به گزارش اکوایران، در حالی که عربستان سعودی به دنبال این است که با استفاده از دلارهای نفتی‌اش صنعت فناوری داخلی‌اش را تقویت کند، در ازای معاملاتی بسیار بزرگ، از شرکت‌های چینی پیشرو در زمینۀ فناوری می‌خواهد در این پادشاهی حوزۀ خلیج فارس سرمایه‌گذاری کنند.

به گزارش فایننشال تایمز، علی‌بابا وسنس‌تایم از شرکت‌های چینی مهمی هستند که طی سه سال گذشته در ازای سرمایه‌گذاری‌های مشترک در عربستان سعودی، قراردادهایی به ارزش صدها میلیون دلار را با این کشور بسته‌اند.

به گفتۀ پنج فرد مطلع، از جمله مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاری، کارآفرینان و مشاوران حوزۀ فناوری که روی توافق‌ها کار می‌کنند، سرمایه‌گذاران سعودی روز به روز شروط سخت‌گیرانه‌تری را برای تأمین مالی مطرح می‌کنند.

در مواردی، شرکت‌های چینی باید تخصص فنی‌شان را با همکاران سعودی‌شان به اشتراک بگذارند.

یکی از مشاوران چینی که به شرکت‌های این کشور دربارۀ گرفتن پول از عربستان سعودی مشاوره می‌دهد گفت «می‌خواهند شرکت و مهندسان شما استعدادهای آنان را آموزش دهد. انتظاراتی دارند.»

تلاش این کشور پادشاهی برای دستیابی به شرکت‌های فناوری جهانی و ارتقای اقتصادش و تنوع بخشیدن به منابع درآمدش و دور شدن از اتکای به نفت، با افت و تضعیف فروش شرکت‌های فناوری چینی همراه شده که برای سرمایه‌گذاری و درآمدهای جدید به خاورمیانه رو کرده‌اند.

راهبرد چین بازتاب شیوۀ یک دهه پیش دولت‌های محلی چین نسبت به شرکت‌های خارجی است که در ازای آموزش تیم‌های محلی و سرمایه‌گذاری به آنان اجازه می‌دادند به بازار دستیابی داشته باشند.

به گفتۀ دو منبع مطلع، گروه هوش مصنوعی سنس‌تایم برندۀ پروژۀ بلندپروازانۀ این پادشاهی برای ساخت کلان‌شهر آینده‌نگرانۀ نیوم شده است.

این قرارداد در حالی بسته شده است که سنس‌تایم با افت ارزش سهام و کاهش درآمد از کسب‌وکار اصلی‌اش، نظارت داخلی، مواجه است. سنس‌تایم گفت این شرکت «فعالانه در نیوم مشارکت داشته است.»

در ماه اکتبر، گروه رانندگی خودکار چینی Pony.ai در ازای توافقی مبنی بر اینکه این شرکت مقرهای منطقه‌ای پژوهش و توسعه و تولیدش را در عربستان سعودی مستقر کند، ده میلیون دلار از صندوق سرمایه‌گذاری نیوم به دست آورد.

علی‌بابا کلاد در سال 2022 و از طریق سرمایه‌گذاری مشترک با گروه مخابراتی سعودی که در زمینۀ پروژه‌های 5جی با هواوی همکاری داشته است، وارد بازار سعودی شد و به «تقویت همکاری» در پژوهش در زمینۀ فناوری متعهد شد.

معاملات سعودی با گروه‌های فناوری چینی مفادی برای محافظت از سرمایه‌گذاری‌شان دارد.

در سال 2022، سنس‌تایم 207 میلیون دلار از شرکت سعودی هوش مصنوعی دریافت کرد که در مالکیت صندوق سرمایه‌گذاری دولتی این کشور، صندوق سرمایه‌گذاری عمومی، است تا سرمایه‌گذاری مشترکی برای توسعۀ راه حل‌های هوش مصنوعی در خاورمیانه انجام دهد. سنس‌تایم گفت این همکاری باعث «تقویت جوانان محلی، انتقال دانش و نوآوری‌هایی مهم در هوش مصنوعی» خواهد شد.

بر اساس شرایط این معامله، اگر پس از هفده سال شرکت سعودی هوش مصنوعی نتواند عرضۀ عمومی شود یا خریداری برایش پیدا نشود، سنس‌تایم باید آن را بخرد.

چندین سرمایه‌گذار چینی گفتند هنگام تأسیس صندوق‌های خطرپذیر، همتایان سعودی‌شان تنها به این شرط سرمایه‌گذاری می‌کردند که 30 درصد مبالغ جدید در پروژه‌های درون این پادشاهی سرمایه‌گذاری شود.

