای خود با هفتر وارد لیبی شد. به گفته الجار، او به فرمانده لیبی گفت که روابط این کشور با روسیه در حال تنظیم مجدد است. جنگنده‌های واگنر باقی می‌مانند اما اطلاعات نظامی روسیه مسئولیت پروژه را بر عهده خواهند گرفت. قبل از رفتن، یوکوروف یک تپانچه به هفتر هدیه داد. هدیه‌ای نمادین در کشوری که معمر القذافی، دیکتاتور سرنگون‌شده آن یک تپانچه با روکش طلا داشت.

پوتین بعداً در اظهاراتی گفت که روز بعد، پریگوژین به مسکو بازگشت و در آنجا با مقامات روسی ملاقات داشت. سپس او به همراه دو معاون ارشد خود: دیمیتری اوتکین، فرمانده اصلی واگنر، و والری چکالوف، رئیس تدارکات آن، به خانه خود در سنت پترزبورگ پرواز کرد.

۱۹ دقیقه پس از برخاستن، جت شروع به حرکت نامنظم کرد و سپس در عرض یک دقیقه، به ارتفاع ۳۰۰۰۰ پایی سقوط کرد و به زمین اصابت کرد.

این واقعیت که سه رهبر ارشد گروه سوار بر همان پرواز شده بودند، تحیر ماکسیم شوگلی، مشاور سیاسی پریگوژین را برانگیخت. او گفت که این سه نفر هرگز با هم سفر نکردند تا در صورت بروز چنین حملاتی، زنجیره فرماندهی باقی بماند. شوگلی که مستقیماً به پریگوژین گزارش می‌داد، گفت: «سه نفر از افراد کلیدی که هرگز به دلایل خاصی دور هم جمع نشده بودند، سوار یک هواپیما شدند. این برای من یک معمای بزرگ است».

واگنر در مه؛ وارث پریگوژین

پریگوژین برای بسیاری از اوکراینی‌ها، روس‌ها، سوری‌ها و آفریقایی‌ها درد و رنج به ارمغان آورد. رسانه‌های تبلیغاتی و مزارع ترول‌های او روزنامه‌نگاران و چهره‌های مخالف روس را مورد آزار و اذیت قرار دادند. نیروهای او به جنایات جنگی وحشتناکی در سوریه، قتل‌عام در چندین کشور آفریقایی و شکنجه زندانیان در اوکراین متهم شدند.

دولت گفت که مزدوران او همچنین نتوانستند خشونت تندروها در کشورهایی که مستقر شده بودند را متوقف کنند. اما پریگوژین پیروان فداکاری نیز داشت. از جمله شوگلی که بیش از یک سال را در زندان لیبی گذراند و طی این زمان، پریگوژین برای آزادی او تلاش می‌کرد.

شوگلی که در سن‌پترزبورگ مستقر است، در مصاحبه برای این مقاله، این ایده را رد کرد که دولت روسیه بتواند کاملاً واگنر را تصاحب کرده یا به اندازه واگنر مؤثر عمل کند. او همچنین از پسر کمتر شناخته‌شده پریگوژین، پاول به عنوان وارث احتمالی امپراتوری پدرش یاد کرد. او با اشاره به پاوِل پریگوژین گفت: «من فکر می‌کنم او باید برخی از مشکلات را برطرف کند. تا آنجا که من می‌دانم، او آماده است».

در واشنگتن، مقاماتی که کشمکش بر سر میراث پریگوژین را دنبال می‌کنند، می‌گویند هنوز خیلی زود است که بگوییم عاقبت این گروه چه خواهد شد. برخی موافقند که پاول پریگوژین ۲۰ و چندساله در واقع تلاش خواهد کرد تا بر سازمان پدرش مسلط شود. ایالات متحده سال گذشته او را تحریم کرد و گفت که او سه شرکت املاک و مستغلات سن‌پترزبورگ را کنترل می‌کند. سال گذشته، پدرش گفت که پسرش در سوریه جنگیده و به عنوان بخشی از گروه واگنر در مناطق جنگی حضور داشته است. ادعایی که قابل تأیید نیست.

ممکن است او بتواند برخی از دارایی‌های داخلی پدرش را که خبرگزاری مستقل روسی Agentstvo اخیراً گزارش داده حدود 800 میلیون دلار در سال ۲۰۲۲ بود را حفظ کند. اما او برای ادامه کار در خارج از کشور، جایی که دولت‌ها در کنار خدمات شبه‌نظامی‌گری، خریدار حمایت ژئوپلیتیک مسکو هستند، به حمایت کرملین نیاز خواهد داشت.

اکنون مقامات آمریکایی می‌گویند که ده‌ها شرکت خصوصی وجود دارند که می‌توانند در نظارت بر عملیات شبه‌نظامی نیز مشارکت داشته باشند. شاید نامزد پیشتاز شرکت شبه‌نظامی ریدوت (Redut) باشد که روابط نزدیکی با آژانس اطلاعات نظامی دارد. اخیراً نیز یکی از حساب‌های تلگرام مرتبط با واگنر به دلیل عدم اجرای «شرایط اولیه قرارداد» که به استخدام‌کنندگانش وعده داده بود، از ریدوت انتقاد کرد.

هنوز در ضعیف‌ترین کشورهای آفریقایی نیز بازاری قوی برای خدمات اصلی که واگنر ارائه می‌دهد، وجود دارد: حفاظت از رژیم. مرگ پریگوژین تنها اشتهای برخی از کشورهای آفریقایی را برای روابط قویتر با کرملین تشدید کرده است؛ به ویژه کشورهایی که قبلاً نسبت به واگنر محتاط بودند، مانند بورکینافاسو.

هنگامی که یوکوروف در دو هفته گذشته به آفریقا رفت، ابراهیم ترائوره، رهبر 35ساله کشور که سال گذشته با یک کودتای نظامی قدرت را به دست گرفت، از او استقبال کرد. به عنوان یکی از چندین رهبر غرب آفریقا که در سال‌های اخیر روابط خود را با قدرت استعماری سابق، فرانسه قطع کرده است، ترائوره در اجلاس ماه ژوئن روسیه و آفریقا در سن‌پترزبورگ، دیدار گرمی با پوتین داشت. او گفت: «روسیه بخشی از خانواده آفریقاست».

دیدار یوکوروف این رابطه را مستحکم کرد. ریاست‌جمهوری بورکینافاسو در بیانیه‌ای اعلام کرد روسیه برای تقویت همکاری «در همه زمینه‌ها» آماده است. روز بعد، یوکوروف در ادامه سفرش به مالی رفت.

در آن زمان، پریگوژین در قبرستان پورخوفسکویه سن‌پترزبورگ، قبرستانی که برای یک کارخانه مهمات‌سازی قرن هجدهم ساخته شده بود، به خاک سپرده شد. پلیس ضدشورش و نیروهای گارد ملی محل را مسدود کردند و سگ‌های بمب‌یاب را به این قبرستان آوردند.

روز بعد، ویدئوی دیگری از پریگوژین توسط یک حساب تلگرامی مرتبط با واگنر منتشر شد که ظاهراً متعلق به آخرین سفر او به آفریقا ماه آگوست می‌شد. او این ویدئو را در پاسخ به شایعه مرگ خود ضبط کرده بود. او خطاب به «کسانی که دوست دارند مرگش را ببینند» گفت: «همه چیز خوب است».