نقش‌آفرینی ژئوپلتیک جدید چین در منطقه؛ پکن دلال آب هم می‌شود؟

به گزارش اکوایران، چین برای حل اختلاف های مرتبط با آب های خاورمیانه به دنبال نقشی برجسته است. در همین راستا این بازیگر قرارداد تسهیلات اعتباری چرخشی سه ساله بین شرکت برق عربستان و بانک ساختمانی چین منعقد و امضا کرد.چنین قراردادی به این شرکت اجازه می دهد تا به تسهیلات اعتباری صد میلیون دلاری دسترسی پیدا کرده که از طرح های توسعه تولید آب و سبد برق پشتیبانی می کند. بانک ها و سرمایه گذاران چینی از سال 2009 در مجموع 10 میلیارد دلار به شرکت برق ریاض کمک کرده اند.

آب؛ اهرم تازه پکن برای نفوذ در خاورمیانه

به نوشته اقتصادنیوز، این نخستین باری نیست که بانک های چینی هم صدا با دولت درگیر پروژه های مرتبط با آب عربستان و سایر نقاط خاورمیانه می شوند. برای مثال، سال 2021، چین قرارداد مهندسی، تدارکات و ساخت و ساز برای ساخت پروژه نمک‌زدایی امضا کرد؛توافقی که پس از تکمیل، به برآورده کردن نیازهای رو به رشد آب در ریاض کمک می‌کند. این کشور پروژه های مشابهی را نیز در عمان و ابوظبی دنبال کرده است.سال گذشته، دانشگاه نینگ شیا چین و عین شمس مصر آزمایشگاه حفاظت از آب در قاهره تعریف کردند تا روش‌های آبیاری این کشور شمال آفریقا را بهبود بخشند. دانشگاهیان چینی همچنین هم صدا با یک تیم تحقیقاتی اماراتی برای تبدیل شن و ماسه به خاک در صحرای ابوظبی همکاری کردند.

چنین فعالیت هایی نشانه ای از نقش رو به گسترش چین در سیاست آب خاورمیانه است. خاورمیانه و شمال آفریقا کم‌آب‌ترین مناطق جهان هستند و فعالیت‌های کشاورزی ناپایدار، رشد سریع جمعیت، تغییرات آب‌وهوایی و زیرساخت‌های ضعیف یا مدیریت نادرست آب وضعیت را بیش از پیش مخاطره‌آمیز می‌کند. در این شرایط است که پکن به عنوان یکی از مهم ترین حامیان مالی  خاورمیانه برای تقویت زیرساخت های آب نقش آفرین شده است.

پشت پرده سیاست آبی پکن

ماه ژوئیه ایران سد جنجالی چمشیر در جنوب بوشهر را افتتاح کرد. طرحی که وام 244 میلیون دلاری چین، اجرایش را تضمین کرد.آشوک سواین، رئیس یونسکو برای همکاری های بین المللی آب، براین باور است که چنین حمایتی نمادی از رویکرد چین به مسائل مدیریت آب در خاورمیانه و در سطح جهان است. او به المانیتور گفت:چین به دلایل سیاسی و مالی انگیزه ارائه وام هایی از این دست را دارد. به باورش پکن می‌خواهد ایده خود را در مورد نظم بین‌المللی جدید نه بر اساس اشتراک منابع مشترک، بلکه بر اساس زور گسترش دهد.

سواین براین باور است: تلاش پکن جهت مدیریت آب خاورمیانه بخشی از طرح کمربند و جاده است. چنین رویکردی تا حدی اقتصادی است، پکن تلاش دارد تا با تکیه بر این رویکرد  جاه طلبی های سیاسی و ژئوپلیتیکی اش را گسترش دهد.پروژه‌های آبی با تامین مالی چین برای کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا جذاب به نظر می‌رسند. چین کنوانسیون آب سازمان ملل متحد را امضا نکرده و این فرض را نمی پذیرد که منابع فرامرزی باید به طور مشترک مدیریت یا به اشتراک گذاشته شوند.در همین راستا سواین گفت:حداقل در 10 سال گذشته، چین هزینه‌های زیادی را برای ساختن سدها صرف کرده و آنها اصراری بر داشتن توافق‌نامه‌های تقسیم آب ندارند. آوریل سال گذشته، چین با ساخت چهار سد در کردستان عراق حتی بدون اطلاع دولت مرکزی بغداد موافقت کرد.

ادوارد هاول، مدرس سیاست چین در دانشگاه آکسفورد، معتقد است که استراتژی‌های چین در این زمینه بخشی از تلاش گسترده‌تر برای تغییر ساختارهای حاکمیت بین‌المللی است. حمایت مالی و سیاسی از پروژه‌هایی که با آنچه نهادهای غربی مخالفش هستند، می‌تواند بخشی از تلاش برای کاهش نفوذ این نهادها باشد.هاول به المانیتور گفت: سرمایه گذاری های اقتصادی چین در خاورمیانه بدون در نظر گرفتن اهداف ژئوپلیتیکی در نظم بین الملل قابل درک نیست.چین دلایل منفعت طلبانه برای ترویج این دیدگاه از حاکمیت آب دارد. هاول خاطرنشان کرد: سیاست خارجی چین در خاورمیانه درگیر تناقضی بالقوه است. پکن همزمان با اتخاذ رویکردی قاطعانه به مسائل آب، سعی دارد خود را به عنوان میانجی صلح در خاورمیانه نشان دهد. علاوه بر این، پکن به دنبال آن است تا نقش اقتصادی اش در منطقه فراتر رود.