به گفتۀ سه مدیر صندوق چینی، این اقدامات با نگرش‌های سه دهه پیش متفاوت است.

یک سرمایه‌گذار چینی ریسک‌پذیر که به دنبال تأسیس صندوقی در خاورمیانه بوده است گفت «قبل‌تر، سرمایه‌داران ریسک‌پذیر، بدون هیچ نام و ردی چک سفید می‌گرفتند. حالا خیلی سخت‌تر است.»

به گفتۀ بعضی از تحلیلگران صنعتی، عربستان سعودی همچنین شرکت‌های فناوری خارجی را به سوی توسعۀ صنعت هوش مصنوعی نوظهور این کشور هدایت می‌کند و مشغول «دست‌چین کردن» بهترین شرکت‌ها از سیلیکون ولی تا شنژن است.

یک کارآفرین هوش مصنوعی گفت شرکت‌های آمریکایی شاید نسبت به همکاری با این پادشاهی محتاط باشند، بابت ترس از سرزنش واشنگتن یا پذیرش خواسته‌های سیاسی مبنی بر سانسور مدل‌های هوش مصنوعی یا حذف محتوای مربوط به انتقاد از ولیعهد، شاهزاده محمد بن سلمان.

پال تریلیو، متخصص فناوری چین در شرکت مشاور آلبرایت استون‌بریج، گفت «کشورهای غنی از نفت خاورمیانه مشتاق توسعۀ ظرفیت‌های هوش مصنوعی خودشان از طریق پلتفرم‌هایی شبیه مدل‌های سنگین زبان عربی هستند. اما در اکثر موارد، نمی‌توانند این کار را به تنهایی انجام دهند. از همین رو چین وارد می‌شود.»

در اواخر سال پیش، دانشگاه علوم و فناوری سلطان عبدالله، اِیس‌جی‌پی‌تی را منتشر کرد که یک مدل سنگین متمرکز بر زبان عربی است و با همکاری دانشگاه چینی هنگ کنگ، شنژن و انستیتو پژوهشی کلان دادۀ شنژن ساخته شد.

این رویکرد به سرمایه‌گذاری در زمینۀ فناوری با استراتژی کلان‌تر سعودی جور درمی‌آید. شرکت آمریکایی تولید اتوموبیل الکتریکی لوسید که از حمایت صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان سعودی برخوردار است، مشغول ساخت نخستین شرکت تولید اتوموبیل این کشور در جده است و به دنبال سرمایه‌گذاری سال پیش صندوق سرمایه‌گذاری عمومی، گروه هتل‌های بریتیش رکو فورتی به دنبال محل‌هایی در این کشور است.

در ماه نوامبر، عربستان سعودی توافق سواپ ارزی محلی به ارزش 7 میلیارد دلار امضا کردند. چین بزرگ‌ترین خریدار نفت سعودی است و سال پیش، از این کشور 86 میلیون تن سوخت خرید و ناظران بر اساس داده‌های بانک خلق چین تخمین می‌زنند که بخشی از آن با یوان انجام شده است.

کریس واسالو، یکی از پژوهشگران مرکز تحلیل چینِ انستیتو سیاست جامعۀ آسیا، گفت «انگیزۀ پنهانی برای افزایش رابطۀ سرمایه‌گذاری بین چین و عربستان سعودی وجود دارد. این پادشاهی به دلیل فروش نفت به چین روی کوهی از یوان نشسته است که استفاده‌های متنوعی ندارد. یک راه استفاده از آن هزینه روی کالاها و خدمات چینی است.»

ممکن است کارآفرینان در برنده شدن قراردادها و سرمایه‌گذاری‌ها نسبت به رقبای غربی که به سوی خاورمیانه می‌آیند امتیاز دیگری هم داشته باشند: تمایل به دادن مالکیت معنوی باارزش.

سرمایه‌گذاری خطرپذیری که یک سرمایه‌گذاری میان یک شرکت فناوری چینی و یک شرکت سعودی را تأمین مالی کرده گفت «معمولاً شرکت‌های چینی نسبت به انتقال مالکیت معنوی گشاده‌تر از شرکت‌های اروپایی و آمریکایی هستند که سیاست‌های سخت‌گیرانه‌تری دارند.»

ازدواج بین این دو کشور در زمینۀ قراردادهای مربوط به حوزۀ فناوری البته خطراتی هم برای پادشاهی سعودی دارد، به ویژه در زمینۀ هوش مصنوعی. تریلیو گفت «این نگرانی وجود دارد که همکاری با پژوهشگران چینی باعث محدودیت‌هایی از جانب ایالات متحده در زمینۀ صادرات تراشه‌های پیشرفته به آنجا شود.»